پنجم تیرماه برابربا13رجب سالروز ولادت مولودکعبه حضرت علی(ع)امام اول شیعیان جهان است.
امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب ابن عبدالمطلّب ابن هاشم ابن عبدمناف در روز جمعه 13 رجب سال سیام عامالفیل برابر با 19 مهر، در شهر مکّه و درون کعبه چشم به جهان گشود. ابوطالب، پدر آن حضرت، که نامش عبدمناف بود، یکی از عموهای پیامبر اکرم حضرت محمّد (ص) و بزرگ خاندان هاشم و یکی از سران مکّه و قریش به شمار میرفت و مادرش فاطمه بنت اسد نیز از بنی هاشم بود. از این رو، آن حضرت از دو طرف هاشمی به حساب میآید.
کنیه آن امام، ابوالحسن و «ابوتراب» است. القاب فراوانی از علی علیه السلام گزارش شده که از جمله میتوان به اسدالله (شیرخدا)، سید عرب (امیر عرب)، سیدالمسلمین، امام المتقین و مهمتر از همه امیرالمؤمنین اشاره کرد. شیعیان این لقب را بنا بر نص پیامبر (ص) مخصوص امام علی(ع) دانسته و به کارگیری آن را، حتی برای سایر معصومان علیهمالسلام، مجاز نمیدانند.
امام علی(ع) همواره یار ، همراه ومددکار رسول خدا بود. او از هفده تا بیست سالگی همراه سایر بنیهاشم در شعب ابوطالب و در محاصره اقتصادی به سر برد و پس از پایان محاصره، با مرگ پدرش ابوطالب، نه تنها کمترین تردیدی در مورد حمایت از پیامبر به خود راه نداد، بلکه بر میزان آن افزود و در «لیلة المبیت» که قریب 23 سال از عمرش میگذشت، خود را سپر بلای پیامبر قرار داد و در بستر وی خوابید تا توطئه مسلّحانه دشمن برای قتل پیامبر اکرم (ص) او را نشانه رود.
در سن 27 سالگی در جنگ «خندق» حضور یافت و در زمانی که پیامبر سه بار مسلمانان را به مبارزه با عمرو بن عبدود و یاران او که از خندق عبور کرده و مسلمانان را به مبارزه می طلبیدند، دعوت کرد، تنها او بود که هر بار به خواست پیامبر لبّیک گفت و پس از اذن پیامبر، در یک پیکار نفسگیر و بینظیر، سر عمرو را از تن جدا نمود و پیامبر فرمود: «ضربت علی در روز خندق، از عبادت تمام جن و انس تا روز قیامت برتر است.»
در جنگ «خیبر» پس از هزیمت ابوبکر بن ابی قحافه و عمر بن الخطاب و عدم توفیق آنها در کسب پیروزی، پیامبر فرمود: «فردا عَلَم را به دست کسی میدهم که خدا و رسولش او را دوست دارند و او نیز آن دو را دوست میدارد.» و فردا، رسول خدا (ص) ، امام علی علیهالسلام را طلبید و او را روانه کارزار با یهودیان خیبر نمود. او بزرگترین قهرمانان یهود( حارث و مرحب )را به قتل رسانید و با دست خود درب قلعه خیبر را کند و دژهای یهودیان را یکی پس از دیگری فتح کرد.
رسول خدا پس ازحَجّةُ الوداع در غدیرخم با ایراد خطبه غدیریه ، امام علی(ع) را به جانشینی خودمعرفی نمودکه بسیاری ازاصحاب پیامبر(ص) ازجمله ابوبکروعمر این امررا به اوتبریک گفتند ولی پس از رحلت رسول خدا وبابه راه انداختن شورای سقیفه بنی ساعده در واقع بانوعی کودتای نرم این دستور رسول خدا رازیرپانهاده خود زمام امورمسلمانان را دردست گرفتند و علی(ع) راخانه نشین کردند.
آری امام متقین وامام عدالت علی بود .علی(ع) بقول شهریار ، همای رحمت بود .شیوه حکومت و گفتارآن امام همام بهترین سرمشق شیعیان اوست.گزیده ای ازسخنان آن حضرت و همچنین دوستی در کلام علی(ع) راهنمای همیشگی پیروان آن امام خواهدبود.بسیاری ازشعرابه مدح آن بزرگوارپرداخته اند که برخی ازاین مدایح از پیوند امام علی(ع)درآیینه شعرفارسی قابل مطالعه است.