دعاهای صحیفه سجادیه ازشماره۳۷ تا۵۴(پایان)
(37)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا اعْتَرَفَ بِالتَّقْصِیرِ عَنْ تَأْدِیَةِ الشُّکْرِ)
اللَّهُمَّ إِنَّ أَحَداً لَا یَبْلُغُ مِنْ شُکْرِکَ غَایَةً إِلَّا حَصَلَ عَلَیْهِ مِنْ إِحْسَانِکَ مَا یُلْزِمُهُ شُکْراً. وَ لَا یَبْلُغُ مَبْلَغاً مِنْ طَاعَتِکَ وَ إِنِ اجْتَهَدَ إِلَّا کَانَ مُقَصِّراً دُونَ اسْتِحْقَاقِکَ بِفَضْلِکَ فَأَشْکَرُ عِبَادِکَ عَاجِزٌ عَنْ شُکْرِکَ، وَ أَعْبَدُهُمْ مُقَصِّرٌ عَنْ طَاعَتِکَ لَا یَجِبُ لِأَحَدٍ أَنْ تَغْفِرَ لَهُ بِاسْتِحْقَاقِهِ، وَ لَا أَنْ تَرْضَى عَنْهُ بِاسْتِیجَابِهِ فَمَنْ غَفَرْتَ لَهُ فَبِطَوْلِکَ، وَ مَنْ رَضِیتَ عَنْهُ فَبِفَضْلِکَ تَشْکُرُ یَسِیرَ مَا شَکَرْتَهُ، وَ تُثِیبُ عَلَى قَلِیلِ مَا تُطَاعُ فِیهِ حَتَّى کَأَنَّ شُکْرَ عِبَادِکَ الَّذِی أَوْجَبْتَ عَلَیْهِ ثَوَابَهُمْ وَ أَعْظَمْتَ عَنْهُ جَزَاءَهُمْ أَمْرٌ مَلَکُوا اسْتِطَاعَةَ الِامْتِنَاعِ مِنْهُ دُونَکَ فَکَافَیْتَهُمْ، أَوْ لَمْ یَکُنْ سَبَبُهُ بِیَدِکَ فَجَازَیْتَهُمْ بَلْ مَلَکْتَ یَا إِلَهِی أَمْرَهُمْ قَبْلَ أَنْ یَمْلِکُوا عِبَادَتَکَ، وَ أَعْدَدْتَ ثَوَابَهُمْ قَبْلَ أَنْ یُفِیضُوا فِی طَاعَتِکَ، وَ ذَلِکَ أَنَّ سُنَّتَکَ الْإِفْضَالُ، وَ عَادَتَکَ الْإِحْسَانُ، وَ سَبِیلَکَ الْعَفْوُ 8) فَکُلُّ الْبَرِیَّةِ مُعْتَرِفَةٌ بِأَنَّکَ غَیْرُ ظَالِمٍ لِمَنْ عَاقَبْتَ، وَ شَاهِدَةٌ بِأَنَّکَ مُتَفَضَّلٌ عَلَى مَنْ عَافَیْتَ، وَ کُلٌّ مُقِرٌّ عَلَى نَفْسِهِ بِالتَّقْصِیرِ عَمَّا اسْتَوْجَبْتَ فَلَوْ لَا أَنَّ الشَّیْطَانَ یَخْتَدِعُهُمْ عَنْ طَاعَتِکَ مَا عَصَاکَ عَاصٍ، وَ لَوْ لَا أَنَّهُ صَوَّرَ لَهُمُ الْبَاطِلَ فِی مِثَالِ الْحَقِّ مَا ضَلَّ عَنْ طَرِیقِکَ ضَالٌّ فَسُبْحَانَکَ مَا أَبْیَنَ کَرَمَکَ فِی مُعَامَلَةِ مَنْ أَطَاعَکَ أَوْ عَصَاکَ تَشْکُرُ لِلْمُطِیعِ مَا أَنْتَ تَوَلَّیْتَهُ لَهُ، وَ تُمْلِی لِلْعَاصِی فِیمَا تَمْلِکُ مُعَاجَلَتَهُ فِیهِ. أَعْطَیْتَ کُلًّا مِنْهُمَا مَا لَمْ یَجِبْ لَهُ، وَ تَفَضَّلْتَ عَلَى کُلٍّ مِنْهُمَا بِمَا یَقْصُرُ عَمَلُهُ عَنْهُ. وَ لَوْ کَافَأْتَ الْمُطِیعَ عَلَى مَا أَنْتَ تَوَلَّیْتَهُ لَأَوْشَکَ أَنْ یَفْقِدَ ثَوَابَکَ، وَ أَنْ تَزُولَ عَنْهُ نِعْمَتُکَ، وَ لَکِنَّکَ بِکَرَمِکَ جَازَیْتَهُ عَلَى الْمُدَّةِ الْقَصِیرَةِ الْفَانِیَةِ بِالْمُدَّةِ الطَّوِیلَةِ الْخَالِدَةِ، وَ عَلَى الْغَایَةِ الْقَرِیبَةِ الزَّائِلَةِ بِالْغَایَةِ الْمَدِیدَةِ الْبَاقِیَةِ. ثُمَّ لَمْ تَسُمْهُ الْقِصَاصَ فِیمَا أَکَلَ مِنْ رِزْقِکَ الَّذِی یَقْوَى بِهِ عَلَى طَاعَتِکَ، وَ لَمْ تَحْمِلْهُ عَلَى الْمُنَاقَشَاتِ فِی الْآلَاتِ الَّتِی تَسَبَّبَ بِاسْتِعْمَالِهَا إِلَى مَغْفِرَتِکَ، وَ لَوْ فَعَلْتَ ذَلِکَ بِهِ لَذَهَبَ بِجَمِیعِ مَا کَدَحَ لَهُ وَ جُمْلَةِ مَا سَعَى فِیهِ جَزَاءً لِلصُّغْرَى مِنْ أَیَادِیکَ وَ مِنَنِکَ، وَ لَبَقِیَ رَهِیناً بَیْنَ یَدَیْکَ بِسَائِرِ نِعَمِکَ، فَمَتَى کَانَ یَسْتَحِقُّ شَیْئاً مِنْ ثَوَابِکَ لَا مَتَى هَذَا یَا إِلَهِی حَالُ مَنْ أَطَاعَکَ، وَ سَبِیلُ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ، فَأَمَّا الْعَاصِی أَمْرَکَ وَ الْمُوَاقِعُ نَهْیَکَ فَلَمْ تُعَاجِلْهُ بِنَقِمَتِکَ لِکَیْ یَسْتَبْدِلَ بِحَالِهِ فِی مَعْصِیَتِکَ حَالَ الْإِنَابَةِ إِلَى طَاعَتِکَ، وَ لَقَدْ کَانَ یَسْتَحِقُّ فِی أَوَّلِ مَا هَمَّ بِعِصْیَانِکَ کُلَّ مَا أَعْدَدْتَ لِجَمِیعِ خَلْقِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ. فَجَمِیعُ مَا أَخَّرْتَ عَنْهُ مِنَ الْعَذَابِ وَ أَبْطَأْتَ بِهِ عَلَیْهِ مِنْ سَطَوَاتِ النَّقِمَةِ وَ الْعِقَابِ تَرْکٌ مِنْ حَقِّکَ، وَ رِضًى بِدُونِ وَاجِبِکَ 16) فَمَنْ أَکْرَمُ یَا إِلَهِی مِنْکَ، وَ مَنْ أَشْقَى مِمَّنْ هَلَکَ عَلَیْکَ لَا مَنْ فَتَبَارَکْتَ أَنْ تُوصَفَ إِلَّا بِالْإِحْسَانِ، وَ کَرُمْتَ أَنْ یُخَافَ مِنْکَ إِلَّا الْعَدْلُ، لَا یُخْشَى جَوْرُکَ عَلَى مَنْ عَصَاکَ، وَ لَا یُخَافُ إِغْفَالُکَ ثَوَابَ مَنْ أَرْضَاکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَبْ لِی أَمَلِی، وَ زِدْنِی مِنْ هُدَاکَ مَا أَصِلُ بِهِ إِلَى التَّوْفِیقِ فِی عَمَلِی، إِنَّکَ مَنَّانٌ کَرِیمٌ.
نیایش سى و هفتم
.دعاى آن حضرت است در اعتراف به تقصیر در اداى شکر.
بار خدایا،کس هنوز سپاس نعمتت را چنان که باید به جاى نیاوردهکه نعمت دیگرش ارزانى دارى و شکرى دیگرش واجب گردانى.
بار خدایا،بنده تو،هر چه در طاعت تو کوشد به جایى نرسد واز طاعت تو،آن سان که در خور فضل توست،قاصر آید.
بار خدایا،شکر گزارترین بندگان تو از سپاس تو عاجزاند و عبادتکنندهترین عابدان تو در عبادت خویش قاصر.
هیچ کس مستحق آن نیست که تواش بیامرزى و آمرزش تو به پاسشایستگى او باشد،و هیچ کس مستحق آن نیست که تو از او خشنودباشى و بحق سزاوار این خشنودى تو بود.پس هر که را آمرزیدهاى ازانعام توست و از هر که خشنود گشتهاى از فضل و احسان تو.
بار خدایا،در برابر اندک سپاسى جزاى فراوان دهى و در برابر اندکطاعتى ثواب بسیار،چنان که گویى شکرگزارى بندگانتـبا آنکهدر برابر آن برایشان ثوابى مقرر داشتهاى و اجرى عظیم دادهاىچیزى است که آنان را در برابر تو یاراى سر بر تافتن از آن بوده است کهپاداششان مىدهى،یا آنکه خود سبب آن نبودهاى که اکنون جز ایشانعطا مىفرمایى!نه چنین استـاى خداوند منـکه زمام کار بندگانتو به دست تو بوده پیش از آنکه توان عبادتشان باشد و ثواب ایشان رامهیا کردهاى پیش از آنکه به اطاعتت روى آرند.زیرا شیوه توبخشندگى است و خوى تو نیکوکارى است و راه و آیین توبخشایندگى.
بار خدایا،همه آفریدگان معترفند که هر که را عقوبت کنى بر او ستمنکردهاى و همگان بر این گواهند که هر که را از عذاب رهایى بخشىدر حق او احسان کردهاى و همه اقرار مىکنند که حق عبادت و شکر تورا آن چنان که در خور آن هستى به جاى نیاوردهاند.
بار خدایا،اگر آدمیان را شیطان نفریفته و از طاعت تو باز نداشتهبود،هیچ گنهکارى جامه جان به گناه نمىآلود و اگر باطل را در چهرهحق جلوه نمىداد،هیچ گمگشتهاى راه تو گم نمىکرد.
خداوندا،منزهى تو.وه که چه آشکار است نشان کرم تو در معامله باآن که اطاعتت کند یا معصیت ورزد:فرمانبردار را پاداش نیکو مىدهىو حال آنکه تو خود توان فرمانبردارىاش دادهاى و کیفر گناهکار را باآنکه در موآخذتش قدرت دارى به تأخیر مىافکنى.هر دو را چیزىعنایت مىکنى که نه سزاوار آن بودهاند و اعمالشان از احسانى کهدر حقشان روا مىدارى قاصر است.
بار خدایا،اگر آن را که فرمانبردار توست،به مقتضاى عملشـکهتو خود بر آنش گماشتهاىـپاداش مىدادى،بیم آن بود که ثواب تو ازدست بدهد و نعمتى که عنایتش داشتهاى زایل گردد.ولى تو به کرمخود،در برابر اندک زمانى عبادت در این دنیاى فانى،پاداشى طولانى و جاویدان مىدهى و در برابر اعمالى زود گذر ثوابى بىپایان و بىزوالعطا مىفرمایى.فراتر از این،از بنده خود که از روزى تو خورده استو هم بدان توان طاعتش بود عوض مطالبه نکردهاى .براى رسیدن بهآمرزش تو ابزارى به کار داشته که تو برسر آن بر او تنگ نگرفتهاى.
بار خدایا،اگر نه چنین کرده بودى،بنده تو همه آنچه را به رنج فراهمکرده و به کوشش فرا چنگ آورده بود در برابر کمترین انعام و احسانتاز دست مىداد و خود در گرو دیگر نعمتهایت در نزد تو باقى مىماند.پسدر این حال چه وقت مستحق چیزى از ثواب تو مىبود؟هیچ گاه .
اى خداى من،این حال کسى است که تو را فرمان برده باشد و راهکسى است که تو را عبادت کرده باشد.اما در کیفر آن کس که در امر توعصیان ورزیده و مرتکب مناهى شده،تعجیل نکردى،باشد که ازمعصیت تو دست بردارد و به طاعت تو باز گردد،حال آنکه در هماننخستین گناه مستحق همه عقوبتهایى بود که براى همه آفریدگانتمهیا داشتهاى.
بار خدایا،اگر کیفر گناهان را به تأخیر افکندهاى و در خشم و انتقام وعقاب درنگ کردهاى چشم پوشى توست از حق تو،و خشنودىتوست،بى آنکه چنین خشنودى بر تو لازم آمده باشد.
پس اى خداوند،چه کسى از تو کریمتر است؟چه کسى شقىتراست از آن شوربخت که پاى در راه خلاف رضاى تو نهد و خود را بههلاکت رساند.نه،هیچ کس.بار خدایا،تو فراتر از آن هستى که جز بهاحسانت وصف کنند و کریمتر از آن هستى که جز به سبب دادگرى،ازتو بیمناک شوند .از جور تو بر کسى که عصیان مىکند حیفى نیست وکسى که به راه رضاى تو مىرود از آن بیم ندارد که در پاداش او غفلتورزى.پس بر محمد و خاندانش درود بفرست و آنچه مرا آرزوست برمن ارزانى دار و بر هدایت من بیفزاى تا توفیق عملم نصیب گردد.انکمنان کریم.
(38)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی الِاعْتِذَارِ مِنْ تَبِعَاتِ الْعِبَادِ وَ مِنَ التَّقْصِیرِ فِی حُقُوقِهِمْ وَ فِی فَکَاکِ رَقَبَتِهِ مِنَ النَّارِ)
اللَّهُمَّ إِنِّی أَعْتَذِرُ إِلَیْکَ مِنْ مَظْلُومٍ ظُلِمَ بِحَضْرَتِی فَلَمْ أَنْصُرْهُ، وَ مِنْ مَعْرُوفٍ أُسْدِیَ إِلَیَّ فَلَمْ أَشْکُرْهُ، وَ مِنْ مُسِیءٍ اعْتَذَرَ إِلَیَّ فَلَمْ أَعْذِرْهُ، وَ مِنْ ذِی فَاقَةٍ سَأَلَنِی فَلَمْ أُوثِرْهُ، وَ مِنْ حَقِّ ذِی حَقٍّ لَزِمَنِی لِمُؤْمِنٍ فَلَمْ أُوَفِّرْهُ، وَ مِنْ عَیْبِ مُؤْمِنٍ ظَهَرَ لِی فَلَمْ أَسْتُرْهُ، وَ مِنْ کُلِّ إِثْمٍ عَرَضَ لِی فَلَمْ أَهْجُرْهُ. أَعْتَذِرُ إِلَیْکَ یَا إِلَهِی مِنْهُنَّ وَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ اعْتِذَارَ نَدَامَةٍ یَکُونُ وَاعِظاً لِمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنْ أَشْبَاهِهِنَّ. فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ نَدَامَتِی عَلَى مَا وَقَعْتُ فِیهِ مِنَ الزَّلَّاتِ، وَ عَزْمِی عَلَى تَرْکِ مَا یَعْرِضُ لِی مِنَ السَّیِّئَاتِ، تَوْبَةً تُوجِبُ لِی مَحَبَّتَکَ، یَا مُحِبَّ التَّوَّابِینَ.
نیایش سى و هشتم
.دعاى آن حضرت است در پوزش خواستن از تقصیر در اداى حقوق مردم.
بار خدایا،از درگاه تو پوزش مىطلبم:اگر در محضر منبر ستمدیدهاى ستمى رفته و من به یارى او بر نخاسته باشم،اگر کسىدر حق من نیکیى کرده و من سپاسش نگفته باشم،اگر خطا کارى از منعذرى خواسته و من عذرش نپذیرفته باشم،اگر بینوایى از من چیزىطلبیده و من بر او ایثار نکرده باشم،اگر مؤمنى را بر من حقى بوده و من بهتمامى ادایش نکرده باشم،اگر بر عیب مؤمنى آگاه شدهام و آن رانپوشیده باشم،اگر با گناهى رویاروى شدهام و از آن دورى نگزیدهباشم.
اى خداى من،از این خطاها و همانند این خطاها،همراه باپشیمانى،از تو عذر مىخواهم.تا چون بار دیگر چنان خطاهایى پیشآید،مرا واعظى باشد.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندان او و پشیمانى مرا در آنلغزشها که مرتکب شدهام و عزم مرا بر ترک گناهانى که بر من روىمىآورند،توبه من قرار ده،توبهاى که دوستى تو را سبب شود.اىخدایى که توبهکنندگان را دوست مىدارى.
(39)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی طَلَبِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ)
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اکْسِرْ شَهْوَتِی عَنْ کُلِّ مَحْرَمٍ، وَ ازْوِ حِرْصِی عَنْ کُلِّ مَأْثَمٍ، وَ امْنَعْنِی عَنْ أَذَى کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ، وَ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ. اللَّهُمَّ وَ أَیُّمَا عَبْدٍ نَالَ مِنِّی مَا حَظَرْتَ عَلَیْهِ، وَ انْتَهَکَ مِنِّی مَا حَجَزْتَ عَلَیْهِ، فَمَضَى بِظُلَامَتِی مَیِّتاً، أَوْ حَصَلَتْ لِی قِبَلَهُ حَیّاً فَاغْفِرْ لَهُ مَا أَلَمَّ بِهِ مِنِّی، وَ اعْفُ لَهُ عَمَّا أَدْبَرَ بِهِ عَنِّی، وَ لَا تَقِفْهُ عَلَى مَا ارْتَکَبَ فِیَّ، وَ لَا تَکْشِفْهُ عَمَّا اکْتَسَبَ بِی، وَ اجْعَلْ مَا سَمَحْتُ بِهِ مِنَ الْعَفْوِ عَنْهُمْ، وَ تَبَرَّعْتُ بِهِ مِنَ الصَّدَقَةِ عَلَیْهِمْ أَزْکَى صَدَقَاتِ الْمُتَصَدِّقِینَ، وَ أَعْلَى صِلَاتِ الْمُتَقَرِّبِینَ وَ عَوِّضْنِی مِنْ عَفْوِی عَنْهُمْ عَفْوَکَ، وَ مِنْ دُعَائِی لَهُمْ رَحْمَتَکَ حَتَّى یَسْعَدَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنَّا بِفَضْلِکَ، وَ یَنْجُوَ کُلٌّ مِنَّا بِمَنِّکَ. اللَّهُمَّ وَ أَیُّمَا عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِکَ أَدْرَکَهُ مِنِّی دَرَکٌ، أَوْ مَسَّهُ مِنْ نَاحِیَتِی أَذًى، أَوْ لَحِقَهُ بِی أَوْ بِسَبَبِی ظُلْمٌ فَفُتُّهُ بِحَقِّهِ، أَوْ سَبَقْتُهُ بِمَظْلِمَتِهِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَرْضِهِ عَنِّی مِنْ وُجْدِکَ، وَ أَوْفِهِ حَقَّهُ مِنْ عِنْدِکَ ثُمَّ قِنِی مَا یُوجِبُ لَهُ حُکْمُکَ، وَ خَلِّصْنِی مِمَّا یَحْکُمُ بِهِ عَدْلُکَ، فَإِنَّ قُوَّتِی لَا تَسْتَقِلُّ بِنَقِمَتِکَ، وَ إِنَّ طَاقَتِی لَا تَنْهَضُ بِسُخْطِکَ، فَإِنَّکَ إِنْ تُکَافِنِی بِالْحَقِّ تُهْلِکْنِی، وَ إِلَّا تَغَمَّدْنِی بِرَحْمَتِکَ تُوبِقْنِی. اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْهِبُکَ یَا إِلَهِی مَا لَا یُنْقِصُکَ بَذْلُهُ، وَ أَسْتَحْمِلُکَ، مَا لَا یَبْهَظُکَ حَمْلُهُ. أَسْتَوْهِبُکَ یَا إِلَهِی نَفْسِیَ الَّتِی لَمْ تَخْلُقْهَا لِتَمْتَنِعَ بِهَا مِنْ سُوءٍ، أَوْ لِتَطَرَّقَ بِهَا إِلَى نَفْعٍ، وَ لَکِنْ أَنْشَأْتَهَا إِثْبَاتاً لِقُدْرَتِکَ عَلَى مِثْلِهَا، وَ احْتِجَاجاً بِهَا عَلَى شَکْلِهَا. وَ أَسْتَحْمِلُکَ مِنْ ذُنُوبِی مَا قَدْ بَهَظَنِی حَمْلُهُ، وَ أَسْتَعِینُ بِکَ عَلَى مَا قَدْ فَدَحَنِی ثِقْلُهُ. فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَبْ لِنَفْسِی عَلَى ظُلْمِهَا نَفْسِی، وَ وَکِّلْ رَحْمَتَکَ بِاحْتِمَالِ إِصْرِی، فَکَمْ قَدْ لَحِقَتْ رَحْمَتُکَ بِالْمُسِیئِینَ، وَ کَمْ قَدْ شَمِلَ عَفْوُکَ الظَّالِمِینَ. فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنِی أُسْوَةَ مَنْ قَدْ أَنْهَضْتَهُ بِتَجَاوُزِکَ عَنْ مَصَارِعِ الْخَاطِئِینَ، وَ خَلَّصْتَهُ بِتَوْفِیقِکَ مِنْ وَرَطَاتِ الْمُجْرِمِینَ، فَأَصْبَحَ طَلِیقَ عَفْوِکَ مِنْ إِسَارِ سُخْطِکَ، وَ عَتِیقَ صُنْعِکَ مِنْ وَثَاقِ عَدْلِکَ. إِنَّکَ إِنْ تَفْعَلْ ذَلِکَ یَا إِلَهِی تَفْعَلْهُ بِمَنْ لَا یَجْحَدُ اسْتِحْقَاقَ عُقُوبَتِکَ، وَ لَا یُبَرِّئُ نَفْسَهُ مِنِ اسْتِیجَابِ نَقِمَتِکَ تَفْعَلْ ذَلِکَ یَا إِلَهِی بِمَنْ خَوْفُهُ مِنْکَ أَکْثَرُ مِنْ طَمَعِهِ فِیکَ، وَ بِمَنْ یَأْسُهُ مِنَ النَّجَاةِ أَوْکَدُ مِنْ رَجَائِهِ لِلْخَلَاصِ، لَا أَنْ یَکُونَ یَأْسُهُ قُنُوطاً، أَوْ أَنْ یَکُونَ طَمَعُهُ اغْتِرَاراً، بَلْ لِقِلَّةِ حَسَنَاتِهِ بَیْنَ سَیِّئَاتِهِ، وَ ضَعْفِ حُجَجِهِ فِی جَمِیعِ تَبِعَاتِهِ فَأَمَّا أَنْتَ یَا إِلَهِی فَأَهْلٌ أَنْ لَا یَغْتَرَّ بِکَ الصِّدِّیقُونَ، وَ لَا یَیْأَسَ مِنْکَ الْمُجْرِمُونَ، لِأَنَّکَ الرَّبُّ الْعَظِیمُ الَّذِی لَا یَمْنَعُ أَحَداً فَضْلَهُ، وَ لَا یَسْتَقْصِی مِنْ أَحَدٍ حَقَّهُ. تَعَالَى ذِکْرُکَ عَنِ الْمَذْکُورِینَ، وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ عَنِ الْمَنْسُوبِینَ، وَ فَشَتْ نِعْمَتُکَ فِی جَمِیعِ الْمَخْلُوقِینَ، فَلَکَ الْحَمْدُ عَلَى ذَلِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ.
نیایش سى و نهم
.دعاى آن حضرت است در طلب عفو و رحمت.
بار خدایا،بر محمد و خاندان او درود بفرست و سورت شهوت مراچون به حرام نزدیک مىشوم بشکن و چنان کن که آزمند ارتکاب هیچگناهى نشوم.بار خدایا مرا از آزردن هر مرد و زن مؤمن و هر مرد و زنمسلمان بازدار.
بار خدایا،هر بندهاى که درباره من مرتکب عملى شده که تو آن رانهى کردهاى،یا در آنچه تو منع فرمودهاى پرده حرمت من دریده،و اینککه حق مرا ضایع کرده در گذشته،یا هنوز زنده است و حقى از منبر گردن اوست،او را در این ستمى که بر من روا داشته و اکنونگریبانگیر اوست بیامرز،و در حقى که از من تباه کرده عفو نماى.
بار خدایا،اگر در حق من خلافى به جاى آورده است،او را سرزنشمکن.اگر به سبب آزار من گناهى بر اوست،او را رسوا مساز.اىخداوند،این عفو و گذشت مرا و این صدقهاى را که به آنان ارزانىداشتهام پاکترین صدقه بخشندگان و برتر از هر صله و عطیهاى قرار دهکه براى تقرب جستن به تو ارزانى شده است.
آن سان که من از آنان در گذشتهام،تو نیز از من در گذر و آن سان کهمن در حق آنان دعاى خیر کردهام تو نیز رحمت خود از من دریغ مدار،تاهم من و هم ایشان به برکت فضل و احسان تو به سعادت رسیم و رهایىیابیم.
