ولادت حضرت امام موسی کاظم(ع)

سوم بهمن ماه 88 برابرباهفتم صفرسالروز ولادت حضرت امام موسی کاظم (ع) است.ولادت این امام همام برهمه  مسلمانان بویژه شیعیان مبارکباد.

نام امام هفتم ما، موسی و لقب آن حضرت کاظم (ع) کنیه آن امام "ابوالحسن" و "ابوابراهیم" است. شیعیان و دوستداران لقب "باب الحوائج" به آن حضرت داده‌اند. تولد امام موسی کاظم (ع) روز یکشنبه هفتم ماه صفر سال 128هجری در "ابوأ " اتفاق افتاد. دوران امامت امام هفتم حضرت موسی بن جعفر (ع) مقارن بود با سال‌های آخر خلافت منصور عباسی و در دوره خلافت هادی و سیزده سال از دوران خلافت هارون که سخت‌ترین دوران عمر آن حضرت به شمار است. امام موسی کاظم (ع) از حدود 21 سالگی بر اثر وصیت پدر بزرگوار و به امر خداوند متعال به مقام بلند امامت رسید، و زمان امامت آن حضرت سی و پنج سال و اندکی بود که مدت امامت آن حضرت از همه ائمه بیشتر بوده است، البته غیر از حضرت ولی عصر (عج).

ولادت امام محمدباقر(ع)

 

 ۲۹دیماه۱۳۸۸برابرباسوم ماه صفرسالروزولادت حضرت امام محمدباقر(ع) است.بدین مناسبت میلادآنحضرت برتمامی شیعیان مبارکباد.

آسمان شب سوم صفر سال 57 هجری، در انتظار طلوع ستاره درخشان دیگری است. ستارگان به دنیا آمدن گوهر تابناک و گران بهایی را لحظه شماری می‏کنند. ستاره‏ای از ستارگان ولایت، ستاره‏ای پاک، که تاریکیِ ابرهای پلیدی را خواهد شکافت و زمین و زمینیان را از درخشش خود بهره‏مند خواهد کرد

دربرخی روایات ولادت آنحضرت اول ماه رجب سال 57 هجری قمری ذکرگردیده است.

امام محمدباقر (ع) ، فرزند سید ساجدین، زین العابدین علی‏بن‏الحسین (ع) است. مادر حضرت، فاطمه دختر امام حسن مجتبی(ع) است، بدین سبب، امام محمدباقر (ع) تنها نواده هاشم، جد بزرگوار ایشان است که پدر و مادر او نیز هر دو هاشمی هستند و تنها علوی است که پدر و مادرش نیز علوی هستند. مادرش زنی صدیقه بود که امام صادق (ع) ، در حق ایشان فرمود: «در خاندان امام حسن (ع) زنی چون او دیده نشد.»

شهادت حضرت امام زین العابدین(ع)

 هشتم دیماه 88 برابربا 12 محرم بنا برروایتی سالروز شهادت حضرت امام زین العابدین(ع) است.بنابر روایتی دیگر 21 دیماه 88 برابربا 25 محرم سالروز شهادت امام سجاد(ع) است.بهمین مناسبت شهادت امام سجاد(ع)برتمام مسلمانان بویژه شیعیان تسلیت باد.   

 

حضرت علی بن الحسین امام زین العابدین(ع) ملقب به سجاد چهارمین امام شیعیان است. او در ۱۵ جمادی الاول سال ۳۶ هجری قمری(بنابر قولی) و یا پنجم شعبان سال ۳۸ هجری قمری (به عقیده شیعیان) متولد شد. مادرش به اعتقاد بسیاری از شیعیان شهربانو دختر یزدگرد سوم ساسانی (پادشاه ایران) بود. ولی در روایت‌های کهن‌تر مادر وی کنیزی از اهالی سند دانسته شده‌است. نام این کنیز را غزاله یا سُلافه آورده‌اند.   

 

کنیهٔ ایشان «ابومحمّد» و «ابوالحسن ثانی»است. القابشان نیز «زین العابدین»، «سجّاد»، «سید العابدین»، «زکی»، «امین» و «ذو الثّفنات» می‌باشد. امام زین العابدین(ع) دو سال در دوران امامت علی(ع) ، ۱۰ سال در دوران امامت امام حسن(ع) و یازده سال در دوران امامت پدرش امام حسین(ع) زیست. و در ۵۷ سال زندگی خویش، ۳۴ سال امامت مسلمانان را بر عهده داشت.    

 

امام سجاد(ع) در واقعه کربلا حضور داشت و پس از کشته شدن پدرش در رأس بازماندگان، ابلاغ پیام قیام و کشته شدن امام حسین(ع) را بر عهده داشت و به افشای چهره حکومت اموی و بیدار ساختن افکار عمومی پرداخت. در این دوره، امام سجاد(ع) در مقابل قیام‌هایی که جنبه خوانخواهی از کشتگان کربلا داشت و مخالفت بر ضد حکومت بود (مانند : قیام مختار، شورش مدینه یا فاجعه حرّه) مواضع مناسبی اتخاذ می‌کرد.

عاشورای حسینی

ششم دیماه 88 برابربا دهم محرم سالروز عاشورا ی حسینی است. منظور از عاشورا روز دهم ماه محرم سال ۶۱ هجری قمری است. با گاهشماری هجری خورشیدی این روز مطابق است با ۲۱ مهر سال ۵۹ هجری خورشیدی. شهرت این روز به خاطر آن است که امام حسین ابن علی بن ابی طالب - امام سوم شیعیان - و یاران وی در واقعه کربلا در جنگ با لشکر یزید ابن معاویه شهید شدند و مسلمانان در آن روز برای آنحضرت ویاران باوفایش سوگواری می‌کنند. در مناطق شیعه نشین مراسم عزاداری برگزار می‎‏‌شود. در تقویم رسمی ایران، افغانستان و عراق این روز تعطیل می‌باشد. 

امام حسین (ع) بعد از امتناع از بیعت با یزید ابن معاویه،که (بعد از مرگ  پدرش معاویه پسر ابی سفیان خودراخلیفه مسلمانان می دانست وحاکمی لاابالی وشرابخوار ومیمون باز بود) مدینه را به قصد مکه ترک و در روز سوم شعبان به همراه خانواده‏ وارد مکه ‏شدند. در مکه نامه هایی از کوفیان  عراق به امام حسین(ع) رسید که ما بر علیه بنی‏امیه، مصمم بر مبارزه‏ایم و نیاز به رهبر داریم، به کوفه قدم رنجه نما که فرماندار یزید را بیرون می‏نماییم و به رهبری تو گردن می‏نهیم.

امام حسین(ع) مسلم بن عقیل پسرعموی خود را به عنوان نماینده خود در نیمه رمضان راهی کوفه ‏نمودند.  

در روز هشتم ذی الحجه، امام حسین(ع) حج خود را تبدیل به عمره کرده و راهی کوفه ‏شدند،(امام حسین(ع) درتوجیه حرکت وقیام خود علیه یزیدابن معاویه فرمودند"من به قصد اصلاح دربین امت جدم قیام کرده ام.) اما در بین راه خبر شهادت مسلم و بی‏وفایی مردم کوفه به امام حسین(ع) ‏رسید.

قبل از اینکه امام حسین (ع) به کوفه برسند، حُرِّ بن یزید ریاحی با سپاه 1000 نفری خود مانع حرکت امام حسین(ع)به سوی کوفه ‏شدند و نهایتا توافق شد که کاروان حسینی به راهی برود که نه راه مدینه باشد نه راه کوفه. حضرت ابا عبدالله (ع) روز دوم محرم به کربلا رسید، و روز سوم محرم عمر سعد با چهار هزار نفر در کربلا اردو زد، بعد از این هر روز بر تعداد لشکر دشمن افزوده می‏شد.  

روز هفتم محرم آب رود فرات را بر امام حسین (ع) و اهل بیت او بستند. روز نهم شِمر با چهار هزار نفر و نامه‏ای از عُبید الله بن زیاد وارد کربلا شد، او در این نامه به عمر سعد گفته بود، کار حسین (ع) را یکسره کند و با او بجنگد و اگر این کار را نمی‏تواند انجام دهد، فرماندهی را به شمر واگذار کند.