بار خدایا،هر بندهاى از بندگانت که از من به او آسیبى رسیده یا ازمن آزارى دیده یا به سبب من ستمى بر او شده و من حقش را ضایعکردهام یا مانع دادخواهى او شدهام،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و به بزرگوارى و بخشندگى خویش از من خشنودش گردان و ازخزانه کرمت حقش ادا فرما.آنگاه مرا از کیفرى که به موجب حکم تومستوجب آنم در امان آر و از عقوبتى که به مقتضاى عدل توسترهایى بخش،زیرا که مرا نیروى تحمل خشم و انتقام تو نیست و تاب وتوان من غضب تو را بر نمىتابد،که اگر به مقتضاى استحقاق من جزایمدهى هلاکم ساختهاى و اگر جامه رحمت خود بر من نپوشانى تباهمکردهاى.
اى خداوند من،از تو چیزى را مىطلبم که عطاى آن از تو هیچنکاهد و برگرفتن بارى را در خواست مىکنم که بر تو گران نمىآید.ازتو مىطلبم بخشایش نفسم را،نفسى که او را نیافریدى تا از خود،زیانىرا دور سازى یا به سودى دست یابى،بلکه او را آفریدهاى تا قدرتخویش در آفرینش چنان چیزها به اثبات رسانى و آن را دلیل توانایىخود بر خلقت همانندان آن قرار دهى.
بار خدایا،از تو مىخواهم که بار گناه من برگیرى،که سختگرانبارم ساخته.از تو در تحمل بار گرانى که از پایم درآورده است یارىمىجویم.پس بر محمد و خاندان او درود بفرست و مرا که بر خود ستمکردهام عفو کن و رحمت خود بر گمار تا سبکبارم سازد.چه بسا رحمتتو گنهکاران را رسد و چه بسا ستمکاران که مشمول عفو تو گردند.پسبر محمد و خاندان او درود بفرست و مرا سر دسته کسانى قرار ده که ازگناهانشان گذشتهاى و از گودالى که خطاکاران در آن سرنگون شوندبیرون آوردهاى و به توفیق خود از ورطه هلاکت مجرمان خلاصىدادهاى،تا آزاد کرده عفو تو از بند اسارت سخط تو گشتند و رهایى یافتهاحسان تو از زندان عدالت تو شدند. اى خداى من،اگر با من چنین کنى،این لطف و رحمت در حق کسىکردهاى که خود منکر آن نیست که مستحق عقوبت توست،و خویشتنمبرا نمىداند که سزاوار خشم توست.
اى خداى من،اگر با من چنین کنى،این لطف و رحمت در حق کسىاست که بیمش از تو از آزمندیش در رحمت تو بیش است و نومیدش ازرهایى،استوارتر از امیدش به رهایى است.نه چنان است که نومیدیش،نومیدى از رحمت تو باشد،یا امیدش از آن روست که مىخواهد خودرا به رحمت تو بفریبد،بلکه به سبب قلت حسنات اوست در برابر کثرتسیئاتش و ضعف حجت اوست در دادگاه داورى تو.اما تو اى خداىمن،شایستهاى که صدیقان به رحمت تو مغرور نشوند و مجرمان ازرحمت تو نومید نگردند،که تو آن پروردگار بزرگ هستى که فضل خوداز کسى باز ندارى و در گرفتن حق خود از دیگران سخت نگیرى.
یاد تو از هر چه در یاد آید،برتر است و نام تو مقدستر از آن است کهمردمان بر خود نهند .نعمت تو در میان همه آفریدگانت پراکنده است.
فلک الحمد على ذلک یا رب العالمین.
(40)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا نُعِیَ إِلَیْهِ مَیِّتٌ، أَوْ ذَکَرَ الْمَوْتَ)
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اکْفِنَا طُولَ الْأَمَلِ، وَ قَصِّرْهُ عَنَّا بِصِدْقِ الْعَمَلِ حَتَّى لَا نُؤَمِّلَ اسْتِتْمَامَ سَاعَةٍ بَعْدَ سَاعَةٍ، وَ لَا اسْتِیفَاءَ یَوْمٍ بَعْدَ یَوْمٍ، وَ لَا اتِّصَالَ نَفَسٍ بِنَفَسٍ، وَ لَا لُحُوقَ قَدَمٍ بِقَدَمٍ وَ سَلِّمْنَا مِنْ غُرُورِهِ، وَ آمِنَّا مِنْ شُرُورِهِ، وَ انْصِبِ الْمَوْتَ بَیْنَ أَیْدِینَا نَصْباً، وَ لَا تَجْعَلْ ذِکْرَنَا لَهُ غِبّاً وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْأَعْمَالِ عَمَلًا نَسْتَبْطِئُ مَعَهُ الْمَصِیرَ إِلَیْکَ، وَ نَحْرِصُ لَهُ عَلَى وَشْکِ اللَّحَاقِ بِکَ حَتَّى یَکُونَ الْمَوْتُ مَأْنَسَنَا الَّذِی نَأْنَسُ بِهِ، وَ مَأْلَفَنَا الَّذِی نَشْتَاقُ إِلَیْهِ، وَ حَامَّتَنَا الَّتِی نُحِبُّ الدُّنُوَّ مِنْهَا فَإِذَا أَوْرَدْتَهُ عَلَیْنَا وَ أَنْزَلْتَهُ بِنَا فَأَسْعِدْنَا بِهِ زَائِراً، وَ آنِسْنَا بِهِ قَادِماً، وَ لَا تُشْقِنَا بِضِیَافَتِهِ، وَ لَا تُخْزِنَا بِزِیَارَتِهِ، وَ اجْعَلْهُ بَاباً مِنْ أَبْوَابِ مَغْفِرَتِکَ، وَ مِفْتَاحاً مِنْ مَفَاتِیحِ رَحْمَتِکَ أَمِتْنَا مُهْتَدِینَ غَیْرَ ضَالِّینَ، طَائِعِینَ غَیْرَ مُسْتَکْرِهِینَ، تَائِبِینَ غَیْرَ عَاصِینَ وَ لَا مُصِرِّینَ، یَا ضَامِنَ جَزَاءِ الْمُحْسِنِینَ، وَ مُسْتَصْلِحَ عَمَلِ الْمُفْسِدِینَ.
نیایش چهلم
.دعاى آن حضرت است هنگامى که خبر مرگ کسى به او مىرسید یا خود مرگ را یاد مىکرد.
اى خداوند،بر محمد و خاندان او درود فرست و ما را از آرزوهاىدور و دراز در امان دار و به صدق عمل آرزوهاى ما تنگ میدان ساز،آنسان که ما را آرزوى آن نبود که به سر آوریم ساعتى را پس از ساعتدیگر و به پایان بریم روزى را پس از روز دیگر و بپیوندیم نفسى را بهنفس دیگر و بر داریم گامى را از پى گام دیگر.
اى خداوند،ما را از فریب سراب آرزوها به سلامت دار و از شر وفساد آن ایمنى بخش و مرگ را در برابر ما بدار و روزى مباد که از یادمرگ غافل باشیم.
اى خداوند،در این جهان،آن چنان از عمل صالح بر خوردارمانفرماى که وعده دیدار تو را با همه نزدیکىاش دیر شماریم و آتشاشتیاق ما در پیوستن به تو در دل زبانه کشد،آن سان که مرگ سراىانس ما شود که بدان دل بربندیم و آشیانه الفت ما که به سوى آنپر بگشاییم و خویشاوند ما که نزدیک شدن به او را دوست بداریم.
چون مرگ را بر سر ما آورى و بر ما فرود آرى،ما را به چنان مهمانىنیکبخت گردان.و چون بیامد،آرامش جان ما بدو قرار ده.مهمان ما راسبب شوربختى ما مگردان و از دیدار او ما را به خوارى میفکن.او رادرى از درهاى آمرزش و کلیدى از کلیدهاى رحمت خویش قرار ده.
اى خداوندى که جزاى نیکوکاران را بر عهده گرفتهاى،اىخداوندى که عمل مفسدان را به صلاح مىآورى،ما را در زمره هدایتیافتگان بمیران،نه گمراهان.چنان کن که مرگ را به پیشباز رویم،نهناپسندش شمریم.چنان کن که در شمار ثابتان باشیم،نه در شمارعاصیان و نه در شمار اصرار کنندگان بر گناه.
(41)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی طَلَبِ السِّتْرِ وَ الْوِقَایَةِ)
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَفْرِشْنِی مِهَادَ کَرَامَتِکَ، وَ أَوْرِدْنِی مَشَارِعَ رَحْمَتِکَ، وَ أَحْلِلْنِی بُحْبُوحَةَ جَنَّتِکَ، وَ لَا تَسُمْنِی بِالرَّدِّ عَنْکَ، وَ لَا تَحْرِمْنِی بِالْخَیْبَةِ مِنْکَ. وَ لَا تُقَاصَّنِی بِمَا اجْتَرَحْتُ وَ لَا تُنَاقِشْنِی بِمَا اکْتَسَبْتُ، وَ لَا تُبْرِزْ مَکْتُومِی، وَ لَا تَکْشِفْ مَسْتُورِی، وَ لَا تَحْمِلْ عَلَى مِیزَانِ الْإِنْصَافِ عَمَلِی، وَ لَا تُعْلِنْ عَلَى عُیُونِ الْمَلَإِ خَبَرِی أَخْفِ عَنْهُمْ مَا یَکونُ نَشْرُهُ عَلَیَّ عَاراً، وَ اطْوِ عَنْهُمْ مَا یُلْحِقُنِی عِنْدَکَ شَنَاراً شَرِّفْ دَرَجَتِی بِرِضْوَانِکَ، وَ أَکْمِلْ کَرَامَتِی بِغُفْرَانِکَ، وَ انْظِمْنِی فِی أَصْحَابِ الْیَمِینِ، وَ وَجِّهْنِی فِی مَسَالِکِ الْآمِنِینَ، وَ اجْعَلْنِی فِی فَوْجِ الْفَائِزِینَ، وَ اعْمُرْ بِی مَجَالِسَ الصَّالِحِینَ، آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ.
نیایش چهل و یکم
.دعاى آن حضرت است در طلب پردهپوشى و نگهدارى از گناه.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و فرشهاى کرامتخویش براى من بگستران و مرا به آبشخور رحمت خود در آور و در درونبهشت جاى ده و از درگاهت مران که رنجیده شوم و از خود نومیدمگردان که محروم مانم.به آنچه مرتکب شدهام قصاص مکن.به آنچهکردهام خرده مگیر.آنچه را نهان داشتهام آشکار منماى.از آنچهپوشیده داشتهام پرده بر مگیر.اعمال من به ترازوى عدالت مسنج.
کردارهاى پنهانىام را در برابر مردم فاش مگوى.هر چه را افشاى آنمرا ننگین مىسازد از مردم پوشیده دار.هر چه را سبب رسوایى من نزدتو مىشود،از ایشان نهان کن.به خشنودى خود مقام و مرتبت من فرا برو به آمرزش خویش کرامت من به کمال رسان.مرا در زمره اصحابالیمین در آور و به راه ایمنى یافتگان بران.مرا در شمار رستگاران قرارده.مجالس صالحان را به من آبادانى و رونق بخش.آمین رب العالمین.
(42)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ عِنْدَ خَتْمِ الْقُرْآنِ)
اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَعَنْتَنِی عَلَى خَتْمِ کِتَابِکَ الَّذِی أَنْزَلْتَهُ نُوراً، وَ جَعَلْتَهُ مُهَیْمِناً عَلَى کُلِّ کِتَابٍ أَنْزَلْتَهُ، وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى کُلِّ حَدِیثٍ قَصَصْتَهُ. وَ فُرْقَاناً فَرَقْتَ بِهِ بَیْنَ حَلَالِکَ وَ حَرَامِکَ، وَ قُرْآناً أَعْرَبْتَ بِهِ عَنْ شَرَائِعِ أَحْکَامِکَ وَ کِتَاباً فَصَّلْتَهُ لِعِبَادِکَ تَفْصِیلًا، وَ وَحْیاً أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ تَنْزِیلًا. وَ جَعَلْتَهُ نُوراً نَهْتَدِی مِنْ ظُلَمِ الضَّلَالَةِ وَ الْجَهَالَةِ بِاتِّبَاعِهِ، وَ شِفَاءً لِمَنْ أَنْصَتَ بِفَهَمِ التَّصْدِیقِ إِلَى اسْتِمَاعِهِ، وَ مِیزَانَ قِسْطٍ لَا یَحِیفُ عَنِ الْحَقِّ لِسَانُهُ، وَ نُورَ هُدًى لَا یَطْفَأُ عَنِ الشَّاهِدِینَ بُرْهَانُهُ، وَ عَلَمَ نَجَاةٍ لَا یَضِلُّ مَنْ أَمَّ قَصْدَ سُنَّتِهِ، وَ لا تَنَالُ أَیْدِی الْهَلَکَاتِ مَنْ تَعَلَّقَ بِعُرْوَةِ عِصْمَتِهِ. اللَّهُمَّ فَإِذْ أَفَدْتَنَا الْمَعُونَةَ عَلَى تِلَاوَتِهِ، وَ سَهَّلْتَ جَوَاسِیَ أَلْسِنَتِنَا بِحُسْنِ عِبَارَتِهِ، فَاجْعَلْنَا مِمَّنْ یَرْعَاهُ حَقَّ رِعَایَتِهِ، وَ یَدِینُ لَکَ بِاعْتِقَادِ التَّسْلِیمِ لِمُحْکَمِ آیَاتِهِ، وَ یَفْزَعُ إِلَى الْإِقْرَارِ بِمُتَشَابِهِهِ، وَ مُوضَحَاتِ بَیِّنَاتِهِ. اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مُجْمَلًا، وَ أَلْهَمْتَهُ عِلْمَ عَجَائِبِهِ مُکَمَّلًا، وَ وَرَّثْتَنَا عِلْمَهُ مُفَسَّراً، وَ فَضَّلْتَنَا عَلَى مَنْ جَهِلَ عِلْمَهُ، وَ قَوَّیْتَنَا عَلَیْهِ لِتَرْفَعَنَا فَوْقَ مَنْ لَمْ یُطِقْ حَمْلَهُ. اللَّهُمَّ فَکَمَا جَعَلْتَ قُلُوبَنَا لَهُ حَمَلَةً، وَ عَرَّفْتَنَا بِرَحْمَتِکَ شَرَفَهُ وَ فَضْلَهُ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ الْخَطِیبِ بِهِ، وَ عَلَى آلِهِ الْخُزَّانِ لَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ یَعْتَرِفُ بِأَنَّهُ مِنْ عِنْدِکَ حَتَّى لَا یُعَارِضَنَا الشَّکُّ فِی تَصْدِیقِهِ، وَ لَا یَخْتَلِجَنَا الزَّیْغُ عَنْ قَصْدِ طَرِیقِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ یَعْتَصِمُ بِحَبْلِهِ، وَ یَأْوِی مِنَ الْمُتَشَابِهَاتِ إِلَى حِرْزِ مَعْقِلِهِ، وَ یَسْکُنُ فِی ظِلِّ جَنَاحِهِ، وَ یَهْتَدِی بِضَوْءِ صَبَاحِهِ، وَ یَقْتَدِی بِتَبَلُّجِ أَسْفَارِهِ، وَ یَسْتَصْبِحُ بِمِصْبَاحِهِ، وَ لَا یَلْتَمِسُ الْهُدَى فِی غَیْرِهِ. اللَّهُمَّ وَ کَمَا نَصَبْتَ بِهِ مُحَمَّداً عَلَماً لِلدَّلَالَةِ عَلَیْکَ، وَ أَنْهَجْتَ بِآلِهِ سُبُلَ الرِّضَا إِلَیْکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلِ الْقُرْآنَ وَسِیلَةً لَنَا إِلَى أَشْرَفِ مَنَازِلِ الْکَرَامَةِ، وَ سُلَّماً نَعْرُجُ فِیهِ إِلَى مَحَلِّ السَّلَامَةِ، وَ سَبَباً نُجْزَى بِهِ النَّجَاةَ فِی عَرْصَةِ الْقِیَامَةِ، وَ ذَرِیعَةً نَقْدَمُ بِهَا عَلَى نَعِیمِ دَارِ الْمُقَامَةِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ احْطُطْ بِالْقُرْآنِ عَنَّا ثِقْلَ الْأَوْزَارِ، وَ هَبْ لَنَا حُسْنَ شَمَائِلِ الْأَبْرَارِ، وَ اقْفُ بِنَا آثَارَ الَّذِینَ قَامُوا لَکَ بِهِ آنَاءَ اللَّیْلِ وَ أَطْرَافَ النَّهَارِ حَتَّى تُطَهِّرَنَا مِنْ کُلِّ دَنَسٍ بِتَطْهِیرِهِ، وَ تَقْفُوَ بِنَا آثَارَ الَّذِینَ اسْتَضَاءُوا بِنُورِهِ، وَ لَمْ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ عَنِ الْعَمَلِ فَیَقْطَعَهُمْ بِخُدَعِ غُرُورِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلِ الْقُرْآنَ لَنَا فِی ظُلَمِ اللَّیَالِی مُونِساً، وَ مِنْ نَزَغَاتِ الشَّیْطَانِ وَ خَطَرَاتِ الْوَسَاوِسِ حَارِساً، وَ لِأَقْدَامِنَا عَنْ نَقْلِهَا إِلَى الْمَعَاصِی حَابِساً، وَ لِأَلْسِنَتِنَا عَنِ الْخَوْضِ فِی الْبَاطِلِ مِنْ غَیْرِ مَا آفَةٍ مُخْرِساً، وَ لِجَوَارِحِنَا عَنِ اقْتِرَافِ الْآثَامِ زَاجِراً، وَ لِمَا طَوَتِ الْغَفْلَةُ عَنَّا مِنْ تَصَفُّحِ الِاعْتِبَارِ نَاشِراً، حَتَّى تُوصِلَ إِلَى قُلُوبِنَا فَهْمَ عَجَائِبِهِ، وَ زَوَاجِرَ أَمْثَالِهِ الَّتِی ضَعُفَتِ الْجِبَالُ الرَّوَاسِی عَلَى صَلَابَتِهَا عَنِ احْتِمَالِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَدِمْ بِالْقُرْآنِ صَلَاحَ ظَاهِرِنَا، وَ احْجُبْ بِهِ خَطَرَاتِ الْوَسَاوِسِ عَنْ صِحَّةِ ضَمَائِرِنَا، وَ اغْسِلْ بِهِ دَرَنَ قُلُوبِنَا وَ عَلَائِقَ أَوْزَارِنَا، وَ اجْمَعْ بِهِ مُنْتَشَرَ أُمُورِنَا، وَ أَرْوِ بِهِ فِی مَوْقِفِ الْعَرْضِ عَلَیْکَ ظَمَأَ هَوَاجِرِنَا، وَ اکْسُنَا بِهِ حُلَلَ الْأَمَانِ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ فِی نُشُورِنَا. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْبُرْ بِالْقُرْآنِ خَلَّتَنَا مِنْ عَدَمِ الْإِمْلَاقِ، وَ سُقْ إِلَیْنَا بِهِ رَغَدَ الْعَیْشِ وَ خِصْبَ سَعَةِ الْأَرْزَاقِ، وَ جَنِّبْنَا بِهِ الضَّرَائِبَ الْمَذْمُومَةَ وَ مَدَانِیَ الْأَخْلَاقِ، وَ اعْصِمْنَا بِهِ مِنْ هُوَّةِ الْکُفْرِ وَ دَوَاعِی النِّفَاقِ حَتَّى یَکُونَ لَنَا فِی الْقِیَامَةِ إِلَى رِضْوَانِکَ وَ جِنَانِکَ قَائِداً، وَ لَنَا فِی الدُّنْیَا عَنْ سُخْطِکَ وَ تَعَدِّی حُدُودِکَ ذَائِداً، وَ لِمَا عِنْدَکَ بِتَحْلِیلِ حَلَالِهِ وَ تَحْرِیمِ حَرَامِهِ شَاهِداً. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَوِّنْ بِالْقُرْآنِ عِنْدَ الْمَوْتِ عَلَى أَنْفُسِنَا کَرْبَ السِّیَاقِ، وَ جَهْدَ الْأَنِینِ، وَ تَرَادُفَ الْحَشَارِجِ إِذَا بَلَغَتِ النُّفُوسُ التَّرَاقِیَ، وَ قِیلَ مَنْ رَاقٍ وَ تَجَلَّى مَلَکُ الْمَوْتِ لِقَبْضِهَا مِنْ حُجُبِ الْغُیُوبِ، وَ رَمَاهَا عَنْ قَوْسِ الْمَنَایَا بِأَسْهُمِ وَحْشَةِ الْفِرَاقِ، وَ دَافَ لَهَا مِنْ ذُعَافِ الْمَوْتِ کَأْساً مَسْمُومَةَ الْمَذَاقِ، وَ دَنَا مِنَّا إِلَى الْآخِرَةِ رَحِیلٌ وَ انْطِلَاقٌ، وَ صَارَتِ الْأَعْمَالُ قَلَائِدَ فِی الْأَعْنَاقِ، وَ کَانَتِ الْقُبُورُ هِیَ الْمَأْوَى إِلَى مِیقَاتِ یَوْمِ التَّلَاقِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ بَارِکْ لَنَا فِی حُلُولِ دَارِ الْبِلَى، وَ طُولِ الْمُقَامَةِ بَیْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَى، وَ اجْعَلِ الْقُبُورَ بَعْدَ فِرَاقِ الدُّنْیَا خَیْرَ مَنَازِلِنَا، وَ افْسَحْ لَنَا بِرَحْمَتِکَ فِی ضِیقِ مَلَاحِدِنَا، وَ لَا تَفْضَحْنَا فِی حَاضِرِی الْقِیَامَةِ بِمُوبِقَاتِ آثَامِنَا. وَ ارْحَمْ بِالْقُرْآنِ فِی مَوْقِفِ الْعَرْضِ عَلَیْکَ ذُلَّ مَقَامِنَا، وَ ثَبِّتْ بِهِ عِنْدَ اضْطِرَابِ جِسْرِ جَهَنَّمَ یَوْمَ الْمَجَازِ عَلَیْهَا زَلَلَ أَقْدَامِنَا، وَ نَوِّرْ بِهِ قَبْلَ الْبَعْثِ سُدَفَ قُبُورِنَا، وَ نَجِّنَا بِهِ مِنْ کُلِّ کَرْبٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ شَدَائِدِ أَهْوَالِ یَوْمِ الطَّامَّةِ وَ بَیِّضْ وُجُوهَنَا یَوْمَ تَسْوَدُّ وُجُوهُ الظَّلَمَةِ فِی یَوْمِ الْحَسْرَةِ وَ النَّدَامَةِ، وَ اجْعَلْ لَنَا فِی صُدُورِ الْمُؤْمِنِینَ وُدّاً، وَ لَا تَجْعَلِ الْحَیَاةَ عَلَیْنَا نَکَداً. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ کَمَا بَلَّغَ رِسَالَتَکَ، وَ صَدَعَ بِأَمْرِکَ، وَ نَصَحَ لِعِبَادِکَ. اللَّهُمَّ اجْعَلْ نَبِیَّنَا صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَى آلِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَقْرَبَ الْنَّبِیِّینَ مِنْکَ مَجْلِساً، وَ أَمْکَنَهُمْ مِنْکَ شَفَاعَةً، وَ أَجَلَّهُمْ عِنْدَکَ قَدْراً، وَ أَوْجَهَهُمْ عِنْدَکَ جَاهاً. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ شَرِّفْ بُنْیَانَهُ، وَ عَظِّمْ بُرْهَانَهُ، وَ ثَقِّلْ مِیزَانَهُ، وَ تَقَبَّلْ شَفَاعَتَهُ، وَ قَرِّبْ وَسِیلَتَهُ، وَ بَیِّضْ وَجْهَهُ، وَ أَتِمَّ نُورَهُ، وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ وَ أَحْیِنَا عَلَى سُنَّتِهِ، وَ تَوَفَّنَا عَلَى مِلَّتِهِ وَ خُذْ بِنَا مِنْهَاجَهُ، وَ اسْلُکْ بِنَا سَبِیلَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَهْلِ طَاعَتِهِ، وَ احْشُرْنَا فِی زُمْرَتِهِ، وَ أَوْرِدْنَا حَوْضَهُ، وَ اسْقِنَا بِکَأْسِهِ وَ صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُبَلِّغُهُ بِهَا أَفْضَلَ مَا یَأْمُلُ مِنْ خَیْرِکَ وَ فَضْلِکَ وَ کَرَامَتِکَ، إِنَّکَ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ، وَ فَضْلٍ کَرِیمٍ. اللَّهُمَّ اجْزِهِ بِمَا بَلَّغَ مِنْ رِسَالَاتِکَ، وَ أَدَّى مِنْ آیَاتِکَ، وَ نَصَحَ لِعِبَادِکَ، وَ جَاهَدَ فِی سَبِیلِکَ، أَفْضَلَ مَا جَزَیْتَ أَحَداً مِنْ مَلَائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ، وَ أَنْبِیَائِکَ الْمُرْسَلِینَ الْمُصْطَفَیْنَ، وَ السَّلَامُ عَلَیْهِ وَ عَلَى آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
نیایش چهل و دوم
.دعاى آن حضرت است پس از ختم قرآن.
اى خداوند،تو مرا یارى دادى که کتاب تو را از آغاز تا انجام تلاوتکنم،کتابى که آن را همانند نورى نازل کردهاى و بر هر کتاب که زینپیش نازل کردهاى گواهش ساختهاى و بر هر سخن که گفتهاىبرتریش نهادهاى.
فرقانى است که بدو حلالت را و حرامت را از هم جدا کردهاى.
قرآنى است که بدو شرایع و احکام خویش آشکار ساختهاى.کتابىاست که در او براى بندگان هر چیز را واضح و روشن بیان کردهاى.
وحیى است که بر پیامبرت محمدـصلواتک علیه و آلهـنازلکردهاى.
بار خدایا،قرآن را نورى قرار دادهاى که در پرتو آن از تاریکیهاىگمراهى و نادانى برهیم،و شفایى براى هر که از سر تصدیق بر آن گوشنهد،و ترازوى عدلى که زبانهاش از حق منحرف نشود،و چراغ هدایتىکه فروغ برهانش را خاموشى نیست،و رایت نجاتى که هر که قدم درپىاش نهاد و آیین او پیشه ساخت گمراه نگردد و آن که چنگ در دستآویز عصمتش زد دست هلاکت بدو نرسد.
اى خداوند،همچنان که ما را به تلاوت قرآن یارى دادى و به عباراتنیکویش خشونت از زبان ما بر گرفتى،اینک ما را از کسانى قرار ده کهدر نگهداشت و حراست او آن سان که در خور اوست سعى مىورزند و بااعتقاد به تسلیم در برابر آیات محکماتش،تو را عبادت مىکنند ودر برابر متشابهات و دلایل واضحاتش از سر تسلیم اقرار مىنمایند.
بار خدایا،تو این قرآن را بىهیچ شرح و تفسیرى،بر پیامبرتمحمد صلى الله علیه و آله فرستادى و علم به شگفتیهایش را سراسر بهاو الهام فرمودى،و علم تفسیر آن را به ما به میراث دادى و ما را بر آن کسکه از علم قرآنش بهرهاى نبود برترى نهادى و ما را به شناخت قرآنتوانایى بخشیدى،تا بر کسانى که یاراى حمل آن ندارند شرف وبرترى دهى.
بار خدایا،همچنان که دلهاى ما را حاملان قرآن ساختى و به رحمتخود شرف و فضیلت آن به ما شناساندى،بر محمد(ص)که خطیبقرآن است و خاندان او که خازنان علم قرآنند،درود بفرست و ما رادر زمره کسانى قرار ده که از سر صدق معترفند که قرآن از نزد تو نازلشده،تا هیچ شک و تردید،با یقین ما معارضه نکند و چون قدم به راهراست قرآن نهادیم هیچ چیز ما را در راه نلغزاند.
بار خدایا،بر محمد و خاندان او درود بفرست و ما را در زمره کسانىقرار ده که در ریسمان قرآن چنگ مىزنند و چون در شناخت حق ازباطل وامانند به دژ استوار او پناه مىجویند و در سایه گسترده بالهایشمىآرامند و در پرتو صبح تابناکش راه خویش مىیابند و آن مشعلفروزان را فرا راه خود مىدارند و چراغ معرفت خویش از چراغ اومىافروزند و جز او از کس هدایت نمىآموزند. اى خداوند،همچنان که محمد را قرآن دادى و او را چون علمىبر افراشتى تا راهنماى خلق به سوى تو باشد و به راهنمایى آل محمدراههاى خشنودى خویش آشکار ساختى،پس بر محمد و خاندان اودرود بفرست و قرآن را براى ما وسیلهاى ساز که بدان بر شریفترینمنازل کرامت فرارویم،و نردبانى که بدان به جایگاه امن و سلامتعروج کنیم،و سببى که بدان رهایى در عرصه رستاخیز را پاداش یابیم ودست افزارى که بدان از نعیم دار المقام بهشت تمتع جوییم .
بار خدایا،بر محمد و خاندان او درود بفرست و به یمن قرآن بارسنگینى گناهان از دوش ما بردار و صفات و خصال نیکانمان ارزانى دارو به راه آنان بر که در همه حال،شب هنگام و بامداد و شامگاه،براىرضاى تو قرآن مىخوانند و به کارش مىبندند،تا به آب رحمتش ما رااز هر آلودگى پاکیزه سازى و راه کسانى فرا پیشمان گذارى که از نورقرآن روشنایى جستهاند و آرزوها و خواهشهاى نفسانى از کارشانباز نداشت تا به خدعه و فریب تباهشان سازد.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و قرآن را در تاریکىشب مونس ما گردان و در برابر کششها و گرایشهاى شیطان و خاطراتوسوسه انگیز،نگهبان ما قرار ده.و چنان کن که قرآن پایهاى ما را ازسپردن راه معاصى باز دارد و زبان را از گفتن سخن باطلـبىهیچ آفتىکه زبان را رسیده باشدـلال گرداند،و اعضا و جوارح ما را از ارتکابگناهان مانع آید و طومار عبرتها را که به دست غفلت پیچیده شده پیشروى ما بگشاید،تا عجایب قرآن و مثلها و قصههاى هشدار دهنده آنکه کوههاى سخت از تحمل آن ناتوانندـبه دلهاى ما راه یابد.
بار خدایا،بر محمد و خاندان او درود بفرست و به قرآن آراستگىظاهر ما را دوام بخش و تطاول خاطرههاى وسوسهانگیز از صفاىضمایر ما دور بدار و آلودگى از دلهاى ما بزداى و پیوند دل ما از گناهان بگسل و پریشانیهاى ما به سامان آور و چون در گرماى طاقت سوزقیامت بازخواست را به پیشگاه تو مىایستیم،تشنگى ما تسکین ده و درروز رستاخیزـروز وحشت بزرگـبر پیکر ما جامه ایمنى بپوش.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و به یمن قرآن،بینوایى ما را به بىنیازى جبران نماى و زندگى خوش و فراوانى نعمت ووسعت رزق به ما عطا کن و ما را از صفات ناپسند و خصال نکوهیده دوردار و از فرو غلتیدن به گودال کفر و آنچه موجب نفاق است در امان دار،تا در قیامت رهنماى ما به سوى خشنودى و بهشت تو باشد و ما را در دنیااز سخط تو و تجاوز از حدود تو حفظ کند و احکام حلال و حرام تو راگواه باشد.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و چون مرگ فرا رسد،به مدد قرآن بر ما آسان کن اندوه جان کندن را و رنج نالیدن را و به تنگناافتادن نفسها را به هنگامى که جان به گلوگاه مىرسد و در آن حال یکىگوید:آیا افسون کنندهاى نیست؟#(1) در این حال فرشته مرگ براىگرفتن جان،از درون پردههاى غیب آشکار شود و از کمان مرگتیرهاى وحشت فراق به سوى او بگشاید و برایش جامى از زهر قتالمرگ بیامرزد و زمان رحیل و رخت بر بستن به سراى آخرت نزدیک شودو اعمال چونان قلادههایى#(2) بر گردنها افتد و از آن پس تا روز رستاخیزگورها مأواى ما شود.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و ورود ما را به آنسراى کهنه و درنگ دراز ما را میان طبقات خاک سرد بر ما مبارک گردان.
پس از بیرون شدن ما از دنیا،گورهاى ما را بهترین منازل ما گردان و بهفضل و رحمت خویش گورهاى تنگ ما فراخ ساز و ما را در میان انبوهمردم که در عرصات گرد مىآیند،به کیفر گناهان تباه کنندهمان رسوامساز.
اى خداوند،در آن هنگام که در پیشگاه تو به صف ایستادهایم،بهبرکت قرآن برخوارى و بیچارگى ما رحمت آور و به هنگام گذشتن ازپل لرزان جهنم ما را به قرآن ثبات بخش که پاهایمان نلغزد .اى خداوند،زان پیش که از گورمان بر انگیزى،ظلمت گورهاى ما به قرآن روشنىبخش و از اندوه روز حساب و لحظات هول انگیز قیامت رهایى ده.
اى خداوند،در آن روز حسرت و ندامت که ستمکاران سیاه رویند،ما را سپید روى گردان و دوستى ما در دلهاى مؤمنان انداز و زندگى ما برما دشوار مگردان.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد بنده خود و پیامبر خود،به پاسآنکه پیام تو به مردم رسانید و فرمان تو به آواز بلند در گوش خلق کشیدو بندگانت را اندرزهاى نیکو داد.
اى خداوند،چنان کن که نشستنگه پیامبر ما،صلوات الله علیه و علىآله،در روز حشر از همه پیامبران نزدیکتر به تو باشد و شفاعتش از همهپذیرفتهتر و منزلتش در نزد تو از همه فراتر و جاه و حشمتش از همهافزونتر باشد.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و بناى دین او از همهدینها افراشتهتر دار و برهان او عظیمتر گردان و ترازوى حسنات اوسنگینتر نماى و شفاعتش بپذیر و مقرب خود گردان و روسپیدشفرماى و نورش به کمال رسان و درجتش فرا بر و ما را بر سنت او زندهبدار و بر دین او بمیران و در راه او سیر ده و بر طریقه او روانه دار وفرمانبردار او گردان و به گروه او در آور و بر سر حوض او بر و از جام اوسیراب نماى. درود بفرست اى خداى من بر محمد و خاندان او،درودى که بهبرکت آن او را به برترین مایه از خیر و فضل و کرامت که امید مىداردبرسانى،که عرصه رحمت تو بس پهناور است و تویى آن خداىبخشنده کریم.
بار خدایا،محمد را به پاداش رسانیدن پیامهاى تو و عرضه آیات توو اندرز دادنش به بندگان تو و جهاد در راه تو،جزاى خیر ده،جزایى برتراز هر جزایى که ملائکه مقرب و پیامبران مرسل و برگزیده خود رادادهاى.و السلام علیه و على آله الطیبین الطاهرین و رحمة الله وبرکاته .
1.سوره 75/آیه 26 و 27
2.سوره 17/آیه 13
(43)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا نَظَرَ إِلَى الْهِلَالِ)
أَیُّهَا الْخَلْقُ الْمُطِیعُ، الدَّائِبُ السَّرِیعُ، الْمُتَرَدِّدُ فِی مَنَازِلِ التَّقْدِیرِ، الْمُتَصَرِّفُ فِی فَلَکِ التَّدْبِیرِ. آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِکَ الظُّلَمَ، وَ أَوْضَحَ بِکَ الْبُهَمَ، وَ جَعَلَکَ آیَةً مِنْ آیَاتِ مُلْکِهِ، وَ عَلَامَةً مِنْ عَلَامَاتِ سُلْطَانِهِ، وَ امْتَهَنَکَ بِالزِّیَادَةِ وَ النُّقْصَانِ، وَ الطُّلُوعِ وَ الْأُفُولِ، وَ الْإِنَارَةِ وَ الْکُسُوفِ، فِی کُلِّ ذَلِکَ أَنْتَ لَهُ مُطِیعٌ، وَ إِلَى إِرَادَتِهِ سَرِیعٌ سُبْحَانَهُ مَا أَعْجَبَ مَا دَبَّرَ فِی أَمْرِکَ وَ أَلْطَفَ مَا صَنَعَ فِی شَأْنِکَ جَعَلَکَ مِفْتَاحَ شَهْرٍ حَادِثٍ لِأَمْرٍ حَادِثٍ فَأَسْأَلُ اللَّهَ رَبِّی وَ رَبَّکَ، وَ خَالِقِی وَ خَالِقَکَ، وَ مُقَدِّرِی وَ مُقَدِّرَکَ، وَ مُصَوِّرِی وَ مُصَوِّرَکَ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَنْ یَجْعَلَکَ هِلَالَ بَرَکَةٍ لَا تَمْحَقُهَا الْأَیَّامُ، وَ طَهَارَةٍ لَا تُدَنِّسُهَا الْآثَامُ هِلَالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفَاتِ، وَ سَلَامَةٍ مِنَ السَّیِّئَاتِ، هِلَالَ سَعْدٍ لَا نَحْسَ فِیهِ، وَ یُمْنٍ لَا نَکَدَ مَعَهُ، وَ یُسْرٍ لَا یُمَازِجُهُ عُسْرٌ، وَ خَیْرٍ لَا یَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلَالَ أَمْنٍ وَ إِیمَانٍ وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسَانٍ وَ سَلَامَةٍ وَ إِسْلَامٍ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَى مَنْ طَلَعَ عَلَیْهِ، وَ أَزْکَى مَنْ نَظَرَ إِلَیْهِ، وَ أَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ، وَ وَفِّقْنَا فِیهِ لِلتَّوْبَةِ، وَ اعْصِمْنَا فِیهِ مِنَ الْحَوْبَةِ، وَ احْفَظْنَا فِیهِ مِنْ مُبَاشَرَةِ مَعْصِیَتِکَ وَ أَوْزِعْنَا فِیهِ شُکْرَ نِعْمَتِکَ، وَ أَلْبِسْنَا فِیهِ جُنَنَ الْعَافِیَةِ، وَ أَتْمِمْ عَلَیْنَا بِاسْتِکْمَالِ طَاعَتِکَ فِیهِ الْمِنَّةَ، إِنَّکَ الْمَنَّانُ الْحَمِیدُ، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ.
نیایش چهل و سوم
.دعاى آن حضرت است به هنگام دیدن هلال ماه نو.
اى موجود فرمانبردار،اى کوشنده گرمپوى،اى آینده و رونده درمنازلى که خداوندت مقرر داشته،اى کارگزار خداوندى بر سپهر،ایمانآوردم به آن خداوندى که تاریکیها را به فروغ تو روشن ساختو سایههاى مبهم را به پرتو تو پدیدار کرد و تو را آیتى از آیات عرصهفرمانروایى و نشانى از نشانههاى قدرت خویش گردانید و به افزودن وکاستن و بر آمدن و فرو شدن و درخشندگى و تیرگى،در فرمان خود گرفتو در همه این احوال مطیع فرمان او بودهاى و شتابان به اراده او در تکاپو.
منزه است ذات پروردگار،شگفتا که در کار تو چه تدبیرها کرده و درآفرینشت چه لطافتها به کار داشته.تو را کلید ماه نو قرار داد که در آنکارهاى نو خواهد بود.
پس،از آن خداوند که پروردگار من است و پروردگار تو،آفرینندهمن است و آفریننده تو،تقدیر کننده سرنوشت من است و تقدیر کنندهسرنوشت تو،صورتگر نقش من است و صورتگر نقش تو،مىخواهمکه بر محمد و خاندانش درود بفرستد و تو را هلال برکت گرداند،برکتى که با گذشت روزگار از میان نرود.تو را هلال پاکى و پاکیزگىسازد،آن پاکى که لوث گناهانش نیالاید.تو را هلال ایمنى از آفات وسلامت از سیئات گرداند،هلال نیکبختى که در آن شور بختى وبد اخترى راه نیابد،هلال فرخندگى که در آن از رنج و بلا نشانى نباشد،هلال آسودگى که از محنت بر کنار بود،هلال نیکى که بدى با آن نیامیزد،هلال ایمنى و ایمان و نعمت و احسان و سلامت و اسلام .
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و ما را در شمارخشنودترین کسان قرار ده که این هلال بر آنان طلوع مىکند ومنزهترین کسان که به این هلال نگریستهاند و نیکبختترین کسان کهدر این ماه تو را مىپرستند،ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن و ازگناه در امان دار و از ارتکاب معاصى خود حفظ فرماى.
اى خداوند،ما را در این ماه به سپاس نعمت خود برگمار و جامهعافیت بر ما بپوشان و تا نعمت خویش بر ما تمام کنى ما را بر آن دار که درطاعت تو به حد کمال بکوشیم،که تو بخشنده نعمتهایى و تو ستودهاى.
و درود خدا بر محمد و خاندان طیبین و طاهرین او.
(44)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ)
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِحَمْدِهِ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَکُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاکِرِینَ، وَ لِیَجْزِیَنَا عَلَى ذَلِکَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَبَانَا بِدِینِهِ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ، وَ سَبَّلَنَا فِی سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُکَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ، حَمْداً یَتَقَبَّلُهُ مِنَّا، وَ یَرْضَى بِهِ عَنَّا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ، شَهْرَ الصِّیَامِ، وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیَامِ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ، هُدًى لِلنَّاسِ، وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ فَأَبَانَ فَضِیلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ، فَحَرَّمَ فِیهِ مَا أَحَلَّ فِی غَیْرِهِ إِعْظَاماً، وَ حَجَرَ فِیهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِکْرَاماً، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَیِّناً لَا یُجِیزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ یُقَدَّمَ قَبْلَهُ، وَ لَا یَقْبَلُ أَنْ یُؤَخَّرَ عَنْهُ. ثُمَّ فَضَّلَ لَیْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَیَالِیهِ عَلَى لَیَالِی أَلْفِ شَهْرٍ، وَ سَمَّاهَا لَیْلَةَ الْقَدْرِ، تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ، دَائِمُ الْبَرَکَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْکَمَ مِنْ قَضَائِهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِیهِ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ بِکَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِیکَ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِیهِ بِمَا یُرْضِیکَ حَتَّى لَا نُصْغِیَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَى لَهْوٍ وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَیْدِیَنَا إِلَى مَحْظُورٍ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ، وَ حَتَّى لَا تَعِیَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ، وَ لَا نَتَکَلَّفَ إِلَّا مَا یُدْنِی مِنْ ثَوَابِکَ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِی یَقِی مِنْ عِقَابِکَ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِکَ کُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِینَ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِینَ، لَا نُشْرِکُ فِیهِ أَحَداً دُونَکَ، وَ لَا نَبْتَغِی فِیهِ مُرَاداً سِوَاکَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ قِفْنَا فِیهِ عَلَى مَوَاقِیتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِی حَدَّدْتَ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِی فَرَضْتَ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِی وَظَّفْتَ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِی وَقَّتَّ وَ أَنْزِلْنَا فِیهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِیبِینَ لِمَنَازِلِهَا، الْحَافِظِینَ لِأَرْکَانِهَا، الْمُؤَدِّینَ لَهَا فِی أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی رُکُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِیعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ، وَ أَبْیَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ. وَ وَفِّقْنَا فِیهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِیرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِیَّةِ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّکَوَاتِ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِیَ فِیکَ وَ لَکَ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِی لَا نُوَالِیهِ، وَ الْحِزْبُ الَّذِی لَا نُصَافِیهِ. وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَیْکَ فِیهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاکِیَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَ تَعْصِمُنَا فِیهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُیُوبِ، حَتَّى لَا یُورِدَ عَلَیْکَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِکَتِکَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَکَ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَیْکَ. اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَکٍ قَرَّبْتَهُ، أَوْ نَبِیٍّ أَرْسَلْتَهُ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَهِّلْنَا فِیهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِیَاءَکَ مِنْ کَرَامَتِکَ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِیهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِی طَاعَتِکَ، وَ اجْعَلْنَا فِی نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِیعَ الْأَعْلَى بِرَحْمَتِکَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِی تَوْحِیدِکَ، وَ الْتَّقْصِیرَ فِی تَمْجِیدِکَ، وَ الشَّکَّ فِی دِینِکَ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِیلِکَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِکَ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّکَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ إِذَا کَانَ لَکَ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیَالِی شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ یُعْتِقُهَا عَفْوُکَ، أَوْ یَهَبُهَا صَفْحُکَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْکَ الرِّقَابِ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَیْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَیَّامِهِ حَتَّى یَنْقَضِیَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّیْتَنَا فِیهِ مِنَ الْخَطِیئَاتِ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِیهِ مِنَ السَّیِّئَاتِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ إِنْ مِلْنَا فِیهِ فَعَدِّلْنَا، وَ إِنْ زُغْنَا فِیهِ فَقَوِّمْنَا، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَیْنَا عَدُوُّکَ الشَّیْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ. اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِیَّاکَ، وَ زَیِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَکَ، وَ أَعِنَّا فِی نَهَارِهِ عَلَى صِیَامِهِ، وَ فِی لَیْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَیْکَ، وَ الْخُشُوعِ لَکَ، وَ الذِّلَّةِ بَیْنَ یَدَیْکَ حَتَّى لَا یَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَیْنَا بِغَفْلَةٍ، وَ لَا لَیْلُهُ بِتَفْرِیطٍ. اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِی سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَیَّامِ کَذَلِکَ مَا عَمَّرْتَنَا، وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ، وَ الَّذِینَ یُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ، أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ ، وَ مِنَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، فِی کُلِّ وَقْتٍ وَ کُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى کُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّیْتَ عَلَى مَنْ صَلَّیْتَ عَلَیْهِ، وَ أَضْعَافَ ذَلِکَ کُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِی لَا یُحْصِیهَا غَیْرُکَ، إِنَّکَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِیدُ.
نیایش چهل و چهارم
.دعاى آن حضرت است هنگامى که ماه رمضان فرا مىرسید.
حمد و سپاس خداوندى را که ما را به حمد و سپاس خویش راه نمودو از جمله حامدان خود قرار داد،تا از شکرگزاران احسان او باشیم.و مارا در برابر حمد و سپاس خویش پاداش داد،آن سان که نیکوکاران راپاداش دهد.
حمد و سپاس خداوندى را که دین خود به ما ارزانى فرمود و ما را بهآیین خویش اختصاص داد و به راههاى احسان خود در آورد،تا به مدداحسانش در طریق خشنودىاش گام برداریم.حمد و سپاسى که شایانقبولش افتد و بدان از ما خشنود گردد.
حمد و سپاس خداوندى را که یکى از آن راهها که در برابر ماگشوده،ماه خود،ماه رمضان است،ماه صیام و ماه اسلام،ماه پاکیزگى ازآلودگیها،ماه رهایى از گناهان،ماه نماز،ماهى که در آن قرآن نازل شده،قرآنى که راهنماى مردم است و نشانه آشکار هدایت است و تمیز دهندهحق از باطل است.
پس به حرمت بىشمار و فضیلت بسیارى که بدین ماه ارزانىداشت،برترى آن را بر دیگر ماهها آشکار ساخت.براى بزرگداشتآن،هر چیز را که در دیگر ماهها حلال داشته بود،در این ماه حرام کرد.
گرامیداشت آن را هر خوردنى و آشامیدنى ممنوع داشت و براى آنزمانى معین قرار داد،آن سان که اجازت ندهد روزه آن پیشتر ادا گردد ونپذیرد که به تأخیر افتد.
آنگاه شبى از شبهاى این ماه برگزید و بر شبهاى هزار ماه برترىداد.و آن شب را«لیلة القدر»نامید .در آن شب،فرشتگان و روح،بهفرمان پروردگارشان،بر هر یک از بندگان اوـکه بخواهدـنازلمىشوند،همراه با تقدیرى تغییر ناپذیر.آن شب،شب سلام و درودفرشتگان است و دامنه برکاتش تا سپیدهدم کشیده شود.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندانش و شناخت فضیلت اینماه و بزرگداشت حرمت آن و پرهیز از هر چه در این ماه ما را از آن منعکردهاى.به ما الهام کن.و ما را به روزه داشتن یارى ده:آن سان کهاعضاى بدن خویش از معاصى تو بازداریم و در آنچه سبب خشنودىتوست به کار داریم،تا به هیچ سخن بیهوده گوش نسپاریم و به هیچ لهوو بازیچه ننگریم و به هیچ ممنوع دست نگشاییم و به سوى هیچ حرامىگام بر نداریم و چیزى جز آنچه تو حلال کردهاى در شکمهاى خود جاىندهیم و زبانمان جز سخن تو نگوید و رنجى بر خود هموار نکنیم جزآنکه ما را به ثواب تو نزدیک سازد و کارى نکنیم جز آنچه ما را از عقابتو در امان دارد.اى خداوند،از تو مىخواهیم که این همه اعمال را ازریاى ریاکاران و آوازه در افکندن آوازه افکنان دور نگه دارى.و چنان بادکه کسى را در عبادت با تو شریک نسازیم و جز تو براى خود مرادىنجوییم.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندان او و در این ماه ما را بهاوقات نمازهاى پنجگانه آگاه فرما:به حدود و احکامش که مقررداشتهاى و واجباتش که واجب ساختهاى و شروط و هنگامش که معینکردهاى.
اى خداوند،چنان کن که به هنگام نماز همانند کسانى باشیم که به منازل والاى آن راه مىیابند و همه ارکان آن رعایت مىکنند و آن را بهوقت خود،به آیین بنده تو و رسول تو محمدـصلى الله علیه و آلهـدررکوع و سجود و همه فضیلتهایش،به کاملترین وضوء و طهارت و درنهایت خشوع به جاى مىآورند.
اى خداوند،در این ماه ما را موفق دار که به خویشاوندانمان نیکىکنیم و به دیدارشان بشتابیم و همسایگانمان را به بخشش و عطاىخویش بنوازیم و اموالمان را از هر چه به ناحق بر آن افزودهایم پیراستهداریم و با اداى زکات پاکیزه گردانیم و با آنان که از ما گسیختهاندبپیوندیم و با آن که در حق ما ستمى روا داشته به مقتضاى انصاف رفتارکنیم و با آن که با ما دشمنى ورزیده دوستى کنیم،جز آن کسان که بهخاطر رضاى تو با آنان دشمن شدهایم،که با چنین دشمنى هیچگاهسخن از دوستى نگوییم و همدل نشویم.
اى خداوند،در این ماه ما را توفیق ده که به کردارهاى پسندیده به توتقرب جوییم،آن سان که ما را از گناهان پاک دارى و از بازگشت بهاعمال ناشایست نگهدارى،تا هیچ یک از ملائکه تو طاعتى به درگاهتنیاورد جز آنکه از طاعت ما کمتر باشد و در تقرب به پایه تقرب ما نرسد.