روز دهم امام حسین(ع) با 32 نفرسواره نظام و 40نفر پیاده و دشمن با 30000 نفر، در مقابل هم قرار گرفتند، جنگی نا برابر و ناجوانمردانه آغاز شد و امام حسین(ع) و یارانش به طرز فجیعی به شهادت رسیدند.

یاران امام حسین (ع) در راه پیشوای خود از هرگونه فداکاری و جانبازی دریغ نکردند.آنان هرگز به خود اجازه ندادند در حالی که زنده هستند کمترین آسیبی به آن حضرت برسد، و تاب جدایی از او را نداشتند و یکپارچه خود را سپر بلا ساختند و تا آنجا هدف تیر و نیزه قرار گرفتند، تا جان خود را فدا کردند.

دشمن، اجساد مطهر شهدای کربلا را در بیابان رها کرد و این اجساد بعد از سه روز توسط قوم بنی‏اسد دفن شدند.  

عصر روز یازدهم محرم اسرای کربلا را که در آن بین امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) قافله سالار بودند، بر مرکبهای با پالان چوبین و بی‏پارچه، سوار کردند و آنها را از کنار قتلگاه عبور داده به سمت کوفه بردند. (الا لعنة الله علی القوم الظالمین وسیعلم الذین ظلموا اَیَّ منقلبٍ ینقلبون.)

شیعیان و آزادگان همه ساله در سالگرد عاشورا با پوشیدن لباس سیاه و با به راه انداختن دسته های سینه زنی و زنجیرزنی و عَلَم وکُتل برای آنحضرت ویارانش عزاداری میکنند.خواندن زیارت عاشورا  و  زیارت وارث در این روز ثواب زیادی دارد.دعای عرفه  از جمله  دعاهای معروف امام حسین(ع) است که قبل از حرکت به سمت کوفه در صحرای عرفات و برسر کوه معروف به جبل الرحمه با خواندن آن با خدای خود راز ونیاز نمودند. 

از سال 61 هجری تا قیامت حرم مطهر آنحضرت و برادر با وفایش حضرت اباالفضل العباس(ع) در کربلا زیارتگاه مسلمانان جهان وبویژه شیعیان است.

تاسوعا،روز حضرت اباالفضل العباس(ع)

 

پنجم دیماه برابربانهم محرم سالروز تاسوعا است. روزتاسوعا درزبان عرب به معنای روز نهم است.و منظور، روزنهم محرم سال 61 هجری قمری است.این روز بدلیل ایثارها،فداکاریها وازخودگذشتگیهای حضرت اباالفضل العباس(ع) برادرباوفای حضرت امام حسین(ع) با نام آن حضرت همراه شده است ودراین روز به نام حضرت اباالفضل العباس(ع) سوگواری میشود.

در این روز شمر ذی الجوشن با دردست داشتن امان نامه ای از عبیدالله زیاد برای حضرت عباس ابن علی(ع) و سه برادرش عبدالله،جعفر و عثمان که فرزندان ام البنین که خوداز طایفه بنی کلاب و هم طایفه شمر بودند آورد وآنان را صدازد و موضوع امان نامه را با آنها درمیان گذاشت. آنها متفقا" گفتند: خدا تو را و امان تو را لعنت کند، ما امان داشته باشیم و پسر دختر پیامبر امان نداشته باشد؟!!

پس از رد امان نامه، عمربن سعد فریاد زد که: اى لشکر خدا! سوار شوید و شاد باشید که به بهشت مى‏روید!! و سواره نظام لشکر بعد از نماز عصر عازم جنگ شد.

امام حسین (ع) به حضرت عباس بن على(ع) فرمود: اگر مى‏توانى آنها را متقاعد کن که جنگ را تا فردا به تأخیر بیندازند و امشب را مهلت دهند تا ما با خداى خود راز و نیاز کنیم و به درگاهش نماز بگزاریم.پیام امام به عمرسعد رسانده شد. عمر بن سعد که مظنون به مسامحه کارى شده بود و شمر را رقیب خود مى دید، ابتدا از درخواست امام حسین (ع) سرباز زد اما برخى از فرماندهان سپاه ، از جمله قیس بن اشعث و عمر بن حجاج بر او اعتراض کردند و او را ملامت کردند. عمر بن سعد، ناگزیر درخواست امام حسین(ع) را پذیرفت. در این هنگام ، آرامش نسبى حاکم گردید و هر دو سپاه به خیمه گاه خویش برگشته و منتظر فرا رسیدن روز بعد یعنی روز عاشورا شدند. روز عاشورا رو زی است که امام حسین(ع) و 72 تن از  یاران نزدیکش بدست سپاهیان عمر سعد وشمر ذی الجوشن بطرز فجیعی به شهادت رسیدند.

میلادحضرت عیسی مسیح(ع)

روزچهارم دیماه برابربا25دسامبرسالروز میلادحضرت عیسی مسیح(ع) یکی ازبزرگترین پیامبران اولوالعزم الهی وصاحب کتاب است. او که به امر خدا از مریم عذرا (زنی باکره )وپاکدامن بدنیا آمدودرگهواره گواه پاکدامنی مادرش شد.حضرت عیسی(ع) پیام آورصلح و دوستی وعدالت ومبارزه با طاغوتهای زمان ورهایی بخش انسانهای دربندشاهان و روحانیان بنده زر و زوربود. 

حضرت عیسی مسیح(ع) یا (عیسی ناصری) متولد(۲-۷) (قبل از میلاد) وعروج( ۲۶-۳۶)(پس از میلاد)) شخصیت مرکزی مسیحیت بزرگترین دین دنیاست. در باور مسیحیان عیسی(ع) تجسم خدا در جسم انسانی و آغازگر جریان مسیحیت می‌باشد. او در شهر بیت‌لحم از شهرهای ایالت ناصره منطقه یهودیه به دنیا آمد.ایشان به نامهای عیسی ، یسوّع ، یوشع ، یهوشع و یهوشوع(صیغه کامل) نیز خوانده شده‌است. در انجیل یسوّع مسیح ۵۰ بار، عیسی مسیح ۱۰۰ بار و لفظ مسیح ۳۰۰ بار آمده‌است.  

عیسی در زبان عبری به معنی «خدا کمک می‌کند» ( بعد‌ها به معنی «خدا نجات می‌دهد») است.

درزبان انگلیسی آنحضرت جیسس(Jesus) خوانده می شود.

منابع اصلی برای بررسی زندگی حضرت عیسی(ع) چهار انجیل رسمی هستند، هر چند برخی از محققین معتقدند که متن‌های دیگر چون انجیل توماس نیز به اندازه چهار انجیل سنتی برای ترسیم تاریخی عیسی(ع) اهمیت دارند.از نظرمسلمانان انجیل های موجود تحریف شده اند.تنها یک انجیل بنام انجیل بارناباس از نظر مسلمانان به انجیل واقعی نزدیکتراست ولی مسیحیان آنرا قبول ندارند. اکثر پژوهشگران متعقدند که عیسی(ع) یک یهودی از ناحیه «جلیل» در شمال فلسطین بود که از او به‌ عنوان یک معلم و شفابخش یاد می‌شد. محققین مسیحی اغلب اتفاق نظر دارند که او توسط حضرت یحیی(ع) غسل تعمید یافته و در اورشلیم(بیت المقدس) تحت فرمان پنطیوس پیلاطس و به جرم آشوب‌گری بر علیه امپراتوری روم مصلوب شد. 