اى خداوند،به حق این ماه و به حق آن کس که در این ماهـاز آغاز تاانجامـجبین عبادت به درگاه تو سوده،خواه ملکى بوده که او را مقربخود ساختهاى،یا پیامبرى که به رسالتش فرستادهاى،یا بندهاى صالحکه از میان بندگانت برگزیدهاى،بر محمد و خاندانش درود بفرست و مارا سزاوار کرامتى کن که به دوستان خود وعده دادهاى.هر چه مبالغان درعبادت خود را نصیب داشتهاى ما را نیز نصیب دار و به رحمت خود ما رادر زمره کسانى قرار ده که بهشتـآن بالاترین مرتبتـرا سزاوارند.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندان او و ما را دور دار از الحاددر توحید خود و قصور در بزرگداشت خود و شک در دین خود و نابینایى در طریق خود و غفلت از تعظیم خود و فریفته شدن به دشمنت،آنشیطان رجیم.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندان او و چون در شبهاى اینماه اراده عفو و بخشایش کنى ما را در شمار آن بندگان در آور که به عفوتو آزاد مىشوند و در خور بخشایش تو مىگردند .اى خداوند،ما را ازبهترین کسانى قرار ده که در این ماه زیستهاند و این ماه به سر آوردهاند .
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندان او و آنگاه که هلال ماهرمضان به محاق مىافتد،گناهان ما محو کن.و چون به سلخ رسد وروزهایش به آخر آید،جامه شوخگن گناهان از تن ما بیرون کن،آنسان که چون به سر شود ما را از هر خطا پیراسته و از هر گناه،پاک ساختهباشى.
بار خدایا،بر محمد و خاندان او درود بفرست.اگر در این ماه به راهکج رفتهایم،به راه راستمان آور و اگر از حق عدول کردهایم،به حقمانبازگردان و اگر دشمن تو،شیطان،بر ما چیره شد،ما را از چنگال اورهایى بخش.
اى خداوند،ماه رمضان را از زمزمه عبادت ما پرساز و شب و روزشرا به طاعات ما آراسته گردان.ما را یارى ده که روزهایش را روزه بداریمو شبهایش را به نماز و تضرع و خشوع و مذلت در پیشگاه تو به سحررسانیم،تا مباد که روزهایش به غفلت ما شهادت دهند و شبهایش بهسهل انگارى ما.
اى خداوند،چنان کن که در دیگر ماهها و روزها تا زندهایم چنینباشیم.چنان کن که در شمار بندگان صالح تو در آییم:آنان که بهشت رابه میراث بردهاند و در آن جاویدانند،آنان که همه آنچه را که باید ادا کنندادا مىکنند و باز هم دلهایشان ترسان است،آنان که باید نزدپروردگارشان باز گردند،آنان که به کارهاى نیک مىشتابند و در آن بر یکدیگر سبقت مىگیرند .
بار خدایا،در هر وقت و در هر زمان و در هر حال بر محمد و خاندانشدرود بفرست،به شمار درودهایى که بر همه کسانى که شایان درود توبودهاند فرستادهاى و چندین برابر آنها،آن سان که هیچ کس جز توشمارش نتواند کرد.انک فعال لما ترید.
(45)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی وَدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ)
اللَّهُمَّ یَا مَنْ لَا یَرْغَبُ فِی الْجَزَاءِ وَ یَا مَنْ لَا یَنْدَمُ عَلَى الْعَطَاءِ وَ یَا مَنْ لَا یُکَافِئُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ. مِنَّتُکَ ابْتِدَاءٌ، وَ عَفْوُکَ تَفَضُّلٌ، وَ عُقُوبَتُکَ عَدْلٌ، وَ قَضَاؤُکَ خِیَرَةٌ إِنْ أَعْطَیْتَ لَمْ تَشُبْ عَطَاءَکَ بِمَنٍّ، وَ إِنْ مَنَعْتَ لَمْ یَکُنْ مَنْعُکَ تَعَدِّیاً. تَشْکُرُ مَنْ شَکَرَکَ وَ أَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُکْرَکَ. وَ تُکَافِئُ مَنْ حَمِدَکَ وَ أَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَکَ. تَسْتُرُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ، وَ تَجُودُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ، وَ کِلَاهُمَا أَهْلٌ مِنْکَ لِلْفَضِیحَةِ وَ الْمَنْعِ غَیْرَ أَنَّکَ بَنَیْتَ أَفْعَالَکَ عَلَى التَّفَضُّلِ، وَ أَجْرَیْتَ قُدْرَتَکَ عَلَى التَّجَاوُزِ. وَ تَلَقَّیْتَ مَنْ عَصَاکَ بِالْحِلْمِ، وَ أَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ، تَسْتَنْظِرُهُمْ بِأَنَاتِکَ إِلَى الْإِنَابَةِ، وَ تَتْرُکُ مُعَاجَلَتَهُمْ إِلَى التَّوْبَةِ لِکَیْلَا یَهْلِکَ عَلَیْکَ هَالِکُهُمْ، وَ لَا یَشْقَى بِنِعْمَتِکَ شَقِیُّهُمْ إِلَّا عَنْ طُولِ الْإِعْذَارِ إِلَیْهِ، وَ بَعْدَ تَرَادُفِ الْحُجَّةِ عَلَیْهِ، کَرَماً مِنْ عَفْوِکَ یَا کَرِیمُ، وَ عَائِدَةً مِنْ عَطْفِکَ یَا حَلِیمُ. أَنْتَ الَّذِی فَتَحْتَ لِعِبَادِکَ بَاباً إِلَى عَفْوِکَ، وَ سَمَّیْتَهُ التَّوْبَةَ، وَ جَعَلْتَ عَلَى ذَلِکَ الْبَابِ دَلِیلًا مِنْ وَحْیِکَ لِئَلَّا یَضِلُّوا عَنْهُ، فَقُلْتَ تَبَارَکَ اسْمُکَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَى رَبُّکُمْ أَنْ یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَ یُدْخِلَکُمْ جَنَاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ. یَوْمَ لَا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ، نُورُهُمْ یَسْعَى بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمَانِهِمْ، یَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا، وَ اغْفِرْ لَنَا، إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ. فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِکَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِیلِ وَ أَنْتَ الَّذِی زِدْتَ فِی السَّوْمِ عَلَى نَفْسِکَ لِعِبَادِکَ، تُرِیدُ رِبْحَهُمْ فِی مُتَاجَرَتِهِمْ لَکَ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَیْکَ، وَ الزِّیَادَةِ مِنْکَ، فَقُلْتَ تَبَارَکَ اسْمُکَ وَ تَعَالَیْتَ مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا، وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلَا یُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا. وَ قُلْتَ مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ، وَ اللَّهُ یُضَاعِفُ لِمَنْ یَشَاءُ، وَ قُلْتَ مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً کَثِیرَةً. وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِی الْقُرْآنِ مِنْ تَضَاعِیفِ الْحَسَنَاتِ. وَ أَنْتَ الَّذِی دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِکَ مِنْ غَیْبِکَ وَ تَرْغِیبِکَ الَّذِی فِیهِ حَظُّهُمْ عَلَى مَا لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِکْهُ أَبْصَارُهُمْ، وَ لَمْ تَعِهِ أَسْمَاعُهُمْ، وَ لَمْ تَلْحَقْهُ أَوْهَامُهُمْ، فَقُلْتَ اذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ، وَ اشْکُرُوا لِی وَ لَا تَکْفُرُونِ، وَ قُلْتَ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ، وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ. وَ قُلْتَ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ، إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ، فَسَمَّیْتَ دُعَاءَکَ عِبَادَةً، وَ تَرْکَهُ اسْتِکْبَاراً، وَ تَوَعَّدْتَ عَلَى تَرْکِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ. فَذَکَرُوکَ بِمَنِّکَ، وَ شَکَرُوکَ بِفَضْلِکَ، وَ دَعَوْکَ بِأَمْرِکَ، وَ تَصَدَّقُوا لَکَ طَلَباً لِمَزِیدِکَ، وَ فِیهَا کَانَتْ نَجَاتُهُمْ مِنْ غَضَبِکَ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضَاکَ. وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ نَفْسِهِ عَلَى مِثْلِ الَّذِی دَلَلْتَ عَلَیْهِ عِبَادَکَ مِنْکَ کَانَ مَوْصُوفاً بِالْإِحْسَانِ، وَ مَنْعُوتاً بِالِامْتِنَانِ، وَ مَحْمُوداً بِکُلِّ لِسَانٍ، فَلَکَ الْحَمْدُ مَا وُجِدَ فِی حَمْدِکَ مَذْهَبٌ، وَ مَا بَقِیَ لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ، وَ مَعْنًى یَنْصَرِفُ إِلَیْهِ. یَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ وَ الْفَضْلِ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ، مَا أَفْشَى فِینَا نِعْمَتَکَ، وَ أَسْبَغَ عَلَیْنَا مِنَّتَکَ، وَ أَخَصَّنَا بِبِرِّکَ هَدَیْتَنَا لِدِینِکَ الَّذِی اصْطَفَیْتَ، وَ مِلَّتِکَ الَّتِی ارْتَضَیْتَ، وَ سَبِیلِکَ الَّذِی سَهَّلْتَ، وَ بَصَّرْتَنَا الزُّلْفَةَ لَدَیْکَ، وَ الْوُصُولَ إِلَى کَرَامَتِکَ اللَّهُمَّ وَ أَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفَایَا تِلْکَ الْوَظَائِفِ، وَ خَصَائِصِ تِلْکَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضَانَ الَّذِی اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سَائِرِ الشُّهُورِ، وَ تَخَیَّرْتَهُ مِنْ جَمِیعِ الْأَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ، وَ آثَرْتَهُ عَلَى کُلِّ أَوْقَاتِ السَّنَةِ بِمَا أَنْزَلْتَ فِیهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ النُّورِ، وَ ضَاعَفْتَ فِیهِ مِنَ الْإِیمَانِ، وَ فَرَضْتَ فِیهِ مِنَ الصِّیَامِ، وَ رَغَّبْتَ فِیهِ مِنَ الْقِیَامِ، وَ أَجْلَلْتَ فِیهِ مِنْ لَیْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِی هِیَ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ. ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ، وَ اصْطَفَیْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْمِلَلِ، فَصُمْنَا بِأَمْرِکَ نَهَارَهُ، وَ قُمْنَا بِعَوْنِکَ لَیْلَهُ، مُتَعَرِّضِینَ بِصِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ لِمَا عَرَّضْتَنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ، وَ تَسَبَّبْنَا إِلَیْهِ مِنْ مَثُوبَتِکَ، وَ أَنْتَ الْمَلِیءُ بِمَا رُغِبَ فِیهِ إِلَیْکَ، الْجَوَادُ بِمَا سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِکَ، الْقَرِیبُ إِلَى مَنْ حَاوَلَ قُرْبَکَ. وَ قَدْ أَقَامَ فِینَا هَذَا الشَّهْرُ مُقَامَ حَمْدٍ، وَ صَحِبَنَا صُحْبَةَ مَبْرُورٍ، وَ أَرْبَحَنَا أَفْضَلَ أَرْبَاحِ الْعَالَمِینَ، ثُمَّ قَدْ فَارَقَنَا عِنْدَ تَمَامِ وَقْتِهِ، وَ انْقِطَاعِ مُدَّتِهِ، وَ وَفَاءِ عَدَدِهِ. فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ وِدَاعَ مَنْ عَزَّ فِرَاقُهُ عَلَیْنَا، وَ غَمَّنَا وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا، وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الْمَحْفُوظُ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِیَّةُ، وَ الْحَقُّ الْمَقْضِیُّ، فَنَحْنُ قَائِلُونَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَکْبَرَ، وَ یَا عِیدَ أَوْلِیَائِهِ. السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَکْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ، وَ یَا خَیْرَ شَهْرٍ فِی الْأَیَّامِ وَ السَّاعَاتِ. السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِیهِ الْآمَالُ، وَ نُشِرَتْ فِیهِ الْأَعْمَالُ. السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ قَرِینٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً، وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُهُ. السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ أَلِیفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ، وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِیاً فَمَضَّ السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِیهِ الْقُلُوبُ، وَ قَلَّتْ فِیهِ الذُّنُوبُ. السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّیْطَانِ، وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ السَّلَامُ عَلَیْکَ مَا أَکْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِیکَ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَکَ بِکَ السَّلَامُ عَلَیْکَ مَا کَانَ أَمْحَاکَ لِلذُّنُوبِ، وَ أَسْتَرَکَ لِأَنْوَاعِ الْعُیُوبِ السَّلَامُ عَلَیْکَ مَا کَانَ أَطْوَلَکَ عَلَى الْمُجْرِمِینَ، وَ أَهْیَبَکَ فِی صُدُورِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ لَا تُنَافِسُهُ الْأَیَّامُ. السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ السَّلَامُ عَلَیْکَ غَیْرَ کَرِیهِ الْمُصَاحَبَةِ، وَ لَا ذَمِیمِ الْمُلَابَسَةِ السَّلَامُ عَلَیْکَ کَمَا وَفَدْتَ عَلَیْنَا بِالْبَرَکَاتِ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِیئَاتِ السَّلَامُ عَلَیْکَ غَیْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً وَ لَا مَتْرُوکٍ صِیَامُهُ سَأَماً. السَّلَامُ عَلَیْکَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ، وَ مَحْزُونٍ عَلَیْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ. السَّلَامُ عَلَیْکَ کَمْ مِنْ سُوءٍ صُرِفَ بِکَ عَنَّا، وَ کَمْ مِنْ خَیْرٍ أُفِیضَ بِکَ عَلَیْنَا السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ عَلَى لَیْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِی هِیَ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ السَّلَامُ عَلَیْکَ مَا کَانَ أَحْرَصَنَا بِالْأَمْسِ عَلَیْکَ، وَ أَشَدَّ شَوْقَنَا غَداً إِلَیْکَ. السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ عَلَى فَضْلِکَ الَّذِی حُرِمْنَاهُ، وَ عَلَى مَاضٍ مِنْ بَرَکَاتِکَ سُلِبْنَاهُ. اللَّهُمَّ إِنَّا أَهْلُ هَذَا الشَّهْرِ الَّذِی شَرَّفْتَنَا بِهِ، وَ وَفَّقْتَنَا بِمَنِّکَ لَهُ حِینَ جَهِلَ الْأَشْقِیَاءُ وَقْتَهُ، وَ حُرِمُوا لِشَقَائِهِمْ فَضْلَهُ. أَنْتَ وَلِیُّ مَا آثَرْتَنَا بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ، وَ هَدَیْتَنَا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ، وَ قَدْ تَوَلَّیْنَا بِتَوْفِیقِکَ صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ عَلَى تَقْصِیرٍ، وَ أَدَّیْنَا فِیهِ قَلِیلًا مِنْ کَثِیرٍ. اللَّهُمَّ فَلَکَ الْحَمْدُ إِقْرَاراً بِالْإِسَاءَةِ، وَ اعْتِرَافاً بِالْإِضَاعَةِ، وَ لَکَ مِنْ قُلُوبِنَا عَقْدُ النَّدَمِ، وَ مِنْ أَلْسِنَتِنَا صِدْقُ الِاعْتِذَارِ، فَأْجُرْنَا عَلَى مَا أَصَابَنَا فِیهِ مِنَ التَّفْرِیطِ أَجْراً نَسْتَدْرِکُ بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فِیهِ، وَ نَعْتَاضُ بِهِ مِنْ أَنْوَاعِ الذُّخْرِ الْمَحْرُوصِ عَلَیْهِ. وَ أَوْجِبْ لَنَا عُذْرَکَ عَلَى مَا قَصَّرْنَا فِیهِ مِنْ حَقِّکَ، وَ ابْلُغْ بِأَعْمَارِنَا مَا بَیْنَ أَیْدِینَا مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ الْمُقْبِلِ، فَإِذَا بَلَّغْتَنَاهُ فَأَعِنِّا عَلَى تَنَاوُلِ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ مِنَ الْعِبَادَةِ، وَ أَدِّنَا إِلَى الْقِیَامِ بِمَا یَسْتَحِقُّهُ مِنَ الطَّاعَةِ، وَ أَجْرِ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْعَمَلِ مَا یَکُونُ دَرَکاً لِحَقِّکَ فِی الشَّهْرَیْنِ مِنْ شُهُورِ الدَّهْرِ. اللَّهُمَّ وَ مَا أَلْمَمْنَا بِهِ فِی شَهْرِنَا هَذَا مِنْ لَمَمٍ أَوْ إِثْمٍ، أَوْ وَاقَعْنَا فِیهِ مِنْ ذَنْبٍ، وَ اکْتَسَبْنَا فِیهِ مِنْ خَطِیئَةٍ عَلَى تَعَمُّدٍ مِنَّا، أَوْ عَلَى نِسْیَانٍ ظَلَمْنَا فِیهِ أَنْفُسَنَا، أَوِ انْتَهَکْنَا بِهِ حُرْمَةً مِنْ غَیْرِنَا، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اسْتُرْنَا بِسِتْرِکَ، وَ اعْفُ عَنَّا بِعَفْوِکَ، وَ لَا تَنْصِبْنَا فِیهِ لِأَعْیُنِ الشَّامِتِینَ، وَ لَا تَبْسُطْ عَلَیْنَا فِیهِ أَلْسُنَ الطَّاعِنِینَ، وَ اسْتَعْمِلْنَا بِمَا یَکُونُ حِطَّةً وَ کَفَّارَةً لِمَا أَنْکَرْتَ مِنَّا فِیهِ بِرَأْفَتِکَ الَّتِی لَا تَنْفَدُ، وَ فَضْلِکَ الَّذِی لَا یَنْقُصُ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْبُرْ مُصِیبَتَنَا بِشَهْرِنَا، وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِ عِیدِنَا وَ فِطْرِنَا، وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَیْرِ یَوْمٍ مَرَّ عَلَیْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ، وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِیَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ. اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَایَانَا، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَیِّئَاتِنَا، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِیهِ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ. اللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعَى هَذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعَایَتِهِ، وَ حَفِظَ حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِهَا، وَ قَامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِیَامِهَا، وَ اتَّقَى ذُنُوبَهُ حَقَّ تُقَاتِهَا، أَوْ تَقَرَّبَ إِلَیْکَ بِقُرْبَةٍ أَوْجَبَتْ رِضَاکَ لَهُ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَکَ عَلَیْهِ، فَهَبْ لَنَا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِکَ، وَ أَعْطِنَا أَضْعَافَهُ مِنْ فَضْلِکَ، فَإِنَّ فَضْلَکَ لَا یَغِیضُ، وَ إِنَّ خَزَائِنَکَ لَا تَنْقُصُ بَلْ تَفِیضُ، وَ إِنَّ مَعَادِنَ إِحْسَانِکَ لَا تَفْنَى، وَ إِنَّ عَطَاءَکَ لَلْعَطَاءُ الْمُهَنَّا. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اکْتُبْ لَنَا مِثْلَ أُجُورِ مَنْ صَامَهُ، أَوْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ. اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَیْکَ فِی یَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِینَ عِیداً وَ سُرُوراً، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِکَ مَجْمَعاً وَ مُحْتَشَداً مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْنَاهُ، أَوْ سُوءٍ أَسْلَفْنَاهُ، أَوْ خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ، تَوْبَةَ مَنْ لَا یَنْطَوِی عَلَى رُجُوعٍ إِلَى ذَنْبٍ، وَ لَا یَعُودُ بَعْدَهَا فِی خَطِیئَةٍ، تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّکِّ وَ الِارْتِیَابِ، فَتَقَبَّلْهَا مِنَّا، وَ ارْضَ عَنَّا، وَ ثَبِّتْنَا عَلَیْهَا. اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا خَوْفَ عِقَابِ الْوَعِیدِ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى نَجِدَ لَذَّةَ مَا نَدْعُوکَ بِهِ، وَ کَأْبَةَ مَا نَسْتَجِیرُکَ مِنْهُ. وَ اجْعَلْنَا عِنْدَکَ مِنَ التَّوَّابِینَ الَّذِینَ أَوْجَبْتَ لَهُمْ مَحَبَّتَکَ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُرَاجَعَةَ طَاعَتِکَ، یَا أَعْدَلَ الْعَادِلِینَ. اللَّهُمَّ تَجَاوَزْ عَنْ آبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا وَ أَهْلِ دِینِنَا جَمِیعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِیِّنَا وَ آلِهِ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى مَلَائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى أَنْبِیَائِکَ الْمُرْسَلِینَ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ، وَ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ، صَلَاةً تَبْلُغُنَا بَرَکَتُهَا، وَ یَنَالُنَا نَفْعُهَا، وَ یُسْتَجَابُ لَهَا دُعَاؤُنَا، إِنَّکَ أَکْرَمُ مَنْ رُغِبَ إِلَیْهِ، وَ أَکْفَى مَنْ تُوُکِّلَ عَلَیْهِ، وَ أَعْطَى مَنْ سُئِلَ مِنْ فَضْلِهِ، وَ أَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
نیایش چهل و پنجم
.دعاى آن حضرت است در وداع ماه رمضان.
اى خداوندى که در برابر نعمتهایى که بندگانت را ارزانى مىدارىبه پاداشت رغبتى نیست .
اى خداوندى که از بخشیدن پشیمان نمىشوى.
اى خداوندى که پاداش عمل بنده را نه برابر عمل،بلکه بیش از آنمىدهى.
نعمتت بىهیچ سابقه است و عفو تو بر مقتضاى فضل و احسانتوست و عقوبتت بر آیین عدالت است و هر چه تقدیر کنى خیر ما در آناست.
اگر عطا کنى،عطاى خویش به منت نیامیزى و اگر منع کنى،منعکردنت نه از روى ستم باشد.
پاداش نیک دهى کسى را که سپاست گوید،با آنکه تو خود او راسپاس گفتن الهام کردهاى.
جزاى خیر دهى کسى را که تو را بستاید،با آنکه تو خود او راستایشگرى آموختهاى.
عیب کسى را مىپوشى که اگر مىخواستى،رسوایش مىساختى.
به کسى عطا مىکنى که اگر مىخواستى،عطا از او باز مىگرفتى.و آندو یکى در خور آن بود که رسوایش کنى و یکى سزاى آن بود که عطاىخویش از او بازگیرى.ولى تو اى خداوند،کار خود بر تفضل بنانهادهاى و قدرت خود را بر گذشت از گناهان جارى داشتهاى.
با آنان که تو را عصیان کنند،با بردبارى رویاروى شوى و آنان را کهآهنگ ستم بر خود کنند،مهلت دهى.آرى اى پروردگار من،مهلتشاندهى و با آنان مدارا کنى،باشد که به سوى تو باز گردند،و چاره کارشانبه تو به سپارى،تا آن که باید هلاک شود به خلاف رضاى تو در مهلکهنیفتد و آن که از نعمت تو مست غرور شده و طریق شقاوت در پیشگرفته بدبخت نگردد،مگر آنگه که دیگرش عذر نماند و حجت بر اوتمام شود.همه اینها از روى کرم و عفو توست اى خداى بخشنده وسودى است که از عطوفت تو حاصل گردد،اى خداى بردبار.
اى خداوند،تویى که در عفو به روى بندگانت گشودهاى و آن راتوبه نامیدهاى.و براى رسیدن به این در،آیاتى را که بر پیامبرت وحىکردهاى راهنما ساختهاى،تا کسى آن در گم نکند،که تو اى خداوندىکه بزرگ و متعالى است نام تو،خود گفتهاى:«به درگاه خدا توبه کنید،توبهاى از روى اخلاص باشد که پرودگارتان،گناهانتان را محو کند وشما را به بهشتهایى داخل کند که در آن نهرها جارى است.در آن روز،خدا پیامبر و کسانى را که به او ایمان آوردهاند فرو نگذارد،و نورشانپیشاپیش و در سمت راستشان در حرکت باشد.مىگویند:اى پروردگار ما،نور ما را براى ما به کمال رسان و ما را بیامرز،که تو بر هر کارىتوانایى.»#(1) پس کسى که از دخول به چنین سرایىـسراى توبهـپساز گشودن در و بر گماشتن راهنما غفلت ورزد،چه عذر تواند آورد؟
اى خداى من،تو کسى هستى که در معامله با بندگان خود،همواره بهسود آنان در بها مىافزایى و مىخواهى که در معامله با تو سود برند و بهافزون دهى و نزول بر آستان تو کامیاب شوند،که تو خود گفتهاىبزرگ و متعالى است نام تو و بلند است مرتبت توـ«هر کس کار نیکىانجام دهد،ده برابر به او پاداش داده شود و هر که کار بدى انجام دهد،تنها همانند آن کیفر بیند .»#(2) و نیز تو خود گفتهاى:«مثل آنان که مال خودرا در راه خدا انفاق مىکنند مثل دانهاى است که هفت خوشه بر آورد،و در هر خوشهاى صد دانه باشد،خدا پاداش هر که را که بخواهد،چندبرابر مىکند.»#(3) و نیز تو خود گفتهاى:«کیست که به خدا قرض الحسنهدهد،تا خدا بر آن چند برابر بیفزاید؟»#(4) و نظایر این آیات که در قرآن درباب مضاعف شدن حسنات نازل کردهاى .