ازدیدگاه اسلام حضرت  عیسی بن مریم یکی از پیامبران اولوالعزم و صاحب شریعت وکتاب است. نام و داستان وی به کرّات در قرآن و احادیث اسلامی آمده‌است. مسلمانان برای عیسی(ع) معجزاتی قائل‌اند، از جمله سخن‌گفتن در گهواره در دفاع از مادر و نیز زنده‌کردن مردگان و شفای بیماران و کوران مادرزاد، و دمیدن حیات در گِلِ بیجان. با این حال قرآن عیسی(ع) را فقط بنده و فرستادهٔ خدا می‌شناسد و هرگونه اعتقاد به تثلیث یا تجسُد خدا در عیسی(ع) در نزد مسلمانان کفر است. نظر مسلمانان پیرامون مرگ عیسی(ع) نیز با آنِ مسیحیان متفاوت است. طبق گفتهٔ قرآن این عیسی(ع) نبود که مصلوب شد، بلکه امر بر آنان مشتبه شد. به روایتی خدا صورت عیسی(ع) را بر یکی از دشمنان وی افکند و وی به جای عیسی(ع) مصلوب شد. به اعتقاد مسلمانان عیسی(ع) در آخرالزمان همراه حضرت مهدی(ع) ظهور خواهد کرد. پشت سر حضرت مهدی(ع) نماز خواهد خواند و دجال یا ضد مسیح(ع) بر دست عیسی(ع) کشته خواهد شد.

نام حضرت عیسی(ع) ۲۵ بار در قرآن آمده‌است. برای مثال در آیات ۱۵۷، ۱۶۳ و ۱۷۱ سوره نساء، آیات ۷۸ و ۱۱۴ سوره مائده، آیه ۸۵ سوره انعام، ۳۴ سوره مریم، ۷ سوره احزاب، ۱۳ شوری، ۶۳ زخرف و آیات ۶ و ۱۴ سوره زخرف این نام ذکر شده‌است. آنحضرت بشارت دهنده آمدن پیامبربزرگ اسلام بود.

میلاد آن حضرت برتمامی مسیحیان ومسلمانان مبارک باد.

شب یلدا

 

روزسی ام آذرماه وشب اول دیماه شب یَلدا است. شب یَلدا یا شب چِلّه بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین است. این شب به زمان غروب آفتاب از ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در ۱ دیماه اطلاق می‌شود، که برابر با ۲۱ دسامبر یا ۲۲ دسامبر است.

این شب در نیم‌کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن شب به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاه‌تر می‌شود.

ایرانیان باستان با این باور که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر می‎شوند و تابش نور ایزدی افزونی می‌یابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی بر پا می‌کردند.

  بنابر باور پیشینیان، در پایان این شب دراز ، که اهریمنی و نامبارکش می دانستند ( و می دانند )، تاریکی شکست می خورد، روشنایی پیروز و خورشید زاده می شود و روزها رو به بلندی می نهد، و : « ... نام این روز میلاد اکبر است، مقصود از آن انقلاب شتوی(زمستانی) است. گویند در این روز نور از حد نقصان به حد زیادت خارج می شود، و آدمیان نشو و نما آغاز می کنند و "پری" ها به زوال و فنا روی می آورند. »  

 

یلدا لغت سُریانی است به معنی میلاد عربی یا ولادت ، ولادت خورشید ( مهر، میترا ) و رومیان آن را ناتالیس انویکتوس یعنی روز تولد ( مهر ) شکست ناپذیر نامند.   و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می کرده اند، از این رو، بدین نام نامیده اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح که در 25 دسامبر تثبیت شده، طبق تحقیق، در اصل جشن ظهور میترا بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد مسیح قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شب های سال است. و در آن شب، یا نزدیک بدان، آفتاب به برج جَدی تحویل می کند و قدما آن را سخت شوم و نامبارک می انگاشتند.  در بیشتر نقاط ایران در این شب مراسمی انجام می شود. شاعران زلف یار و همچنین روز هجران را از حیث سیاهی و درازی بدان تشبیه کنند. و از شعرهای برخی از شاعران مانند سنائی، معزی، خاقانی و سیف اسفرنگی، رابطه بین مسیح و یلدا ادراک می شود. یلدا برابر با شب اول جَدی و شب هفتم دی ماه جلالی و شب بیست و یکم دسامبر فرانسوی است.    

 ازقدیم مردم ایران در این شب دورکُرسی کنارهم جمع می شدندوتا پاسی از شب با صرف میوه وآجیل شادمانی میکردند.هم اکنون نیز که درشهرهای بزرگ کُرسی متروک شده وشایددربعضی روستاها هنوزبرقرارباشد ،معمولا" افراد خانواده واقوام وخویشان در این شب دورهم جمع میشوندوبا صرف  میوه های گوناگون ازقبیل هندوانه ، انار، پرتقال ، انگور ، سیب، خیار، ومیوه هایی از این دست وهمچنین آجیل وخشکبار تاپاسی ازشب به گفتگو وشادی پرداخته و بعضا" فال حافظ می گیرند.برخی درباره این شب ؛ اشعارفکاهی هم سروده یا می سرایند.

ولادت حضرت امام علی النقی(ع)

  

روز12آذرماه برابربا15ذیحجه سالروز ولادت حضرت امام علی النقی(ع)(امام هادی) دهمین پیشوای شیعیان جهان است .بدین مناسبت میلادآنحضرت رابه همه شیعیان وپیروان اهل بیت عصمت وطهارت تبریک می گوییم. 

 

امام ابوالحسن علی النقی هادی (ع) ملقب به امام" هادی" ، دهمین پیشوای شیعیان در نیمه ذیحجه سال 212 هجری در اطراف مدینه در محلی به نام " صریا" متولد گشت.  آن حضرت و فرزند گرامی ایشان امام حسن علیهما السلام به عسکریین شهرت یافتند، زیرا خلفای بنی عباس آنها را از سال 233 به سامرا ( عسکر) برده و تا آخر عمر پر برکتشان در آنجا، آنها را تحت نظر قرار دادند. امام هادی (ع) به لقبهای دیگری مانند: نقی، عالم، فقیه، امین و طیب شهرت داشت و کنیه مبارک ایشان ابوالحسن است. از آنجا که کنیه امام موسی کاظم(ع) و امام رضا (ع) نیز ابوالحسن بود، لذا برای اجتناب از اشتباه، ابوالحسن اول به امام کاظم (ع) ، ابوالحسن ثانی به امام رضا(ع) و ابوالحسن ثالث به حضرت هادی (ع) اختصاص یافته است.

پدر بزرگوارش امام جواد (ع) و مادرش بانوی گرامی سمانه است که بانویی با فضیلت و با تقوا بود. امام هادی (ع) در سن 6 یا 8 سالگی یعنی در سال 220 هجری، پس از شهادت امام جواد (ع) به امامت رسید. مدت 33 ساله امامت امام هادی (ع) با خلفای معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعن و معتز معاصر بود.

شهادت حضرت امام محمدتقی(ع)

۲۷ آبانماه برابربا سی ام ذیقعده سالروز شهادت حضرت امام محمدتقی(ع) نهمین پیشوای شیعیان جهان است.بدین مناسبت شهادت آنحضرت بر همه پیروان اهلبیت پیامبربزرگوار اسلام تسلیت باد.    ذیلا" خلاصه ای درموردآن بزرگوار ارائه می گردد: مقام: امام نهم نام: محمّد لقب: جواد، التقی کنیه:  ابو جعفر نام پدر: علی نام مادر: خیزران روز ولادت(ه ق): 10 رجب سال 195 ه ق روز ولادت(ه ش): 23 فروردین سال 190 ه ش مکان ولادت: مدینه منوره- عربستان سعودی سلاطین زمان تولّد: محمّد امین مدت امامت(ه ق): 17 سال مدت عمر(ه ق): 25 سال روز شهادت(ه ق): 30 ذیقعده سال 220 ه ق روز شهادت(ه ش): 8 آذر سال 214 ه ش فرمانروایان زمان: معتصم قاتل: معتصم محل دفن: کاظمین-عراق تعدادفرزند پسر: 4

تعدادفرزند دختر: 7

ولادت حضرت امام رضا(ع)

                   

روز هشتم آبانماه برابربا 11ذیقعده سالروز ولادت با سعادت حضرت امام رضا علیه السلام است.بهمین مناسبت میلادآن امام همام را به همه مسلمانان بویژه شیعیان وپیروان اهل بیت پیامبر تبریک وتهنیت می گویم.خلاصه ای درمورد آن حضرت در زیرآمده است:

نام: على.
کنیه: ابوالحسن (چون کنیه امام موسى کاظم (ع) نیز ابوالحسن است، به امام رضا(ع) ابوالحسن ثانى نیز گفته مى‏شود).
القاب: رضا، صابر، رضى، وفى، فاضل و صدیق.
از میان لقب‏هاى فوق، «رضا» شهرت بیشترى دارد. علت این که آن حضرت را «رضا» نامیده‏اند، این است که پسندیده خدا در آسمان و مورد خشنودى رسول خدا(ص) و ائمه اطهار (ع) در زمین بوده و دوستان و دشمنان به اتفاق از وى خشنود و راضى بودند.
منصب: معصوم دهم و امام هشتم شیعیان.
همچنین به مدت سه سال ولیعهد مأمون عباسى بود.
تاریخ تولد: یازدهم ذیقعده سال 148 هجرى.
برخى مورخان تاریخ تولد آن حضرت را سال 151 هجرى و برخى دیگر سال 153 هجرى، پنج سال پس از وفات امام جعفر صادق(ع) دانسته‏اند.
محل تولد: مدینه مشرفه، در سرزمین حجاز (عربستان سعودى کنونى).
نسب پدرى: ابوالحسن، موسى بن جعفر بن محمد بن على بن حسین بن على‏بن ابى‏طالب(ع).
نام مادر: نجمه. نام‏هاى دیگرى نیز براى او نقل شده است؛ مانند: تکتم، اروى، سکن، ام البنین، شقرا، خیزران، سمانه، صقر و طاهره.
این بانوى فاضله که با تربیت حمیده -مادر امام موسى کاظم(ع) - به کمالات انسانى و اخلاق اسلامى دست یافته بود، بهترین زنان عصر خویش در تعقل، دیندارى و حیا بود.
مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امام موسى کاظم (ع) ، در رجب سال 183، تا سال 203 هجرى، به مدت بیست سال. آن حضرت در سن 35 سالگى به امامت رسید.
تاریخ و سبب شهادت: آخر ماه صفر سال 203 هجرى به وسیله زهرى که مأمون عباسى در خراسان به آن‏حضرت خورانید. حضرت رضا (ع) در هنگام شهادتش، 55 ساله بود. برخى سال شهادت آن حضرت رإ؛ ح‏ح سال 205 و برخى 201 هجرى دانسته‏اند.
محل دفن: مشهد مقدس (در استان خراسان، در کشور ایران).
همسران: 1. سبیکه یا خیزران، مادر امام محمد تقى (ع) . 2. ام حبیبه (دختر مأمون). و چند ام ولد.
فرزندان: 1. امام محمد تقى (ع) که پس از شهادت پدرش، در سن هفت سالگى به امامت رسید.
علماى شیعه ایشان را تنها فرزند امام رضا (ع) دانسته‏ اند؛ اما در برخى منابع، فرزندان دیگرى نیز براى آن حضرت ذکر شده است که عبارتند از: 2. ابو محمد حسن. 3. جعفر. 4. ابراهیم. 5. حسن. 6. عایشه. 7. فاطمه.
پس از نبرد میان امین و مأمون، فرزندان هارون الرشید، براى به دست آوردن منصب خلافت و پیروزى نهایىِ مأمون بر امین، در سال 201 هجرى امام رضا (ع) به اجبار و اکراه مأمون به ولایت‏عهدى وى برگزیده شد. مأمون با این که در ظاهر براى امام رضا (ع) احترام ویژه‏اى قائل بود و ایشان را بر همگان، از جمله علویان و عباسیان، مقدم مى‏داشت، اما در ضمیر خود، به مقام علمى و اجتماعى آن حضرت حسد مى‏برد و کینه ایشان را در دل داشت. سرانجام نیز با توطئه‏اى پنهان، آن حضرت را به شهادت رساندوهمانطورکه گفته شد مرقدمطهر آن حضرت درمشهدمقدس زیارتگاه شیعیان جهان است.