بار خدایا،تویى که به وسیله وحیى که از عالم غیب فرستادى و بهترغیب خویش،آدمیان را به چیزهایى راه نمودى که اگر پنهانمىداشتى،از دیدگانشان پنهان مىبود.گوششان از شنیدن آواز آنناتوان و اندیشههایشان از تصور آن عاجز مىآمد،که تو خود گفتهاى:
«مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم.مرا سپاس گویید و ناسپاسى منمکنید.»#(5) و نیز گفتهاى :«اگر مرا سپاس گویید،بر نعمت شما مىافزایمو اگر کفران کنید بدانید که عذاب من سخت است.»#(6) و گفتهاى:
«بخوانید مرا،تا شما را پاسخ گویم.آنهایى که از پرستش من سرکشىمىکنند زودا که در عین خوارى به جهنم در آیند.»#(7) بار خدایا،دعاىبندگان را به درگاه خود،عبادت خواندهاى و ترک آن را خودپسندى وسرکشى،و کسانى را که از آن سر بر تابند وعده جهنم و خوارى آندادهاى .از این روست که تو را به نعمت و بخششت یاد کردند و به فضل واحسانت سپاس گفتند و هم به فرمان تو،تو را به دعا خواندند،و در راه توصدقه دادند تا به ثوابشان بیفزایى،و در آن بود رهاییشان از خشم تو وکامیابیشان به خشنودى تو.
بار خدایا،اگر یکى از آفریدگان تو،آفریده دیگر را چنان راهنمایىکرده بود که تو بندگانت را راهنمایى کردهاى،او را به صفت انعام واحسان متصف مىساختند و به هر زبان مىستودندش .پس حمدو سپاس تو را،تا هر زمان که سپاست توان گفت و تا آنگاه که بر حمد تولفظى باقى است و معنایى که در این طریق بهرهاى از آن توان یافت.
اى خداوندى که احسان و فضل خویش به بندگانت عطا کردهاى وآنان را در بخشش و عطا غرقه ساختهاى.آثار نعمت تو بر ما چه آشکاراست و احسان تو در حق ما چه بسیار.و چه بسیار ما را به بر و نیکىخویش مخصوص گردانیدهاى.
ما را به دین برگزیده خود،آیین پسندیده خود،شریعت سهل وآسان خود هدایت کردى و دیدگانمان را بینا ساختى که به تو تقربجوییم و به مقام کرامت تو واصل آییم.
بار خدایا،یکى از این برگزیدهترین وظایف و خاصترین واجبات،ماه رمضان را قراردادى.ماهى که آن را از میان دیگر ماهها ویژگىدیگرى بخشیدهاى و از میان همه زمانها و روزگارها اختیارش کردهاى و بر همه اوقات سال برترىاش نهادهاى،زیرا که در آن قرآن و نور نازلکردهاى و بر تکالیف مؤمنان چند برابر افزودهاى و روزه را در آن واجبداشتهاى و مردمان را به بر پاى خاستن براى عبادت خود ترغیبکردهاى و شب قدر را که از هزار ماه بهتر است تجلیل فرمودهاى.و چونرمضان را به ما عطا کردى،ما را بر دیگر امتها فضیلت نهادى و از میانپیروان دیگر کیشها برگزیدى.پس ما به فرمان تو روزش را روزهداشتیم و شبش را به نماز برخاستیم،و با روزه داشتن و نماز خواندن دراین ماه به رحمتى که ما را ارزانى داشته بودى روى نهادیم و آن را وسیلهنیل به ثواب تو قرار دادیم.تویى که هر چه از تو خواهند توانى داشت وآنچه از فضل و احسان تو طلبند توانى داد و به خواستاران مقام قربخود نزدیک هستى.
اى خداوند،ماه رمضان در میان ما بس ستوده زیست و ما را مصاحبو یارى نیکو بود و گرانبهاترین سودهاى مردم جهان را به ما ارزانىداشت.اما چون زمانش به سر رسید و مدتش و شمار روزهایش پایانگرفت،آهنگ رحیل کرد.
اى خداوند،اینک با او وداع مىکنیم،همانند وداع با عزیزى کهفراقش بر ما گران است و رفتنش ما را غمگین و گرفتار وحشت تنهایىکند،عزیزى که او را بر ما پیمانى است که باید نگهداریم و حرمتى کهباید رعایت کنیم و حقى که باید ادا نماییم.پس،اکنون مىگوییم:
بدرود اى بزرگترین ماه خداوند و اى عید اولیاى خدا.
بدرود اى گرامىترین اوقاتى که ما را مصاحب و یار بودى،اىبهترین ماه در همه روزها و ساعتها.
بدرود اى ماه دست یافتن به آرزوها،اى ماه سرشار از اعمالشایسته بندگان خداوند.
بدرود اى یار و قرینى که چون باشى،قدرت بس جلیل است و چون رخت بر بندى،فراقت رنج افزا شود.اى مایه امید ما که دوریت براى مابس دردناک است.
بدرود اى همدم ما که چون بیایى،شادمانى و آرامش بر دل ما آرى وچون بروى،رفتنت وحشت خیز است و تألم افزاى.
بدرود اى همسایهاى که تا با ما بودى،دلهاى ما را رقت بود و گناهانما را نقصان.
بدرود اى یاریگر ما که در برابر شیطان یاریمان دادى و اى مصاحبىکه راههاى نیکى و فضیلت را پیش پاى ما هموار ساختى.
بدرود که آزاد شدگان از عذاب خداوند،در تو چه بسیارند،و چهنیکبخت است آن که حرمت تو نگه داشت.
بدرود که چه بسا گناهان که از نامه عمل ما زدودى و چه بسا عیبها کهپوشیده داشتى.
بدورد که درنگ تو براى گنهکاران چه به درازا کشید و هیبت تو دردل مؤمنان چه بسیار بود .
بدرود اى ماهى که هیچ ماه دیگر را توان همسرى با تو نیست.
بدرود اى ماهى که تا تو بودى،امن و سلامت بود.
بدرود اى آن که نه در مصاحبت تو کراهت بود و نه در معاشرتتناپسندى.
بدرود که سرشار از برکات بر ما در آمدى و ما را از آلودگیهاى گناهشست و شو دادى.
بدرود که به هنگام وداع از تو نه غبارى به دل داریم و نه از روزهاتملالتى در خاطر .
بدرود که هنوز فرا نرسیده از آمدنت شادمان بودیم و هنوز رختبر نبسته از رفتنت اندوهناک .
بدرود که چه بدیها که با آمدنت از ما دور شد و چه خیرات که ما را نصیب آمد.
بدرود تو را و آن شب قدر تو را که از هزار ماه بهتر است.
بدرود که دیروز که در میان ما بودى آزمند ماندنت بودیم و فردا که ازمیان ما خواهى رفت آتش اشتیاق در دل ما شعله خواهد کشید.
بدرود تو را و آن فضل و کرم تو را که اینک از آن محروم ماندهایم.و بر آنبرکات که پیش از این ما را داده بودى و اینک از کفش دادهایم.
بار خدایا،ما آشناى این ماهیم،ماهى که ما را بدان شرف و منزلتدادى و به برکت نعمت و احسان خویش روزه داشتنش را توفیق دادى،در حالى که مردمان شقى قدرش را نشناختند و شور بختى خویش را ازفضیلتش محروم ماندند.
اى خداوند،تو بودى که ما را برگزیدى و به شناخت این ماه توفیقعنایت کردى و به سنت آن راه نمودى.تو بودى که ما را توفیقروزه داشتن و نمازگزاردن ارزانى داشتى،هر چند ما قصور ورزیدیم و اندکىاز بسیار به جاى آوردیم.
بار خدایا،حمد تو راست در حالى که به بدکردارى خویش اقرارمىکنیم و به تبهکارى خویش معترفیم.براى رضاى توست اگر دراعماق دلمان پشیمان شدهایم و از سر صدق از تو پوزش مىطلبیم .پسدر برابر قصورى که در این ماه در طاعت تو ورزیدهایم،ما را پاداشى دهکه به یارى آن بر فضیلت مرغوب دست یابیم و آن اندوختههاىگوناگون را که به آن مشتاق شدهایم بستانیم .عذر تقصیر ما را در اداىحق خود بپذیر و عمر ما را تا رمضان دیگر دراز کن.و چون به رمضاندیگر رسیدیم،یاریمان ده تا آن سان که سزاى خداوندى توست عبادتتکنیم و ما را به منزلتى رسان که سزاوار طاعت توست و به چنان اعمالشایستهاى برگمار که اداى حق تو را در این رمضان و رمضان دیگر،بایسته باشد. بار خدایا،در این ماه اگر قصد گناه کردهایم،یا مرتکب آن شدهایم،یا به عمد خطایى از ما سر زده،یا از سر فراموشى ستمى بر خود رواداشتهایم،یا پرده حرمت دیگرى را دریدهایم،بار خدایا،بر محمد وخاندانش درود بفرست و گناه ما در پرده اغماض فرو پوش و ما را عفوکن و در برابر دیدگان شماتت کنندگان قرار مده و زبان طاعنان در حق مادراز مگردان و ما را به رأفت پایان نیافتنى و فضل و کرم نقصان ناپذیرخود به کارى برگمار که خطاهایى را که در این ماه مرتکب شدهایم و توآن را نپسندیدهاى،از میان ببرد یا فرو پوشد.
بار خدایا،درود بفرست بر محمد و خاندان او.ما از سپرى شدنرمضان اندوهگینیم،تو ما را بر اندوه این فراق پاداش خیر ده و این روزعید و روز روزه گشادن را بر ما مبارک گردان .چنان کن که روز عید ازشمار بهترین روزهایى باشد که بر ما گذشته و عفو تو را به سوى ماآورده و گناه ما را زدوده است.بار خدایا،گناهان آشکار و نهان ما رابیامرز.
اى خداوند،با به پایان رسیدن این ماه ما را از لوث گناه پاک نماى وبا رفتنش،از ورطه گناهان برهان و از نیکبختترین کسانى قرار ده کهدر آن به عبادت تو پرداختهاند و نصیبشان از همه بیشتر بوده و بیش ازهمه از آن بهره یافتهاند.
بار خدایا،اگر کسى از بندگان تو،حق این ماه آن چنان که شایستهاوست رعایت کرده و حرمتش نگه داشته و وظایف خود و احکام آن را بهجاى آورده و از گناهان پرهیز کرده و به تو تقرب جسته،آن سان کهخشنودى تو نصیبش شده و رحمت تو بر او روى نهاده،اى خداوند،همانند مزدى که او را مىدهى،از خزانه بىنیازیت به ما نیز ارزانى دار وچند برابر آن از فضل خود عطا فرماى،که خزاین فضل تو را نقصاننیست،بلکه همواره در افزایش است،و معادن احسان تو دستخوش فنا نشود و بخشش تو چه بخششى گواراست.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و براى ما مزدىبنویس چونان مزد کسى که این ماه را تا روز قیامت روزه داشته و تو راعبادت کرده است.
اى خداوند،ما در این روز فطر،روز عید و شادمانى مؤمنان،روزاجتماع مسلمانان به گرد یکدیگر،از هر گناه که مرتکب شدهایم و از هرکار زشت که زین پیش از ما سر زده،و از هر خیال بد که در دل خود پنهانداشتهایم،توبه مىکنیم،توبه کسى که در دل خیال بازگشتش به گناهنیست و بار دیگر به گناه باز نگردد،توبهاى بىبازگشت،عارى ازهر گونه شک و ریب.بار خدایا،چنین توبهاى را از ما بپذیر و از ما خشنودشو و ما را در آن توبه ثابت قدم گردان.
اى خداوند،روزى ما ساز خوف از عقاب جهنم را و شوق به نعیمبهشت را،تا لذت آنچه را که از تو خواستهایم در یابیم و از اندوه آنچه ازآن به تو پناه مىآوریم وارهیم.
اى خداوند،ما را در شمار توبه کنندگانى در آور که محبت خود را بهآنان ارزانى داشتهاى و پذیرفتهاى که به طاعت تو باز گردند،اىدادگرترین دادگران.
اى خداوند،از پدران و مادران و همکیشان ما،آنان که دیده از جهانبستهاند و آنان که هنوز جام مرگ ننوشیدهاند،در گذر.
بار خدایا،بر محمد پیامبر ما و خاندان او درود بفرست همچنان کهبر ملائکه مقربین خود درود فرستادهاى.و بر او و خاندانش درودبفرست،آن سان که بر پیامبران مرسل خود درود فرستادهاى .و درودبفرست بر او و خاندانش،آن سان که بندگان صالح خود را درودفرستادهاى،درودى بر تر از درود آنها،اى پروردگار جهانیان.درودىکه برکت آن به ما رسد و سود آن نصیب ما گردد و سبب استجابت دعاى ما شود،که تو کریمتر کسى هستى که بدو رغبت توان یافت وکارسازترین کسى هستى که بدو توکل توان کرد و تو خود بخشندهترینکسان به سائلان درگاه خود هستى .و انت على کل شىء قدیر.
پىنوشتها
1.سوره 66/آیه 8
2.سوره 6/آیه 160
3.سوره 2/آیه 261
4.سوره 2/آیه 245
5.سوره 2/آیه 152
6.سوره 14/آیه 7
7.سوره 40/آیه 60
(46)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی یَوْمِ الْفِطْرِ إِذَا انْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ قَامَ قَائِماً ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ، وَ فِی یَوْمِ الْجُمُعَةِ، فَقَالَ)
یَا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لَا یَرْحَمُهُ الْعِبَادُ وَ یَا مَنْ یَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ وَ یَا مَنْ لَا یَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَیْهِ وَ یَا مَنْ لَا یُخَیِّبُ الْمُلِحِّینَ عَلَیْهِ. وَ یَا مَنْ لَا یَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَیْهِ وَ یَا مَنْ یَجْتَبِی صَغِیرَ مَا یُتْحَفُ بِهِ، وَ یَشْکُرُ یَسِیرَ مَا یُعْمَلُ لَهُ. وَ یَا مَنْ یَشْکُرُ عَلَى الْقَلِیلِ وَ یُجَازِی بِالْجَلِیلِ وَ یَا مَنْ یَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ. وَ یَا مَنْ یَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ. وَ یَا مَنْ لَا یُغَیِّرُ النِّعْمَةَ، وَ لَا یُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ. وَ یَا مَنْ یُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى یُنْمِیَهَا، وَ یَتَجَاوَزُ عَنِ السَّیِّئَةِ حَتَّى یُعَفِّیَهَا. انْصَرَفَتِ الْآمَالُ دُونَ مَدَى کَرَمِکَ بِالْحَاجَاتِ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَیْضِ جُودِکَ أَوْعِیَةُ الطَّلِبَاتِ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِکَ الصِّفَاتُ، فَلَکَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ کُلِّ عَالٍ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ کُلِّ جَلَالٍ. کُلُّ جَلِیلٍ عِنْدَکَ صَغِیرٌ، وَ کُلُّ شَرِیفٍ فِی جَنْبِ شَرَفِکَ حَقِیرٌ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِکَ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلَّا لَکَ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِکَ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ، وَ جُودُکَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ، وَ إِغَاثَتُکَ قَرِیبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِیثِینَ. لَا یَخِیبُ مِنْکَ الْآمِلُونَ، وَ لَا یَیْأَسُ مِنْ عَطَائِکَ الْمُتَعَرِّضُونَ، وَ لا یَشْقَى بِنَقِمَتِکَ الْمُسْتَغْفِرُونَ. رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاکَ، وَ حِلْمُکَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاکَ، عَادَتُکَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ، وَ سُنَّتُکَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُکَ عَنِ الرُّجُوعِ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُکَ عَنِ النُّزُوعِ. وَ إِنَّمَا تَأَنَّیْتَ بِهِمْ لِیَفِیئُوا إِلَى أَمْرِکَ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْکِکَ، فَمَنْ کَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا، وَ مَنْ کَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا. کُلُّهُمْ صَائِرُونَ، إِلَى حُکْمِکَ، وَ أَمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِکَ، لَمْ یَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُکَ، وَ لَمْ یَدْحَضْ لِتَرْکِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُکَ. حُجَّتُکَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ، وَ سُلْطَانُکَ ثَابِتٌ لَا یَزُولُ، فَالْوَیْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْکَ، وَ الْخَیْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْکَ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِکَ. مَا أَکْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِی عَذَابِکَ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِی عِقَابِکَ، وَ مَا أَبْعَدَ غَایَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الْمَخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِکَ لَا تَجُورُ فِیهِ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُکْمِکَ لَا تَحِیفُ عَلَیْهِ. فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ، وَ أَبْلَیْتَ الْأَعْذَارَ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِیدِ، وَ تَلَطَّفْتَ فِی التَّرْغِیبِ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِیعٌ لِلمُعَاجَلَةِ، وَ تَأَنَّیْتَ وَ أَنْتَ مَلِیءٌ بِالْمُبَادَرَةِ لَمْ تَکُنْ أَنَاتُکَ عَجْزاً، وَ لَا إِمْهَالُکَ وَهْناً، وَ لَا إِمْسَاکُکَ غَفْلَةً، وَ لَا انْتِظَارُکَ مُدَارَاةً، بَلْ لِتَکُونَ حُجَّتُکَ أَبْلَغَ، وَ کَرَمُکَ أَکْمَلَ، وَ إِحْسَانُکَ أَوْفَى، وَ نِعْمَتُکَ أَتَمَّ، کُلُّ ذَلِکَ کَانَ وَ لَمْ تَزَلْ، وَ هُوَ کَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ. حُجَّتُکَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِکُلِّهَا، وَ مَجْدُکَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ یُحَدَّ بِکُنْهِهِ، وَ نِعْمَتُکَ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا، وَ إِحْسَانُکَ أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْکَرَ عَلَى أَقَلِّهِ وَ قَدْ قَصَّرَ بِیَ السُّکُوتُ عَنْ تَحْمِیدِکَ، وَ فَهَّهَنِیَ الْإِمْسَاکُ عَنْ تَمْجِیدِکَ، وَ قُصَارَایَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ، لَا رَغْبَةً یَا إِلَهِی بَلْ عَجْزاً. فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّکَ بِالْوِفَادَةِ، وَ أَسْأَلُکَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اسْمَعْ نَجْوَایَ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِی، وَ لَا تَخْتِمْ یَوْمِی بِخَیْبَتِی، وَ لَا تَجْبَهْنِی بِالرَّدِّ فِی مَسْأَلَتِی، وَ أَکْرِمْ مِنْ عِنْدِکَ مُنْصَرَفِی، وَ إِلَیْکَ مُنْقَلَبِی، إِنَّکَ غَیْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِیدُ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ، وَ أَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.
نیایش چهل و ششم
.دعاى آن حضرت است در روز عید فطر و روز جمعه.چون از نماز باز مىگشت روى به قبله مىایستاد و این دعا مىخواند.
اى خداوندى که رحمت مىآورى بر آن کس که بندگان تو بر اورحمت نمىآورند.
اى خداوندى که مىپذیرى آن را که رانده هر شهر و دیار است.
اى خداوندى که تحقیر نمىکنى آنان را که دست نیاز به سوى تودراز کنند.
اى خداوندى که نومید نمىگردانى آنان را که به اصرار از تو چیزىخواهند.
اى خداوندى که از درگاه خود نمىرانى آنان را که در خواهندگىدلیرى مىکنند.
اى خداوندى که واپس نمىزنى ارمغانى را که به پیشگاهت آرند،هر چند خرد و بىمقدار باشد،و هیچ کارى را بىاجر نمىگذارى،هر چند ناچیز باشد.
اى خداوندى که اندک عملى را مىپذیرى و بر آن پاداش بزرگمىدهى.
اى خداوندى که نزدیک مىشوى به هر کس که به تو نزدیک گردد.
اى خداوندى که به نزد خود فرا مىخوانى آن کس را که از تو روىگردانیده است.
اى خداوندى که نعمت خود دیگر گون نکنى و در کیفر گنهکارانشتاب نورزى.
اى خداوندى که نهال نیکى را مىپرورى تا به ثمر نشیند و از گناهانعفو مىکنى تا یکسره از میان بروند.
آرزوها پیش از آنکه عرصه کرم تو پیمایند،روا شده باز گشتند وکاسههاى حاجت حاجتمندان از فیض جود تو لبالب گردید و اوصافرا پیش از آنکه به حقیقت تو رسند رشته از هم بگسیخت .تو راستفراترین فرازها،فراتر از هر فرا روندهاى،و تو راست بزرگترینجلالتها،برتر از هر جلالتى.
هر صاحب جلالت در برابر جلالت تو خرد است و هر شریف درجوار شرف تو حقیر.آنان که رخت به آستان دیگرى جز آستان توکشیدند،نومید شدند و آنان که به درگاهى جز درگاه تو روى نهادندزیانمند گردیدند و آنان که جز به تو پرداختند تباه گشتند و آنان که درطلب قوت نه به صحراى فضل تو آمدند به قطحسال گرفتار شدند.
بار خدایا،درگاه تو به روى خواهندگان گشوده است و عطایتسائلان را رایگان است و فریاد رسیت فریاد خواهان را نزدیک.
امیدواران از تو نومید نشوند و جویندگان از عطاى تو مأیوسنگردند و آمرزش خواهان از عقوبتت به شقاوت نیفتند.
اى خداوند،خوان نعمتت براى آنان که نافرمانیت کنند گستردهاست.و بردباریت در حق آنان که با تو خصومت ورزند مهیاست.نیکىدر حق بدان شیوه توست و شفقت بر متجاوزان سنت تو.آن سان کهدرنگ کردن تو در مؤاخذت،ایشان را فریفته است که توبه نکنند ومهلت دادن تو آنان را از گرایش به تو باز داشته است.و حال آنکه در کیفرآنان درنگ کردهاى تا مگر به فرمان تو سر نهند،و آن را که مهلت عنایتکردهاى از آن روست که به دوام ملک خود اعتماد دارى .پس هر کس کهسزاوار سعادت باشد روزگارش به سعادت پایان یابد و هر که سزاوارشقاوت بود به شقاوتش خوار خواهى ساخت.همه بر مقتضاى حکم توشوند هر چه شوند و بازگشت امورشان به توست.هر چند زمان سرکشیشان به دراز کشد از سلطه تو فرو نخواهد کاست و چون دربازخواستشان شتاب نکنى حجت تو باطل نگردد،که حجت تو پاىبر جاى است و بطلان ناپذیر و سلطه تو ثابت است و بىزوال.پس واىبر کسى که از تو رخ برتافته و خوارى و نومیدى کسى راست که از تونومید گردد و بدترین شوربختى نصیب کسى است که به حلم تو فریفتهآید.در چنین حالتى چنین کسى چه بسیار عذابهاى گونهگون کهخواهد چشید و چه زمانهاى دراز که در وادى عقاب تو سرگردان خواهدماند و میان او و سر آمدن اندوهش چه فاصلهاى بعید است و به رهایى ازتنگنایى که در آن افتاده هیچ امیدیش نیست.اى خداوند همه اینها کهمىکنى بر مقتضاى عدالت و انصاف توست که در آن نه جور بر کسکنى نه ستم بر کس روا دارى.
بار خدایا،تو حجتهاى خود،در پى یکدیگر و به یارى یکدیگر اقامهکردهاى و دلیلهاى خود از دیر باز آشکار ساختهاى و پیش از این مردم رااز عذاب خود بیم دادهاى و از روى تلطف ترغیب کردهاى و مثالهاآوردهاى و مهلتهاى دراز دادهاى و عذاب خود به تأخیر افکندهاىهر چند یاراى شتابت بود و در کار مؤاخذت درنگ ورزیدهاى هر چندیاراى تعجیلت بود.نه درنگ ورزیدنت از روى ناتوانى بوده است و نهمهلت دادنت نشانه سستى.اگر از مؤاخذت دست باز داشتهاى،نه ازروى غفلت بوده و اگر حکم خود به تعویق افکندهاى،نه از روى مدارا.
بلکه تا حجتت رساتر افتد و کرمت کاملتر و احسانت وافىتر و نعمتتتمامتر نمایان شود .همه اینها بوده است و همواره هست و خواهد بود.
اى خداوند،حجت تو فراتر از آن است که همهاش به وصف گنجد ومجد و بزرگیت برتر از آن است که کس به کنه آن رسد و نعمتت بیشتر ازآن است که در شمار آید و احسانت افزونتر از آن است که کمترین آنرا شکر توان گفت. بار خدایا،خاموشى مىگزینم،که از ستایشگریت ناتوانم و زبانبر مىبندم،که از تمجید و تکریمت عاجزم.اى خداى من،نهایتکوشش من اعتراف به درماندگى من است،نه آنکه نخواهم،کهنمىتوانم.
بار خدایا،این منم که آهنگ درگاه تو کردهام و خواهم که احسان وفضل نیکوى خویش از من دریغ ندارى.پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و زمزمه مناجات مرا بشنو و دعاى مرا اجابت کن و امروز مرا بانومیدى من به پایان مرسان و در برابر خواستههایم دست رد به سینه منمزن .اگر از نزد تو باز مىگردم یا به سوى تو مىآیم،در هر حال گرامیمدار،که تو در گزاردن کارهایت به تنگنا نمىافتى و از اداى آنچه از توخواهند ناتوان نیستى.تو بر هر کار قادرى .و لا حول و لا قوة الا باللهالعلى العظیم.
(47)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی یَوْمِ عَرَفَةَ)
الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ بَدِیعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ، رَبَّ الْأَرْبَابِ، وَ إِلَهَ کُلِّ مَأْلُوهٍ، وَ خَالِقَ کُلِّ مَخْلُوقٍ، وَ وَارِثَ کُلِّ شَیْءٍ، لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ، وَ لَا یَعْزُبُ عَنْهُ عِلْمُ شَیْءٍ، وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ مُحِیطٌ، وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ رَقِیبٌ. أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْأَحَدُ الْمُتَوَحِّدُ الْفَرْدُ الْمُتَفَرِّدُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْکَرِیمُ الْمُتَکَرِّمُ، الْعَظِیمُ الْمُتَعَظِّمُ، الْکَبِیرُ الْمُتَکَبِّرُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْعَلِیُّ الْمُتَعَالِ، الشَّدِیدُ الْمِحَالِ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ، الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ. وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، الْقَدِیمُ الْخَبِیرُ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْکَرِیمُ الْأَکْرَمُ، الدَّائِمُ الْأَدْوَمُ، وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْأَوَّلُ قَبْلَ کُلِّ أَحَدٍ، وَ الْآخِرُ بَعْدَ کُلِّ عَدَدٍ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الدَّانِی فِی عُلُوِّهِ، وَ الْعَالِی فِی دُنُوِّهِ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، ذُو الْبَهَاءِ وَ الْمَجْدِ، وَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْحَمْدِ وَ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الَّذِی أَنْشَأْتَ الْأَشْیَاءَ مِنْ غَیْرِ سِنْخٍ، وَ صَوَّرْتَ مَا صَوَّرْتَ مِنْ غَیْرِ مِثَالٍ، وَ ابْتَدَعْتَ الْمُبْتَدَعَاتِ بِلَا احْتِذَاءٍ. 13) أَنْتَ الَّذِی قَدَّرْتَ کُلَّ شَیْءٍ تَقْدِیراً، وَ یَسَّرْتَ کُلَّ شَیْءٍ تَیْسِیراً، وَ دَبَّرْتَ مَا دُونَکَ تَدْبِیراً أَنْتَ الَّذِی لَمْ یُعِنْکَ عَلَى خَلْقِکَ شَرِیکٌ، وَ لَمْ یُوَازِرْکَ فِی أَمْرِکَ وَزِیرٌ، وَ لَمْ یَکُنْ لَکَ مُشَاهِدٌ وَ لَا نَظِیرٌ. أَنْتَ الَّذِی أَرَدْتَ فَکَانَ حَتْماً مَا أَرَدْتَ، وَ قَضَیْتَ فَکَانَ عَدْلًا مَا قَضَیْتَ، وَ حَکَمْتَ فَکَانَ نِصْفاً مَا حَکَمْتَ. أَنْتَ الَّذِی لَا یَحْوِیکَ مَکَانٌ، وَ لَمْ یَقُمْ لِسُلْطَانِکَ سُلْطَانٌ، وَ لَمْ یُعْیِکَ بُرْهَانٌ وَ لَا بَیَانٌ. أَنْتَ الَّذِی أَحْصَیْتَ کُلَّ شَیْءٍ عَدَداً، وَ جَعَلْتَ لِکُلِّ شَیْءٍ أَمَداً، وَ قَدَّرْتَ کُلَّ شَیْءٍ تَقْدِیراً. أَنْتَ الَّذِی قَصُرَتِ الْأَوْهَامُ عَنْ ذَاتِیَّتِکَ، وَ عَجَزَتِ الْأَفْهَامُ عَنْ کَیْفِیَّتِکَ، وَ لَمْ تُدْرِکِ الْأَبْصَارُ مَوْضِعَ أَیْنِیَّتِکَ. أَنْتَ الَّذِی لَا تُحَدُّ فَتَکُونَ مَحْدُوداً، وَ لَمْ تُمَثَّلْ فَتَکُونَ مَوْجُوداً، وَ لَمْ تَلِدْ فَتَکُونَ مَوْلُوداً. أَنْتَ الَّذِی لَا ضِدَّ مَعَکَ فَیُعَانِدَکَ، وَ لَا عِدْلَ لَکَ فَیُکَاثِرَکَ، وَ لَا نِدَّ لَکَ فَیُعَارِضَکَ. أَنْتَ الَّذِی ابْتَدَأَ، وَ اخْتَرَعَ، وَ اسْتَحْدَثَ، وَ ابْتَدَعَ، وَ أَحْسَنَ صُنْعَ مَا صَنَعَ. سُبْحَانَکَ مَا أَجَلَّ شَأْنَکَ، وَ أَسْنَى فِی الْأَمَاکِنِ مَکَانَکَ، وَ أَصْدَعَ بِالْحَقِّ فُرْقَانَکَ سُبْحَانَکَ مِنْ لَطِیفٍ مَا أَلْطَفَکَ، وَ رَءُوفٍ مَا أَرْأَفَکَ، وَ حَکِیمٍ مَا أَعْرَفَکَ سُبْحَانَکَ مِنْ مَلِیکٍ مَا أَمْنَعَکَ، وَ جَوَادٍ مَا أَوْسَعَکَ، وَ رَفِیعٍ مَا أَرْفَعَکَ ذُو الْبَهَاءِ وَ الْمَجْدِ وَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْحَمْدِ. سُبْحَانَکَ بَسَطْتَ بِالْخَیْرَاتِ یَدَکَ، وَ عُرِفَتِ الْهِدَایَةُ مِنْ عِنْدِکَ، فَمَنِ الْتَمَسَکَ لِدِینٍ أَوْ دُنْیَا وَجَدَکَ سُبْحَانَکَ خَضَعَ لَکَ مَنْ جَرَى فِی عِلْمِکَ، وَ خَشَعَ لِعَظَمَتِکَ مَا دُونَ عَرْشِکَ، وَ انْقَادَ لِلتَّسْلِیمِ لَکَ کُلُّ خَلْقِکَ سُبْحَانَکَ لَا تُحَسُّ وَ لَا تُجَسُّ وَ لَا تُمَسُّ وَ لَا تُکَادُ وَ لَا تُمَاطُ وَ لَا تُنَازَعُ وَ لَا تُجَارَى وَ لَا تُمَارَى وَ لَا تُخَادَعُ وَ لَا تُمَاکَرُ سُبْحَانَکَ سَبِیلُکَ جَدَدٌ. وَ أَمْرُکَ رَشَدٌ، وَ أَنْتَ حَیٌّ صَمَدٌ. سُبْحَانَکَ قَولُکَ حُکْمٌ، وَ قَضَاؤُکَ حَتْمٌ، وَ إِرَادَتُکَ عَزْمٌ. سُبْحَانَکَ لَا رَادَّ لِمَشِیَّتِکَ، وَ لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ. سُبْحَانَکَ بَاهِرَ الْآیَاتِ، فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ، بَارِئَ النَّسَمَاتِ لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً یَدُومُ بِدَوَامِکَ وَ لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً خَالِداً بِنِعْمَتِکَ. وَ لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً یُوَازِی صُنْعَکَ وَ لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً یَزِیدُ عَلَى رِضَاکَ. وَ لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً مَعَ حَمْدِ کُلِّ حَامِدٍ، وَ شُکْراً یَقْصُرُ عَنْهُ شُکْرُ کُلِّ شَاکِرٍ حَمْداً لَا یَنْبَغِی إِلَّا لَکَ، وَ لَا یُتَقَرَّبُ بِهِ إِلَّا إِلَیْکَ حَمْداً یُسْتَدَامُ بِهِ الْأَوَّلُ، وَ یُسْتَدْعَى بِهِ دَوَامُ الْآخِرِ. حَمْداً یَتَضَاعَفُ عَلَى کُرُورِ الْأَزْمِنَةِ، وَ یَتَزَایَدُ أَضْعَافاً مُتَرَادِفَةً. حَمْداً یَعْجِزُ عَنْ إِحْصَائِهِ الْحَفَظَةُ، وَ یَزِیدُ عَلَى مَا أَحْصَتْهُ فِی کِتَابِکَ الْکَتَبَةُ حَمْداً یُوازِنُ عَرْشَکَ الْمَجِیدَ وَ یُعَادِلُ کُرْسِیَّکَ الرَّفِیعَ. حَمْداً یَکْمُلُ لَدَیْکَ ثَوَابُهُ، وَ یَسْتَغْرِقُ کُلَّ جَزَاءٍ جَزَاؤُهُ حَمْداً ظَاهِرُهُ وَفْقٌ لِبَاطِنِهِ، وَ بَاطِنُهُ وَفْقٌ لِصِدْقِ النِّیَّةِ حَمْداً لَمْ یَحْمَدْکَ خَلْقٌ مِثْلَهُ، وَ لَا یَعْرِفُ أَحَدٌ سِوَاکَ فَضْلَهُ حَمْداً یُعَانُ مَنِ اجْتَهَدَ فِی تَعْدِیدِهِ، وَ یُؤَیَّدُ مَنْ أَغْرَقَ نَزْعاً فِی تَوْفِیَتِهِ. حَمْداً یَجْمَعُ مَا خَلَقْتَ مِنَ الْحَمْدِ، وَ یَنْتَظِمُ مَا أَنْتَ خَالِقُهُ مِنْ بَعْدُ. حَمْداً لَا حَمْدَ أَقْرَبُ إِلَى قَوْلِکَ مِنْهُ، وَ لَا أَحْمَدَ مِمَّنْ یَحْمَدُکَ بِهِ. حَمْداً یُوجِبُ بِکَرَمِکَ الْمَزِیدَ بِوُفُورِهِ، وَ تَصِلُهُ بِمَزِیدٍ بَعْدَ مَزِیدٍ طَوْلًا مِنْکَ حَمْداً یَجِبُ لِکَرَمِ وَجْهِکَ، وَ یُقَابِلُ عِزَّ جَلَالِکَ. رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، الْمُنْتَجَبِ الْمُصْطَفَى الْمُکَرَّمِ الْمُقَرَّبِ، أَفْضَلَ صَلَوَاتِکَ، وَ بَارِکْ عَلَیْهِ أَتَمَّ بَرَکَاتِکَ، وَ تَرَحَّمْ عَلَیْهِ أَمْتَعَ رَحَمَاتِکَ. رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً زَاکِیَةً لَا تَکُونُ صَلَاةٌ أَزْکَى مِنْهَا، وَ صَلِّ عَلَیْهِ صَلَاةً نَامِیَةً لَا تَکُونُ صَلَاةٌ أَنْمَى مِنْهَا، وَ صَلِّ عَلَیْهِ صَلَاةً رَاضِیَةً لَا تَکُونُ صَلَاةٌ فَوْقَهَا. رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُرْضِیهِ وَ تَزِیدُ عَلَى رِضَاهُ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ صَلَاةً تُرْضِیکَ و تَزِیدُ عَلَى رِضَاکَ لَهُ وَ صَلِّ عَلَیْهِ صَلَاةً لَا تَرْضَى لَهُ إِلَّا بِهَا، وَ لَا تَرَى غَیْرَهُ لَهَا أَهْلًا. رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صَلَاةً تُجَاوِزُ رِضْوَانَکَ، وَ یَتَّصِلُ اتِّصَالُهَا بِبَقَائِکَ، وَ لَا یَنْفَدُ کَمَا لَا تَنْفَدُ کَلِمَاتُکَ. رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تَنْتَظِمُ صَلَوَاتِ مَلَائِکَتِکَ وَ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ وَ أَهْلِ طَاعَتِکَ، وَ تَشْتَمِلُ عَلَى صَلَوَاتِ عِبَادِکَ مِنْ جِنِّکَ وَ إِنْسِکَ وَ أَهْلِ إِجَابَتِکَ، وَ تَجْتَمِعُ عَلَى صَلَاةِ کُلِّ مَنْ ذَرَأْتَ وَ بَرَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ. رَبِّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُحِیطُ بِکُلِّ صَلَاةٍ سَالِفَةٍ وَ مُسْتَأْنَفَةٍ، وَ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَى آلِهِ، صَلَاةً مَرْضِیَّةً لَکَ وَ لِمَنْ دُونَکَ، وَ تُنْشِئُ مَعَ ذَلِکَ صَلَوَاتٍ تُضَاعِفُ مَعَهَا تِلْکَ الصَّلَوَاتِ عِنْدَهَا، وَ تَزِیدُهَا عَلَى کُرُورِ الْأَیَّامِ زِیَادَةً فِی تَضَاعِیفَ لَا یَعُدُّهَا غَیْرُکَ. رَبِّ صَلِّ عَلَى أَطَایِبِ أَهْلِ بَیْتِهِ الَّذِینَ اخْتَرْتَهُمْ لِأَمْرِکَ، وَ جَعَلْتَهُمْ خَزَنَةَ عِلْمِکَ، وَ حَفَظَةَ دِینِکَ، وَ خُلَفَاءَکَ فِی أَرْضِکَ، وَ حُجَجَکَ عَلَى عِبَادِکَ، وَ طَهَّرْتَهُمْ مِنَ الرِّجْسِ وَ الدَّنَسِ تَطْهِیراً بِإِرَادَتِکَ، وَ جَعَلْتَهُمُ الْوَسِیلَةَ إِلَیْکَ، وَ الْمَسْلَکَ إِلَى جَنَّتِکَ رَبِّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُجْزِلُ لَهُمْ بِهَا مِنْ نِحَلِکَ وَ کَرَامَتِکَ، وَ تُکْمِلُ لَهُمُ الْأَشْیَاءَ مِنْ عَطَایَاکَ وَ نَوَافِلِکَ، وَ تُوَفِّرُ عَلَیْهِمُ الْحَظَّ مِنْ عَوَائِدِکَ وَ فَوَائِدِکَ. رَبِّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ صَلَاةً لَا أَمَدَ فِی أَوَّلِهَا، وَ لَا غَایَةَ لِأَمَدِهَا، وَ لَا نِهَایَةَ لِآخِرِهَا. رَبِّ صَلِّ عَلَیْهِمْ زِنَةَ عَرْشِکَ وَ مَا دُونَهُ، وَ مِلْءَ سَمَاوَاتِکَ وَ مَا فَوْقَهُنَّ، وَ عَدَدَ أَرَضِیکَ وَ مَا تَحْتَهُنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ، صَلَاةً تُقَرِّبُهُمْ مِنْکَ زُلْفَى، وَ تَکُونُ لَکَ وَ لَهُمْ رِضًى، وَ مُتَّصِلَةً بِنَظَائِرِهِنَّ أَبَداً. اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَیَّدْتَ دِینَکَ فِی کُلِّ أَوَانٍ بِإِمَامٍ أَقَمْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِکَ، وَ مَنَاراً فِی بِلَادِکَ بَعْدَ أَنْ وَصَلْتَ حَبْلَهُ بِحَبْلِکَ، وَ جَعَلْتَهُ الذَّرِیعَةَ إِلَى رِضْوَانِکَ، وَ افْتَرَضْتَ طَاعَتَهُ، وَ حَذَّرْتَ مَعْصِیَتَهُ، وَ أَمَرْتَ بِامْتِثَالِ أَوَامِرِهِ، وَ الِانْتِهَاءِ عِنْدَ نَهْیِهِ، وَ أَلَّا یَتَقَدَّمَهُ مُتَقَدِّمٌ، وَ لَا یَتَأَخَّرَ عَنْهُ مُتَأَخِّرٌ فَهُوَ عِصْمَةُ اللَّائِذِینَ، وَ کَهْفُ الْمُؤْمِنِینَ وَ عُرْوَةُ الْمُتَمَسِّکِینَ، وَ بَهَاءُ الْعَالَمِینَ. اللَّهُمَّ فَأَوْزِعْ لِوَلِیِّکَ شُکْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیْهِ، وَ أَوْزِعْنَا مِثْلَهُ فِیهِ، وَ آتِهِ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَاناً نَصِیراً، وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً یَسِیراً، وَ أَعِنْهُ بِرُکْنِکَ الْأَعَزِّ، وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ، وَ قَوِّ عَضُدَهُ، وَ رَاعِهِ بِعَیْنِکَ، وَ احْمِهِ بِحِفْظِکَ وَ انْصُرْهُ بِمَلَائِکَتِکَ، وَ امْدُدْهُ بِجُنْدِکَ الْأَغْلَبِ. وَ أَقِمْ بِهِ کِتَابَکَ وَ حُدُودَکَ وَ شَرَائِعَکَ وَ سُنَنَ رَسُولِکَ، صَلَوَاتُکَ اللَّهُمَّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، وَ أَحْیِ بِهِ مَا أَمَاتَهُ الظَّالِمُونَ مِنْ مَعَالِمِ دِینِکَ، وَ اجْلُ بِهِ صَدَاءَ الْجَوْرِ عَنْ طَرِیقَتِکَ، وَ أَبِنْ بِهِ الضَّرَّاءَ مِنْ سَبِیلِکَ، وَ أَزِلْ بِهِ النَّاکِبِینَ عَنْ صِرَاطِکَ، وَ امْحَقْ بِهِ بُغَاةَ قَصْدِکَ عِوَجاً وَ أَلِنْ جَانِبَهُ لِأَوْلِیَائِکَ، وَ ابْسُطْ یَدَهُ عَلَى أَعْدَائِکَ، وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ، وَ رَحْمَتَهُ وَ تَعَطُّفَهُ وَ تَحَنُّنَهُ، وَ اجْعَلْنَا لَهُ سَامِعِینَ مُطِیعِینَ، وَ فِی رِضَاهُ سَاعِینَ، وَ إِلَى نُصْرَتِهِ وَ الْمُدَافَعَةِ عَنْهُ مُکْنِفِینَ، وَ إِلَیْکَ وَ إِلَى رَسُولِکَ صَلَوَاتُکَ اللَّهُمَّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بِذَلِکَ مُتَقَرِّبِینَ. اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى أَوْلِیَائِهِمُ الْمُعْتَرِفِینَ بِمَقَامِهِمُ، الْمُتَّبِعِینَ مَنْهَجَهُمُ، الْمُقْتَفِینَ آثَارَهُمُ، الْمُسْتَمْسِکِینَ بِعُرْوَتِهِمُ، الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلَایَتِهِمُ، الْمُؤْتَمِّینَ بِإِمَامَتِهِمُ، الْمُسَلِّمِینَ لِأَمْرِهِمُ، الْمُجْتَهِدِینَ فِی طَاعَتِهِمُ، الْمُنْتَظِرِینَ أَیَّامَهُمُ، الْمَادِّینَ إِلَیْهِمْ أَعْیُنَهُمُ، الصَّلَوَاتِ الْمُبَارَکَاتِ الزَّاکِیَاتِ النَّامِیَاتِ الْغَادِیَاتِ الرَّائِحَاتِ. وَ سَلِّمْ عَلَیْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ، وَ اجْمَعْ عَلَى التَّقْوَى أَمْرَهُمْ، وَ أَصْلِحْ لَهُمْ شُئُونَهُمْ، وَ تُبْ عَلَیْهِمْ، إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ، وَ خَیْرُ الْغَافِرِینَ، وَ اجْعَلْنَا مَعَهُمْ فِی دَارِ السَّلَامِ بِرَحْمَتِکَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. اللَّهُمَّ هَذَا یَوْمُ عَرَفَةَ یَوْمٌ شَرَّفْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ، نَشَرْتَ فِیهِ رَحْمَتَکَ، وَ مَنَنْتَ فِیهِ بِعَفْوِکَ، وَ أَجْزَلْتَ فِیهِ عَطِیَّتَکَ، وَ تَفَضَّلْتَ بِهِ عَلَى عِبَادِکَ. اللَّهُمَّ وَ أَنَا عَبْدُکَ الَّذِی أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ قَبْلَ خَلْقِکَ لَهُ وَ بَعْدَ خَلْقِکَ إِیَّاهُ، فَجَعَلْتَهُ مِمَّنْ هَدَیْتَهُ لِدِینِکَ، وَ وَفَّقْتَهُ لِحَقِّکَ، وَ عَصَمْتَهُ بِحَبْلِکَ، وَ أَدْخَلْتَهُ فِی حِزْبِکَ، وَ أَرْشَدْتَهُ لِمُوَالَاةِ أَوْلِیَائِکَ، وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِکَ. ثُمَّ أَمَرْتَهُ فَلَمْ یَأْتَمِرْ، وَ زَجَرْتَهُ فَلَمْ یَنْزَجِرْ، وَ نَهَیْتَهُ عَنْ مَعْصِیَتِکَ، فَخَالَفَ أَمْرَکَ إِلَى نَهْیِکَ، لَا مُعَانَدَةً لَکَ، وَ لَا اسْتِکْبَاراً عَلَیْکَ، بَلْ دَعَاهُ هَوَاهُ إِلَى مَا زَیَّلْتَهُ وَ إِلَى مَا حَذَّرْتَهُ، وَ أَعَانَهُ عَلَى ذَلِکَ عَدُوُّکَ وَ عَدُوُّهُ، فَأَقْدَمَ عَلَیْهِ عَارِفاً بِوَعِیدِکَ، رَاجِیاً لِعَفْوِکَ، وَاثِقاً بِتَجَاوُزِکَ، وَ کَانَ أَحَقَّ عِبَادِکَ مَعَ مَا مَنَنْتَ عَلَیْهِ أَلَّا یَفْعَلَ. وَ هَا أَنَا ذَا بَیْنَ یَدَیْکَ صَاغِراً ذَلِیلًا خَاضِعاً خَاشِعاً خَائِفاً، مُعْتَرِفاً بِعَظِیمٍ مِنَ الذُّنُوبِ تَحَمَّلْتُهُ، وَ جَلِیلٍ مِنَ الْخَطَایَا اجْتَرَمْتُهُ، مُسْتَجِیراً بِصَفْحِکَ، لَائِذاً بِرَحْمَتِکَ، مُوقِناً أَنَّهُ لَا یُجِیرُنِی مِنْکَ مُجِیرٌ، وَ لَا یَمْنَعُنِی مِنْکَ مَانِعٌ. فَعُدْ عَلَیَّ بِمَا تَعُودُ بِهِ عَلَى مَنِ اقْتَرَفَ مِنْ تَغَمُّدِکَ، وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا تَجُودُ بِهِ عَلَى مَنْ أَلْقَى بِیَدِهِ إِلَیْکَ مِنْ عَفْوِکَ، وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِمَا لَا یَتَعَاظَمُکَ أَنْ تَمُنَّ بِهِ عَلَى مَنْ أَمَّلَکَ مِنْ غُفْرَانِکَ، وَ اجْعَلْ لِی فِی هَذَا الْیَوْمِ نَصِیباً أَنَالُ بِهِ حَظّاً مِنْ رِضْوَانِکَ، وَ لَا تَرُدَّنِی صِفْراً مِمَّا یَنْقَلِبُ بِهِ الْمُتَعَبِّدُونَ لَکَ مِنْ عِبَادِکَ وَ إِنِّی وَ إِنْ لَمْ أُقَدِّمْ مَا قَدَّمُوهُ مِنَ الصَّالِحَاتِ فَقَدْ قَدَّمْتُ تَوْحِیدَکَ وَ نَفْیَ الْأَضْدَادِ وَ الْأَنْدَادِ وَ الْأَشْبَاهِ عَنْکَ، وَ أَتَیْتُکَ مِنَ الْأَبْوَابِ الَّتِی أَمَرْتَ أَنْ تُؤْتَى مِنْهَا، وَ تَقَرَّبْتُ إِلَیْکَ بِمَا لَا یَقْرُبُ أَحَدٌ مِنْکَ إِلَّا بالتَّقَرُّبِ بِهِ. ثُمَّ أَتْبَعْتُ ذَلِکَ بِالْإِنَابَةِ إِلَیْکَ، وَ التَّذَلُّلِ وَ الِاسْتِکَانَةِ لَکَ، وَ حُسْنِ الظَّنِّ بِکَ، وَ الثِّقَةِ بِمَا عِنْدَکَ، وَ شَفَعْتُهُ بِرَجَائِکَ الَّذِی قَلَّ مَا یَخِیبُ عَلَیْهِ رَاجِیکَ. وَ سَأَلْتُکَ مَسْأَلَةَ الْحَقِیرِ الذَّلِیلِ الْبَائِسِ الْفَقِیرِ الْخَائِفِ الْمُسْتَجِیرِ، وَ مَعَ ذَلِکَ خِیفَةً وَ تَضَرُّعاً وَ تَعَوُّذاً وَ تَلَوُّذاً، لَا مُسْتَطِیلًا بِتَکَبُّرِ الْمُتَکَبِّرِینَ، وَ لَا مُتَعَالِیاً بِدَالَّةِ الْمُطِیعِینَ، وَ لَا مُسْتَطِیلًا بِشَفَاعَةِ الشَّافِعِینَ. وَ أَنَا بَعْدُ أَقَلُّ الْأَقَلِّینَ، وَ أَذَلُّ الْأَذَلِّینَ، وَ مِثْلُ الذَّرَّةِ أَوْ دُونَهَا، فَیَا مَنْ لَمْ یُعَاجِلِ الْمُسِیئِینَ، وَ لَا یَنْدَهُ الْمُتْرَفِینَ، وَ یَا مَنْ یَمُنُّ بِإِقَالَةِ الْعَاثِرِینَ، وَ یَتَفَضَّلُ بِإِنْظَارِ الْخَاطِئِینَ. أَنَا الْمُسِیءُ الْمُعْتَرِفُ الْخَاطِئُ الْعَاثِرُ. أَنَا الَّذِی أَقْدَمَ عَلَیْکَ مُجْتَرِئاً. أَنَا الَّذِی عَصَاکَ مُتَعَمِّداً. أَنَا الَّذِی اسْتَخْفَى مِنْ عِبَادِکَ وَ بَارَزَکَ. أَنَا الَّذِی هَابَ عِبَادَکَ وَ أَمِنَکَ. أَنَا الَّذِی لَمْ یَرْهَبْ سَطْوَتَکَ، وَ لَمْ یَخَفْ بَأْسَکَ. أَنَا الْجَانِی عَلَى نَفْسِهِ أَنَا الْمُرْتَهَنُ بِبَلِیَّتِهِ. أَنَا القَلِیلُ الْحَیَاءِ. أَنَا الطَّوِیلُ الْعَنَاءِ. بِحَقِّ مَنِ انْتَجَبْتَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ بِمَنِ اصْطَفَیْتَهُ لِنَفْسِکَ، بِحَقِّ مَنِ اخْتَرْتَ مِنْ بَرِیَّتِکَ، وَ مَنِ اجْتَبَیْتَ لِشَأْنِکَ، بِحَقِّ مَنْ وَصَلْتَ طَاعَتَهُ بِطَاعَتِکَ، وَ مَنْ جَعَلْتَ مَعْصِیَتَهُ کَمَعْصِیَتِکَ، بِحَقِّ مَنْ قَرَنْتَ مُوَالَاتَهُ بِمُوَالَاتِکَ، وَ مَنْ نُطْتَ مُعَادَاتَهُ بِمُعَادَاتِکَ، تَغَمَّدْنِی فِی یَوْمِی هَذَا بِمَا تَتَغَمَّدُ بِهِ مَنْ جَارَ إِلَیْکَ مُتَنَصِّلًا، وَ عَاذَ بِاسْتِغْفَارِکَ تَائِباً. وَ تَوَلَّنِی بِمَا تَتَوَلَّى بِهِ أَهْلَ طَاعَتِکَ وَ الزُّلْفَى لَدَیْکَ وَ الْمَکَانَةِ مِنْکَ. وَ تَوَحَّدْنِی بِمَا تَتَوَحَّدُ بِهِ مَنْ وَفَى بِعَهْدِکَ، وَ أَتْعَبَ نَفْسَهُ فِی ذَاتِکَ، وَ أَجْهَدَهَا فِی مَرْضَاتِکَ. وَ لَا تُؤَاخِذْنِی بِتَفْرِیطِی فِی جَنْبِکَ، وَ تَعَدِّی طَوْرِی فِی حُدُودِکَ، وَ مُجَاوَزَةِ أَحْکَامِکَ. وَ لَا تَسْتَدْرِجْنِی بِإِمْلَائِکَ لِی اسْتِدْرَاجَ مَنْ مَنَعَنِی خَیْرَ مَا عِنْدَهُ وَ لَمْ یَشْرَکْکَ فِی حُلُولِ نِعْمَتِهِ بِی. وَ نَبِّهْنِی مِنْ رَقْدَةِ الْغَافِلِینَ، وَ سِنَةِ الْمُسْرِفِینَ، وَ نَعْسَةِ الْمَخْذُولِینَ وَ خُذْ بِقَلْبِی إِلَى مَا اسْتَعْمَلْتَ بِهِ الْقَانِتِینَ، وَ اسْتَعْبَدْتَ بِهِ الْمُتَعَبِّدِینَ، وَ اسْتَنْقَذْتَ بِهِ الْمُتَهَاوِنِینَ. وَ أَعِذْنِی مِمَّا یُبَاعِدُنِی عَنْکَ، وَ یَحُولُ بَیْنِی وَ بَیْنَ حَظِّی مِنْکَ، وَ یَصُدُّنِی عَمَّا أُحَاوِلُ لَدَیْکَ وَ سَهِّلْ لِی مَسْلَکَ الْخَیْرَاتِ إِلَیْکَ، وَ الْمُسَابَقَةَ إِلَیْهَا مِنْ حَیْثُ أَمَرْتَ، وَ الْمُشَاحَّةَ فِیهَا عَلَى مَا أَرَدْتَ. وَ لَا تَمْحَقْنِی فِیمَن تَمْحَقُ مِنَ الْمُسْتَخِفِّینَ بِمَا أَوْعَدْتَ وَ لَا تُهْلِکْنِی مَعَ مَنْ تُهْلِکُ مِنَ الْمُتَعَرِّضِینَ لِمَقْتِکَ وَ لَا تُتَبِّرْنِی فِیمَنْ تُتَبِّرُ مِنَ الْمُنْحَرِفِینَ عَنْ سُبُلِکَ وَ نَجِّنِی مِنْ غَمَرَاتِ الْفِتْنَةِ، وَ خَلِّصْنِی مِنْ لَهَوَاتِ الْبَلْوَى، وَ أَجِرْنِی مِنْ أَخْذِ الْإِمْلَاءِ. وَ حُلْ بَیْنِی وَ بَیْنَ عَدُوٍّ یُضِلُّنِی، وَ هَوًى یُوبِقُنِی، وَ مَنْقَصَةٍ تَرْهَقُنِی وَ لَا تُعْرِضْ عَنِّی إِعْرَاضَ مَنْ لَا تَرْضَى عَنْهُ بَعْدَ غَضَبِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنَ الْأَمَلِ فِیکَ فَیَغْلِبَ عَلَیَّ الْقُنُوطُ مِنْ رَحْمَتِکَ وَ لَا تَمْنَحْنِی بِمَا لَا طَاقَةَ لِی بِهِ فَتَبْهَظَنِی مِمَّا تُحَمِّلُنِیهِ مِنْ فَضْلِ مَحَبَّتِکَ. وَ لَا تُرْسِلْنِی مِنْ یَدِکَ إِرْسَالَ مَنْ لَا خَیْرَ فِیهِ، وَ لَا حَاجَةَ بِکَ إِلَیْهِ، وَ لَا إِنَابَةَ لَهُ وَ لَا تَرْمِ بِی رَمْیَ مَنْ سَقَطَ مِنْ عَیْنِ رِعَایَتِکَ، وَ مَنِ اشْتَمَلَ عَلَیْهِ الْخِزْیُ مِنْ عِنْدِکَ، بَلْ خُذْ بِیَدِی مِنْ سَقْطَةِ الْمُتَرَدِّینَ، وَ وَهْلَةِ الْمُتَعَسِّفِینَ، وَ زَلَّةِ الْمَغْرُورِینَ، وَ وَرْطَةِ الْهَالِکِینَ. وَ عَافِنِی مِمَّا ابْتَلَیْتَ بِهِ طَبَقَاتِ عَبِیدِکَ وَ إِمَائِکَ، وَ بَلِّغْنِی مَبَالِغَ مَنْ عُنِیتَ بِهِ، وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ، وَ رَضِیتَ عَنْهُ، فَأَعَشْتَهُ حَمِیداً، وَ تَوَفَّیْتَهُ سَعِیداً وَ طَوِّقْنِی طَوْقَ الْإِقْلَاعِ عَمَّا یُحْبِطُ الْحَسَنَاتِ، وَ یَذْهَبُ بِالْبَرَکَاتِ وَ أَشْعِرْ قَلْبِیَ الِازْدِجَارَ عَنْ قَبَائِحِ السَّیِّئَاتِ، وَ فَوَاضِحِ الْحَوْبَاتِ. وَ لَا تَشْغَلْنِی بِمَا لَا أُدْرِکُهُ إِلَّا بِکَ عَمَّا لَا یُرْضِیکَ عَنِّی غَیْرُهُ وَ انْزِعْ مِنْ قَلْبِی حُبَّ دُنْیَا دَنِیَّةٍ تَنْهَى عَمَّا عِنْدَکَ، وَ تَصُدُّ عَنِ ابْتِغَاءِ الْوَسِیلَةِ إِلَیْکَ، وَ تُذْهِلُ عَنِ التَّقَرُّبِ مِنْکَ. وَ زَیِّنْ لِیَ التَّفَرُّدَ بِمُنَاجَاتِکَ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ هَبْ لِی عِصْمَةً تُدْنِینِی مِنْ خَشْیَتِکَ، وَ تَقْطَعُنِی عَنْ رُکُوبِ مَحَارِمِکَ، وَ تَفُکَّنِی مِنْ أَسْرِ الْعَظَائِمِ. وَ هَبْ لِیَ التَّطْهِیرَ مِنْ دَنَسِ الْعِصْیَانِ، وَ أَذْهِبْ عَنِّی دَرَنَ الْخَطَایَا، وَ سَرْبِلْنِی بِسِرْبَالِ عَافِیَتِکَ، وَ رَدِّنِی رِدَاءَ مُعَافَاتِکَ، وَ جَلِّلْنِی سَوَابِغَ نَعْمَائِکَ، وَ ظَاهِرْ لَدَیَّ فَضْلَکَ وَ طَوْلَکَ وَ أَیِّدْنِی بِتَوْفِیقِکَ وَ تَسْدِیدِکَ، وَ أَعِنِّی عَلَى صَالِحِ النِّیَّةِ، وَ مَرْضِیِّ الْقَوْلِ، وَ مُسْتَحْسَنِ الْعَمَلِ، وَ لَا تَکِلْنِی إِلَى حَوْلِی وَ قُوَّتِی دُونَ حَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ. وَ لَا تُخْزِنِی یَوْمَ تَبْعَثُنِی لِلِقَائِکَ، وَ لَا تَفْضَحْنِی بَیْنَ یَدَیْ أَوْلِیَائِکَ، وَ لَا تُنْسِنِی ذِکْرَکَ، وَ لَا تُذْهِبْ عَنِّی شُکْرَکَ، بَلْ أَلْزِمْنِیهِ فِی أَحْوَالِ السَّهْوِ عِنْدَ غَفَلَاتِ الْجَاهِلِینَ لِآلْائِکَ، وَ أَوْزِعْنِی أَنْ أُثْنِیَ بِمَا أَوْلَیْتَنِیهِ، وَ أَعْتَرِفَ بِمَا أَسْدَیْتَهُ إِلَیَّ. وَ اجْعَلْ رَغْبَتِی إِلَیْکَ فَوْقَ رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ، وَ حَمْدِی إِیَّاکَ فَوْقَ حَمْدِ الْحَامِدِینَ وَ لَا تَخْذُلْنِی عِنْدَ فَاقَتِی إِلَیْکَ، وَ لَا تُهْلِکْنِی بِمَا. أَسْدَیْتُهُ إِلَیْکَ، وَ لَا تَجْبَهْنِی بِمَا جَبَهْتَ بِهِ الْمُعَانِدِینَ لَکَ، فَإِنِّی لَکَ مُسَلِّمٌ، أَعْلَمُ أَنَّ الْحُجَّةَ لَکَ، وَ أَنَّکَ أَوْلَى بِالْفَضْلِ، وَ أَعْوَدُ بِالْإِحْسَانِ، وَ أَهْلُ التَّقْوَى، وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ، وَ أَنَّکَ بِأَنْ تَعْفُوَ أَوْلَى مِنْکَ بِأَنْ تُعَاقِبَ، وَ أَنَّکَ بِأَنْ تَسْتُرَ أَقْرَبُ مِنْکَ إِلَى أَنْ تَشْهَرَ. فَأَحْیِنِی حَیَاةً طَیِّبَةً تَنْتَظِمُ بِمَا أُرِیدُ، وَ تَبْلُغُ مَا أُحِبُّ مِنْ حَیْثُ لَا آتِی مَا تَکْرَهُ، وَ لَا أَرْتَکِبُ مَا نَهَیْتَ عَنْهُ، وَ أَمِتْنِی مِیتَةَ مَنْ یَسْعَى نُورُهُ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ عَنْ یَمِینِهِ. وَ ذَلِّلْنِی بَیْنَ یَدَیْکَ، وَ أَعِزَّنِی عِنْدَ خَلْقِکَ، وَ ضَعْنِی إِذَا خَلَوْتُ بِکَ، وَ ارْفَعْنِی بَیْنَ عِبَادِکَ، وَ أَغْنِنِی عَمَّنْ هُوَ غَنِیٌّ عَنِّی، وَ زِدْنِی إِلَیْکَ فَاقَةً وَ فَقْراً. وَ أَعِذْنِی مِنْ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ، وَ مِنْ حُلُولِ الْبَلَاءِ، وَ مِنَ الذُّلِّ وَ الْعَنَاءِ، تَغَمَّدْنِی فِیمَا اطَّلَعْتَ عَلَیْهِ مِنِّی بِمَا یَتَغَمَّدُ بِهِ الْقَادِرُ عَلَى الْبَطْشِ لَوْ لَا حِلْمُهُ، وَ الْآخِذُ عَلَى الْجَرِیرَةِ لَوْ لَا أَنَاتُهُ وَ إِذَا أَرَدْتَ بِقَوْمٍ فِتْنَةً أَوْ سُوءاً فَنَجِّنِی مِنْهَا لِوَاذاً بِکَ، وَ إِذْ لَمْ تُقِمْنِی مَقَامَ فَضِیحَةٍ فِی دُنْیَاکَ فَلَا تُقِمْنِی مِثْلَهُ فِی آخِرَتِکَ وَ اشْفَعْ لِی أَوَائِلَ مِنَنِکَ بِأَوَاخِرِهَا، وَ قَدِیمَ فَوَائِدِکَ بِحَوَادِثِهَا، وَ لَا تَمْدُدْ لِی مَدّاً یَقْسُو مَعَهُ قَلْبِی، وَ لَا تَقْرَعْنِی قَارِعَةً یَذْهَبُ لَهَا بَهَائِی، وَ لَا تَسُمْنِی خَسِیسَةً یَصْغُرُ لَهَا قَدْرِی وَ لَا نَقِیصَةً یُجْهَلُ مِنْ أَجْلِهَا مَکَانِی. وَ لَا تَرُعْنِی رَوْعَةً أُبْلِسُ بِهَا، وَ لَا خِیفَةً أُوجِسُ دُونَهَا، اجْعَلْ هَیْبَتِی فِی وَعِیدِکَ، وَ حَذَرِی مِنْ إِعْذَارِکَ وَ إِنْذَارِکَ، وَ رَهْبَتِی عِنْد تِلَاوَةِ آیَاتِکَ. وَ اعْمُرْ لَیْلِی بِإِیقَاظِی فِیهِ لِعِبَادَتِکَ، وَ تَفَرُّدِی بِالتَّهَجُّدِ لَکَ، وَ تَجَرُّدِی بِسُکُونِی إِلَیْکَ، وَ إِنْزَالِ حَوَائِجِی بِکَ، وَ مُنَازَلَتِی إِیَّاکَ فِی فَکَاکِ رَقَبَتِی مِنْ نَارِکَ، وَ إِجَارَتِی مِمَّا فِیهِ أَهْلُهَا مِنْ عَذَابِکَ. وَ لَا تَذَرْنِی فِی طُغْیَانِی عَامِهاً، وَ لَا فِی غَمْرَتِی سَاهِیاً حَتَّى حِینٍ، وَ لَا تَجْعَلْنِی عِظَةً لِمَنِ اتَّعَظَ، وَ لَا نَکَالًا لِمَنِ اعْتَبَرَ، وَ لَا فِتْنَةً لِمَنْ نَظَرَ، وَ لَا تَمْکُرْ بِی فِیمَنْ تَمْکُرُ بِهِ، وَ لَا تَسْتَبْدِلْ بِی غَیْرِی، وَ لَا تُغَیِّرْ لِی اسْماً، وَ لَا تُبَدِّلْ لِی جِسْماً، وَ لَا تَتَّخِذْنِی هُزُواً لِخَلْقِکَ، وَ لَا سُخْرِیّاً لَکَ، وَ لَا تَبَعاً إِلَّا لِمَرْضَاتِکَ، وَ لَا مُمْتَهَناً إِلَّا بِالِانْتِقَامِ لَکَ. وَ أَوْجِدْنِی بَرْدَ عَفْوِکَ، وَ حَلَاوَةَ رَحْمَتِکَ وَ رَوْحِکَ وَ رَیْحَانِکَ، وَ جَنَّةِ نَعِیمِکَ، وَ أَذِقْنِی طَعْمَ الْفَرَاغِ لِمَا تُحِبُّ بِسَعَةٍ مِنْ سَعَتِکَ، وَ الِاجْتِهَادِ فِیمَا یُزْلِفُ لَدَیْکَ وَ عِنْدَکَ، وَ أَتْحِفْنِی بِتُحْفَةٍ مِنْ تُحَفَاتِکَ. وَ اجْعَلْ تِجَارَتِی رَابِحَةً، وَ کَرَّتِی غَیْرَ خَاسِرَةٍ، وَ أَخِفْنِی مَقَامَکَ، وَ شَوِّقْنِی لِقَاءَکَ، وَ تُبْ عَلَیَّ تَوْبَةً نَصُوحاً لَا تُبْقِ مَعَهَا ذُنُوباً صَغِیرَةً وَ لَا کَبِیرَةً، وَ لَا تَذَرْ مَعَهَا عَلَانِیَةً وَ لَا سَرِیرَةً. وَ انْزِعِ الْغِلَّ مِنْ صَدْرِی لِلْمُؤْمِنِینَ، وَ اعْطِفْ بِقَلْبِی عَلَى الْخَاشِعِینَ، وَ کُنْ لِی کَمَا تَکُونُ لِلصَّالِحِینَ، وَ حَلِّنِی حِلْیَةَ الْمُتَّقِینَ، وَ اجْعَلْ لِی لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْغَابِرِینَ، وَ ذِکْراً نَامِیاً فِی الْآخِرِینَ، وَ وَافِ بِی عَرْصَةَ الْأَوَّلِینَ. وَ تَمِّمْ سُبُوغَ نِعْمَتِکَ، عَلَیَّ، وَ ظَاهِرْ کَرَامَاتِهَا لَدَیَّ، امْلَأْ مِنْ فَوَائِدِکَ یَدِی، وَ سُقْ کَرَائِمَ مَوَاهِبِکَ إِلَیَّ، وَ جَاوِرْ بِیَ الْأَطْیَبِینَ مِنْ أَوْلِیَائِکَ فِی الْجِنَانِ الَّتِی زَیَّنْتَهَا لِأَصْفِیَائِکَ، وَ جَلِّلْنِی شَرَائِفَ نِحَلِکَ فِی الْمَقَامَاتِ الْمُعَدَّةِ لِأَحِبَّائِکَ. وَ اجْعَلْ لِی عِنْدَکَ مَقِیلًا آوِی إِلَیْهِ مُطْمَئِنّاً، وَ مَثَابَةً أَتَبَوَّؤُهَا، وَ أَقَرُّ عَیْناً، وَ لَا تُقَایِسْنِی بِعَظِیمَاتِ الْجَرَائِرِ، وَ لَا تُهْلِکْنِی یَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ، وَ أَزِلْ عَنِّی کُلَّ شَکٍّ وَ شُبْهَةٍ، وَ اجْعَلْ لِی فِی الْحَقِّ طَرِیقاً مِنْ کُلِّ رَحْمَةٍ، وَ أَجْزِلْ لِی قِسَمَ الْمَوَاهِبِ مِنْ نَوَالِکَ، وَ وَفِّرْ عَلَیَّ حُظُوظَ الْإِحْسَانِ مِنْ إِفْضَالِکَ. وَ اجْعَلْ قَلْبِی وَاثِقاً بِمَا عِنْدَکَ، وَ هَمِّی مُسْتَفْرَغاً لِمَا هُوَ لَکَ، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تَسْتَعْمِلُ بِهِ خَالِصَتَکَ، وَ أَشْرِبْ قَلْبِی عِنْدَ ذُهُولِ الْعُقُولِ طَاعَتَکَ، وَ اجْمَعْ لِیَ الْغِنَى وَ الْعَفَافَ وَ الدَّعَةَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الصِّحَّةَ وَ السَّعَةَ وَ الطُّمَأْنِینَةَ وَ الْعَافِیَةَ. وَ لَا تُحْبِطْ حَسَنَاتِی بِمَا یَشُوبُهَا مِنْ مَعْصِیَتِکَ، وَ لَا خَلَوَاتِی بِمَا یَعْرِضُ لِی مِنْ نَزَغَاتِ فِتْنَتِکَ، وَ صُنْ وَجْهِی عَنِ الطَّلَبِ إِلَى أَحَدٍ مِنَ الْعَالَمِینَ، وَ ذُبَّنِی عَنِ الْتِمَاسِ مَا عِنْدَ الْفَاسِقِینَ. وَ لَا تَجْعَلْنِی لِلظَّالِمِینَ ظَهِیراً، وَ لَا لَهُمْ عَلَى مَحْوِ کِتَابِکَ یَداً وَ نَصِیراً، وَ حُطْنِی مِنْ حَیْثُ لَا أَعْلَمُ حِیَاطَةً تَقِینِی بِهَا، وَ افْتَحْ لِی أَبْوَابَ تَوْبَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ رَأْفَتِکَ وَ رِزْقِکَ الْوَاسِعِ، إِنِّی إِلَیْکَ مِنَ الرَّاغِبِینَ، وَ أَتْمِمْ لِی إِنْعَامَکَ، إِنَّکَ خَیْرُ الْمُنْعِمِینَ وَ اجْعَلْ بَاقِیَ عُمُرِی فِی الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ ابْتِغَاءَ وَجْهِکَ، یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ، وَ السَّلَامُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَبَدَ الْآبِدِینَ.
نیایش چهل و هفتم
.دعاى آن حضرت است در روز عرفه.
حمد خداوندى را که پروردگار جهانیان است.بار خدایا،حمد بادتو را،اى پدید آورنده آسمانها و زمین،اى صاحب جلالت و عظمت،اىمهتر مهتران،اى معبود هر معبود،اى آفریننده هر موجود،اىخداوندى که چون همگان از میان بروند تو باقى هستى،خدایى که هیچچیز همانندش نیست و هیچ چیز از حیطه علم او بیرون نیست و او بر هرچیز احاطه دارد و هر چیز را نگهبان است.
بار خدایا،تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:
خداوند یکتاى تنهاى بى همانند و یگانه.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوند کریم وبخشنده و در کرم و بخشندگى به حد نهایت،خداوند عظیم و در عظمتبىمانند،کبیر و صاحب کبریا.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوند متعال ودر نهایت تعالى و سخت انتقام گیرنده.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوندبخشاینده مهربان داناى حکیم.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوند شنواىبیناى بى آغاز و آگاه.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوند کریم درکرم از همه افزون بر دوام و همیشه جاویدان.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوندى کهپیش از همه بوده و پس از همه خواهد بود.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوندى کهدر عین اعتلا بر همه،نزدیک است و در عین نزدیکى متعالى.
تویى آن خداى یکتا،که هیچ خدایى جز تو نیست:خداوندشکوهمند بزرگ بزرگوار و شایان ستایش .
تویى خداوندى که هر چه آفریدهاى نه از هیچ اصل و مایهآفریدهاى،و هر چه را نقش بستهاى بىهیچ نمونهاى نقش بستهاى،وهر چه پدید آوردهاى بىهیچ تقلیدى پدید آوردهاى.
تویى که هر چه به عرصه وجود آوردهاى به میزان معین آوردهاى وهر چیز آماده کردهاى و کارهاى عالم نیک سامان دادهاى.
تویى که در آفرینش شریکى یاریت نکرده و در کارها به وزیریت نیاز نیفتاده و در کار تو را شاهد و ناظرى نبوده است.
تویى که چون اراده کنى حتمى است و هر چه تقدیر کنى بر مقتضاىعدل است و هر چه حکم کنى از روى انصاف است.
تویى که در مکان نگنجى و سلطه کس با سلطه تو بر نیاید،نه برهانتناتوان کند و نه از گفتن و امانى.
تویى که هر چیز را شمار کردهاى و براى هر چیز مدت و زمانى معینقرار دادهاى و هر چیز را به مقدار معلوم پدید آوردهاى.
تویى که اوهام از درک ذات تو در مانند و افهام از چگونگى تو عاجزآیند و دیدگان جاى تو در نیابند.
تویى که به حدى محدود نیستى و به صورتى تجسم نیافتهاى وفرزندى نیاوردهاى که خود از دیگرى زاده شده باشى.
تویى که تو را ضدى نیست که به دشمنیت بر خیزد و همتایى نیست تابر تو پیشى جوید و همانندى نه که با تو دم برابرى زند.
تویى که آفرینش آغاز کردى و موجودات بیافریدى و احداثکردى و ابداع کردى و هر چه ساختى نیکو ساختى.
بار خدایا،منزهى تو.شگفتا چه بزرگ است شأن و منزلت تو،چهبلند است مکانت و مقام تو و چه نیکو حق و باطل از یکدیگر جداساختهاى.
منزهى تو،اى خداوند مهربان،چه فراوان است مهربانى تو،اىخداوند رؤوف،چه عظیم است رأفت تو،اى خداوند حکیم،چه شگفتاست دانایى تو.
منزهى تو،اى پادشاه،چه بسیار است قدرت تو،اى بخشنده،چهبىاندازه است توانگرى تو،اى رفیع پایه،چه والاست رفعت تو.تویىدارنده شکوهمندى،تویى دارنده بزرگوارى،تویى در خور سپاس وستایش. منزهى تو،اى خداوندى که دستت به نیکیها گشاده است.اگرهدایتى هست،از جانب توست.هر کس از متاع این جهانى یا ثواب آنجهانى چیزى از تو خواهد،بیابد.
منزهى تو،اى خداوندى که هر چه در عرصه پهناور علم تو جاى دارددر برابرت خاضع است و هر چه فرود عرش توست در برابر عظمتتخاشع است و همه آفریدگانت در برابرت سر تسلیم فرو دارند .
منزهى تو،نه به حواس ما در آیى،نه به دست پسودن و لمساحساس شوى،نه کس بر تو مکرى تواند کرد،نه کس از تو چیزىپنهان تواند داشت،نه کس تواند با تو راه خلاف پوید یا با تو منازعه کندیا بر تو چیره گردد یا با تو جدال کند یا بفریبدت یا بر تو کیدى اندیشد.
منزهى تو اى خداوند،راه تو راهى هموار است و فرمان تو طریقنیکبختى است.تو زندهاى و همه را به تو نیاز است.
منزهى تو اى خداوند،سخنت همه حکمت است و تقدیرت حتم.
چون اراده کنى،به اجرا در آید.
منزهى تو اى خداوند،کس نیست که مشیت تو را باز گرداند وکلمات تو دگرگونى نپذیرد.
منزهى تو اى خداوند،آثار قدرتت آشکار است.آفرینندهآسمانهایى و خالق جانهایى.
حمد باد تو را،حمدى که به دوام تو بر دوام ماند.
حمد باد تو را،حمدى که تا نعمتت جاودانه است جاودانه ماند.
حمد باد تو را،حمدى در برابر احسانت،حمدى که به خشنودیتبیفزاید.
حمد باد تو را،با هر حمد گوى دیگر،و شکر باد تو را،شکرى کهشکر گزاران از اداى آن بازمانند .
حمد باد تو را،حمدى که تنها تو را سزد و بدان جز به تو تقرب نتوان جست.
حمدى که دوام نعمت پیشین را سبب شود و نعمتهاى تازه را دوامبخشد.
حمدى که با گذشت روزگاران مضاعف گردد و همواره و پى در پىروى در فزونى نهد.
حمدى که فرشتگان حسابگر از شمار آن در مانند و بر آنچهفرشتگان کاتب در لوح محفوظ ثبت کردهاند فزونى گیرد.
حمدى که همتر از عرش مجید تو بود و با کرسى رفیع تو همسنگباشد.
حمدى که ثوابش در نزد تو به کمال باشد و جزاى آن،هر جزاىدیگر را مستغرق خود سازد.
حمدى که آشکارش عین نهانش بود و نهانش با صدق نیت همراه.
حمدى که هیچ مخلوقى همانند آن تو را نستوده باشد و کس جز توارج آن نشناسد.
حمدى که هر جهد شمارگرانش را نیاز به یارى افتد و هر کس آهنگآن کند که حق اداى آن به جاى آرد،به تأیید تواش حاجت باشد.
حمدى که هر حمد دیگر را که آفریدهاى در خود گرد آورد و هرحمدى را که زین پس بیافرینى در رشته انتظام کشد.
حمدى که هیچ حمدى به سخن تو نزدیکتر از او نباشد و از سرایندهآن،حمد گویندهترى نبود .
حمدى که به پاس کرم تو بر نعمتها بیفزاید و تو به پاس احسانت پىدر پى بر آن بیفزایى .
حمدى که شایان عظمت ذات تو باشد و با عزت و جلال تو برابرشود.
اى پروردگار من،تحیت و درود بفرست بر محمد و خاندان محمد، آن پیامبر برگزیده پسندیده گرامى مقرب درگاهت،برترین تحیات ودرودهاى خود را،و او را برکت ده سرشارترین برکات خود،و رحمتخود بر او فرست ممتعترین رحمتهایت را.
اى پروردگار من،تحیت و درود بفرست بر محمد و خاندان او،تحیت و درودى پاک که هیچ تحیت و درودى پاکتر از آن نباشد،تحیت ودرودى فزاینده که هیچ تحیت و درودى فزایندهتر از آن نبود،تحیت ودرودى خشنود کننده که برتر از آن تحیت و درودى صورت نبندد.
اى پرودگار من،تحیت و درود بفرست بر محمد و خاندان او،تحیت و درودى که خشنودش گرداند و بر خشنودیش بیفزاید،تحیت ودرودى که تو را خشنود گرداند و خشنودیت از او فزونى گیرد،تحیت ودرودى آن چنان که جز آن را بر او نپسندى و جز او را شایان آن ندانى.
اى پروردگار من،تحیت و درود بفرست بر محمد و خاندان او،تحیت و درودى که از غایت رضاى تو فراتر رود و به بقاى تو باقى ماند وآن سان که کلمات تو را پایانى نیست پایان نپذیرد .
اى پروردگار من،تحیت و درود بفرست بر محمد و خاندان او،تحیتى که تحیات ملائکه تو را و پیامبران تو و رسولان تو را و اهل طاعتتو را در یک رشته گرد آورد و درودهاى بندگان تو را از جن و انس و آنانکه دعوت تو را اجابت کردهاند،در بر گیرد و تحیت و درود همه اصنافآفریدگانت را در خود گرد آورد.
اى پروردگار من،تحیت و درود بفرست بر او و خاندانش،تحیت ودرودى که بر هر درود و تحیتى که زین پیش بوده یا ازین پس خواهد بوداحاطه یابد.و بر او و خاندانش تحیت و درود بفرست،تحیت و درودى کهدر نزد تو و در نزد غیر تو پسندیده آید و با آن،تحیات و درودهایىبیافرینى که آنچه پیش از این درود و تحیت فرستادهایم مضاعف گردد وبا گذشت روزگاران بر آن بیفزایى و بیفزایى تا آنجا که کس جز تو آنها را احصا نتواند کرد.
اى پروردگار من،بر اهل بیت طیبین او که آنان را براى قیام به امرخود برگزیدهاى و خازنان علم خود و حافظان دین خود و خلفاى خودبر روى زمین و حجتهاى خود بر بندگان قرار دادهاى و آنان را بهخواست خود از هر ناپاک پاک گردانیدهاى و طریق رسیدن به مقام قربخود و وصول به بهشت ساختهاى،تحیت و درود بفرست.
اى پروردگار من،بر محمد و خاندان او تحیت و درود بفرست،تحیت و درودى که بدان بخشش و انعامت را در حق آنان فراوان گردانىو هر گونه عطایاى خود به ایشان به کمال رسانى و عواید و فواید فراواننصیبشان سازى.
اى پروردگار من،بر محمد و خاندان او تحیت و درودى بفرست کهنه آغازش را حدى باشد،نه مدتش را پایانى و نهایتى.
اى پرودگار من،تحیت و درود بفرست بر ایشان،تحیت و درودىهمسنگ عرش عظیم خود و هر چه در فرود عرش جاى دارد،لبالبآسمانها و هر چه فراتر از آنهاست و به شمار زمینها و هر چه در زیرآنهاست و هر چه بین آنهاست.تحیت و درودى که تقرب تو را در پىداشته باشد و تو را و ایشان را خشنود گرداند.همواره و همانند اینهاتا ابد.
بار خدایا،در هر زمان دین خویش به امامى یارى بخشیدهاى که او رابر پاى داشتهاى تا علم راهنماى بندگانت شود و در بلاد تو چراغفروزان هدایت گردد و رشته پیمان او به رشته پیمان خود پیوستهاى و اورا وسیله خشنودى خود ساختهاى و اطاعت او فریضه گردانیدهاى ومردم را از سرکشى در برابر او بر حذر داشتهاى و فرمان دادهاى که بههر چه امر مىکند اطاعت کنند و از هر چه نهى مىکند باز ایستند و کسبر او پیشى نگیرد و کس از او واپس نماند و او نگهدار کسانى است که بدو پناه مىبرند و کهف امان مؤمنان است و حلقه اعتصام ایشان است وجلال و جلوه جهانیان است.
بار خدایا،به ولى خود الهام نماى که شکر نعمتى را که به او ارزانىداشتهاى به جاى آرد و ما را نیز الهام ده که شکر نعمت هدایت او به جاىآریم و او را از جانب خود سلطه و توانایى ده و به آسانى راه پیروزى بر اوبگشاى و به نیرومندترین ارکان قدرت خود یارىاش فرماى و پشتشمحکم و بازوانش توانا گردان و زیر نظر مراقبت خویش قرار ده ودر سایه حفظ خود حفظش نماى و به ملائکه خود یارىاش ده و به لشکرپیروزمند خود مددش رسان.
اى خداوند،کتاب خود،حدود و شرایع خود و سنتهاى پیامبر خود راـصلواتک اللهم علیه و آلهـبدو بر پاى دار و هر چه را ظالمان از معالمدینت میرانیدهاند بدو زنده دار و بدو زنگ ستم ستمکاران از آیینخویش بزداى و بدو دشواریها از راه خود دور گردان و به نیروى اوکسانى را که از راه تو منحرف شدهاند از میان بردار و آن کسان را کهصراط مستقیم تو را راه کج جلوه مىدهند نابود نماى.
اى خداوند،ولى و امام خود را براى دوستانت قلبى مهربان و نرمعطا کن و دست قدرت او بر دشمنانت گشوده گردان و رأفت و رحمت وعطوفت و محبتش را نصیب ما گردان و ما را از نیوشندگان وفرمانبرداران امر او قرار ده و چنان کن که در راه رضاى او سعى کنیم ویارىاش نماییم و مدافع او در برابر دشمنش باشیم و این سبب تقرب مابه تو و رسول توـصلواتک علیه و آلهـگردد .
بار خدایا،تحیت و درود بفرست دوستان ایشان را:آن اعترافکنندگان به مقام و منزلت ایشان،آن پیروى کنندگان راه ایشان،آن پاىنهندگان به جاى پاى ایشان،آن چنگ زنندگان به رشته آیین ایشان،آنتمسک جویان به دوستى ایشان،آن پذیرندگان پیشوایى ایشان،آن تسلیم شوندگان به فرمان ایشان،آن کوشندگان در طاعت ایشان،آنمنتظران دولت ایشان و آن چشم به راهان ظهور ایشان.تحیت و درودىمبارک پاکیزه،فزاینده،در هر بامداد و هر شبانگاه.
اى خداوند،بر ایشان سلام کن و بر ارواحشان.اعمالشان با تقوىتوأم نماى و احوالشان به صلاح آور و توبهشان بپذیر،که تو،توبه پذیرنده و مهربانى،تو بهترین آمرزندگانى.ما را به رحمت خود باآنان در دار السلام بهشت جاى ده،اى مهربانترین مهربانان.
بار خدایا،امروز روز عرفه است.روزى است که آن را شریف وگرامى داشتهاى و تعظیم و تجلیل کردهاى.در این روز رحمت خودپراکندهاى و بر مردمان به عفو خود منت نهادهاى و عطاى خود در حقایشان افزودهاى و بر بندگانت تفضل فرمودهاى.
اى خداوند،من آن بنده توأم که هم پیش از آفریدن او،او را از نعمتخود بر خوردار ساختى و هم پس از آن.او را در زمره کسانى آوردهاى کهآنان را به دین خود راه نمودهاى و به گزاردن حق خویش توفیق دادهاى واکنون چنگ در ریسمان استوار دوستى تو زده و تواش در حزب خودداخل کردهاى و راهش نمودهاى که با دوستانت دوستى ورزد و بادشمنانت دشمنى کند.سپس فرمانش دادى و او فرمان نبرد،منعشکردى و به منع تو وقعى ننهاد،از معصیت خود نهیش کردى فرمان توخلاف کرد و مرتکب همان اعمالى شد که از آن نهیش کرده بودى،اما نهاز روى عناد و گردنکشى،بلکه هواى نفسش او را به اعمالى فرا خواندکه تو از آن دورش خواسته بودى و از آتش ترسانده بودى.دشمن تو ودشمن اوـشیطانـبفریفتش تا در عین آگاهى از عذاب تو،مرتکبمعاصى شد.اکنون به عفو تو امید بسته و به بخشایش تو مطمئن گشتهاست.با آن همه احسان که تو در حق او کرده بودى از دیگر بندگانتسزاوارتر بود که چنان نکند که کرده بود.
اى خداوند،این منم که در برابر تو ایستادهام،خوار و ذلیل و خاضع وخاشع و خائف و معترف به گناهان بزرگى که بارش را بر دوش مىکشم وخطاهاى عظیمى که مرتکب شدهام.در سایه عفو تو خزیدهام و به جواررحمت تو پناه جستهام و به یقین مىدانم که کسى مرا از تو زنهار نخواهدداد و کس مرا از کیفر تو در امان نخواهد داشت.
بار خدایا،اکنون که به درگاهت روى نهادهام،تو نیز آن پرده که برگنهکاران مىکشى بر من نیز بکش و بر من ببخشاى آن بخشایش خودرا که به کسى ارزانى مىدارى که خود را تسلیم تو مىکند.بر من احسانکن،آن سان که در حق کسى که آرزوى آمرزش تو دارد،که احسان توهر چند سترگ بود در نظرت به چیزى نسنجد.
بار خدایا،براى من در این روز نصیبى قرار ده که از آن به خشنودىتو رسم و مرا از ثوابى که پرستندگانت از آن بهرهور مىشوند تهیدستباز مگردان،که هر چند نتوانستهام از اعمال نیک چیزى تقدیم دارم،آن سان که دیگران تقدیم داشتهاند،ولى توحید تو و نفى اضداد و امثالاز تو را تقدیم داشتهام و از درهایى به نزد تو آمدهام که تو خود فرمودهاىکه از آن درها به سوى تو آیند و به درگاه تو به چیزى تقرب جستهام که تابه آن تقرب نجویند،به تو تقرب نتوانند یافت.آنگاه از پى آن تقرب بهدرگاه تو توبه کردهام،در عین خوارى و فروتنى و حسن ظن به تو واعتماد به رحمت تو،و امید به تو را که امیدواران از آن نومید نمىشوندشفیع خود گردانیدهام.
اى خداوند،دست سؤال پیش تو دراز کردهام،همانند موجود حقیرذلیل بینواى فقیر ترسانى،زنهار خواه،همراه با ترس و تضرع و پناهآوردن به تو و التجا به ذیل جلال تو،نه از سر گردنکشى و چون متکبرانبه تکبر،نه از روى اعتلا آن سان که عبادت کننده را دلیر سازد و نه ازروى اتکا به شفاعت شافعان. اى خداوند،من کمترین کمترانم و خوارترین خوارترانم،همانندذرهاى یا حتى کمتر از آن.و اینک اى خداوندى که در کیفر بدکارانشتاب نمىکنى و فرو رفتگان در ناز و نعمت را مهلت مىدهى وگنهکاران را به انعام خود عفو مىکنى و به فضل خویش از خطاکارانمهلت باز نمىگیرى،من بدکارى هستم معترف و خطاکارى هستملغزیده و به سر در آمده.دلیرانه در برابر تو مرتکب گناه شده و به عمدمعصیت تو کردهام.من همانم که اعمال ناپسند خود را از بندگان تومستور داشته و در نزد تو آشکار ساختهام.من همانم که از بندگانتترسان بوده ولى خود را از تو در امان دیدهام.من همانم که از سطوت توبیمناک نشدهام و از خشم تو ترسى به دل راه ندادهام.من بر خود جنایتکردهام،من گروگان بلاى خویشتنم،من از شرم و حیا بهرهاى چنداننبردهام و من گرفتار رنجى دیرینهام.
بار خدایا،تو را سوگند مىدهم به آن که از میان خلق او رابرگزیدهاى،به آن که او را براى خود پسندیدهاى،به آن که از میانآفریدگانت او را اختیار کردهاى،به آن که او را براى خود برگزیدهاى،به آن که طاعت او را به طاعت خود پیوستهاى و معصیت او را معصیتخود دانستهاى و دوستىاش به دوستى خود قرین ساختهاىو دشمنىاش را دشمنى خود شمردهاى،در این روز مرا چونان کسانىکه از گناه بیزارى جستهاند و به تو پناه آوردهاند و توبه کرده و بهآمرزش تو پیوستهاند خلعت عفو و رحمت خود بپوشان.
بار خدایا،از هر چه پرستندگان و مقربان خود را نصیب مىدهى،مرانیز نصیب ده.مرا خاص خود گردان،بدان گونه که وفا کنندگان به عهدخود را و آنان را که در عبادت تو خویشتن به رنج افکنده و در خشنودىتو کوشیدهاند،خاص خود مىگردانى.مرا به سبب قصور دربندگىات یا تجاوز از حد خویش و احکام تو،مؤاخذت مفرماى. بار خدایا،چنان مباد که مرا مهلت دهى تا به تدریج سزاوار کیفرشوم،چونان کسى که نعمت از من باز گرفت و چنان پنداشت که هر خیرو نیکى که هست از جانب اوست،تا آنجا که تو را هم در نعمتى که نصیبمن شده بود شریک نساخت .
اى خداوند،مرا از خواب غافلان و ناهشیارى اسرافکاران وخواب آلودگى خذلان رسیدگان بیدار و آگاه ساز.دلم را به کارىبر گمار که اطاعت کنندگان را بدان گماشتهاى و متعبدان را بدانواداشتهاى و بندگان سهل انگار را بدان از عذاب رهایى بخشیدهاى.
بار خدایا،مرا از هر چه از درگاه تو دور مىدارد،یا میان من و فیضىکه از سوى تو به من مىرسد حایل مىگردد،یا از هر قصد که نزد تو کنمباز مىدارد،در پناه خود دار.
اى خداوند،آن راه خیر را که به سوى تو رهنمون است پیش پاى منهموار نماى.در رسیدن به نیکیها از آن راه که خود فرمودهاى،سبقت رابر من آسان کن و تلاش براى دست یافتن به آنها را،بدان گونه که خودخواستهاى،نصیب من فرما.
مرا همراه کسانى که وعده عذاب تو را سهل مىانگارند تباه مکن وبا آنان که آماج انتقام تو هستند هلاک منماى و با آن گروه که از طریق تومنحرف مىشوند خرد و شکسته مکن.مرا از گردابهاى فتنه رهایىبخش و از تنگناهاى بلا وارهان و آن سان مهلتم مده که به غفلت گرفتارآیم .
اى خداوند،میان من و دشمنى که گمراهم سازد و هواى نفسى کههلاکم گرداند و زیانى که مرا فرو گیرد،حایل شو.از من همانند آن کسکه بر او خشم گرفتهاى و از او خشنود نگردیدهاى،رویگردان مشو.مرااز خود مأیوس مساز.آن سان که نومیدى از رحمتت بر من غلبه یابد.
اى خداوند،بدان حد به من مبخش که تاب و توان آن را نداشته باشم که در زیر بار محبت فراوان تو گرنبار شوم.و مرا از دست مهل چونانکسى که دیگر در او امید خیرى نبود و تو را با او کارى نباشد وباز گشتنش را فایدتى صورت نبندد.و مرا میفکن چونان کسى که ازچشم عنایت تو افتاده است و خوارى و شوربختىاش فرا گرفته،بلدستم را بگیر تا چون افتادگان نیفتم و چون گمگشتگان نهراسم و چونفریب خوردگان نلغزم و در گرداب هلاک شوندگان سرنگون نشوم .
بار خدایا،مرا سلامت عطا کن و از آن بلا که غلامان و کنیزان خودبدان مبتلا مىسازى رهایى بخش و به مقام کسى رسان که مورد عنایتتوست و نعمتش دادهاى و از او خشنود بودهاى و عمرش دادهاى وستوده داشتهاى و میراندهاى و خوشبخت ساختهاى.
بار خدایا،طوق گردن من ساز دل برکندن مرا از هر چه حسناتم رابىارج مىسازد و برکاتم را از میان مىبرد.
بار خدایا،شعار قلب من ساز انزجار از زشتیهاى گناهان ورسواییهاى معاصى را.مرا از کارهاى اخروى که تو را خشنودمىگرداند به کارهاى دنیوى که جز به مدد تو بدان دست نمىیابممشغول منماى.
خداوندا،برکن از دل من محبت این جهان سفله را که راه مرا ازدست یافتن به خیراتى که در نزد توست مىبندد و چون خواهم که بهسوى تو آیم سد راه من مىشود و از تقرب به درگاه تو غافل مىگرداند.
اى خداوند،در دل من بیاراى تنهایى در شبها و روزها را و مناجات باتو را.مرا عصمتى بخش که به خشیت تو نزدیک گرداند و از ارتکابمحارم دور دارد و از اسارت در چنگال گناهان بزرگ آزاد ساز.
بار خدایا،مرا از آلودگى معصیت و شوخگنى گناهان پاکیزه ساز وجامه عافیت و تندرستى بر من افکن و در حلهاى از نعم گسترده خودبپوشان و احسان و بخشش خود پى در پى نصیب من گردان و به توفیق و رهنمایى خویشم یارى نماى و چون آهنگ کارى شایسته کنم یا سخنىشایسته گویم یا عملى نیکو انجام دهم،یارىام ده و مرا به نیرو و قوتخود وامگذار بى آنکه تو خود قوت و نیرویم بخشیده باشى.
بار خدایا،آن روز که مرا براى دیدار خود از گور بر مىانگیزى،خوارم مگردان و در نزد اولیاى خود رسوایم مساز و ذکر خود از یاد منمبر و زبان شکر و سپاس خویش از من مگیر،بلکه در حالات سهو وبىخبرى،آن هنگام که جاهلان از سپاس نعمتهایت غافلند هموارهشکر و سپاس خویش بر زبان من جارى فرماى و مرا الهام کن که دربرابر نعمتى که مرا دادهاى سپاست گویم و به آن خیرات که مرافرستادهاى معترف آیم.
بار خدایا،رغبت مرا به خود فراتر از رغبت هر رغبت کنندهاىقرار ده و سپاس مرا فراتر از سپاس هر سپاس گویندهاى.به هنگام فقرکه دست نیاز به سوى تو دراز مىکنم مرا وامگذار و بدان اعمال که بهجاى آوردهام و نه در خور مقام جلال تو بوده تباهم مکن و چوندشمنانت دست رد به روى من مزن،که من در برابر تو تسلیمم و مىدانمکه حجت تو راست و تو به فضل و بخشایش سزاوارترى و در مقاماحسان سود رسانندهتر.تو سزاوارترى که از تو بترسند.تو سزاوارترىکه از تو آمرزش خواهند.تو به عفو شایستهترى تا به عقوبت کردن.توبه پوشیدن گناه نزدیکترى تا به افشا کردن.
اى خداوند،مرا به حیاتى خوش و پاکیزه زنده بدار که به هر چهخواهم برسد و به آنچه دوست مىدارم پایان یابد،چندان که دست بهکارى نزنم که تواش خوش نداشته باشى یا مرتکب کارى نشوم که تو ازآن نهى فرمودهاى.از تو خواهم که بمیرانى مرا همانند آن کسان کهروشنایىشان در برابرشان و در سمت راستشان حرکت مىکند.#(1)
بار خدایا،مرا در برابر خود ذلیل گردان و در نزد بندگانت عزیز دار.
چون با تو خلوت کنم،فروتنیم بخش و در میان بندگان خود سر فراز دارو از هر کس که به منش نیازى نیست بىنیاز گردان و هر چه بیشترم فقیر ونیازمند درگاه خود ساز.
اى خداوند،مرا از شماتت دشمنان و نزول بلا و ذلت و رنج در پناهخود دار.از عیبها و خطاهاى من که خود از آن آگاهى اغماض کن،همانند کسى که اگر حلمش مانع نمىآمد انتقام مىگرفت و اگر طریقمدارا نمىپیمود گناه را کیفر مىداد.
بار خدایا،هر گاه در این جهان خواهى که بر قومى فتنهاى یاناسزایى وارد آورى،مرا که به تو پناه جستهام از آن میان رهایى ده وهمچنان که در این جهانم در جایگاه رسوایان بر پاى نداشتهاى در آنجهان نیز در جایگاه رسوایانم بر پاى مدار و در حق من نعمتهاى اینجهانى با نعمتهاى آن جهانى و فواید دیرینه با فواید تازه توأم گردان وعمر مرا آن قدر دراز مکن که به قساوت قلبم انجامد و بر سر منحادثهاى دردناک و سخت مفرست که شکوه و آب و رنگ من از میان ببردو مرا به مقامى فرومایه که قدر و منزلت من حقیر گرداند یا به نقیصهاىکه بدان مقام و مرتبت خویش از کف بدهم گرفتار منماى.
اى خداوند،مرا چنان مترسان که ترسم به نومیدى کشد و چنان مرابیم مده که وحشت بر سراسر قلبم چیره شود.چنان کن که ترسم تنها ازعذاب تو باشد و وحشتم از انذار و هشدار تو و دهشتم به هنگام تلاوتآیات کتاب تو.
بار خدایا،شبم را آباد دار:به بیدار ماندنم براى عبادت تو و شبزندهداریم در تنهایى براى تو و بریدن از همگان و آرامش یافتن تنها بهتو و آوردن حوایج به درگاه تو و اصرار در طلب براى رهاییم از آتشجهنم و زنهار دادنم از عذابى که گنهکاران در آن گرفتارند . اى خداوند،مرا در وادى عصیان سرگشته رها مکن و تا زندهام درورطه سهو و بىخبریم وامگذار و مرا به حالى میفکن که دیگران از منپند گیرند یا سبب عبرت همگان شوم یا کسى در من بنگرد و گمراه شود.
و در زمره کسانى که با آنان مکر میکنى،با من مکر مکن و دیگرى را بهجاى من مگزین و نامم را به طومار گنهکاران مبر و تنم را در کشاکشگرفتاریهاى این جهانى و عذابهاى آن جهانى دیگرگون منماى و مرامضحکه مردم قرار مده و مسخره درگاه خود مساز.چنان کن که پیوستهدر جستوجوى خشنودى تو باشم و در تلاش براى انتقامجویى ازدشمنان تو.
بار خدایا،خنکى عفوت را،حلاوت رحمتت را،روح و ریحان وبهشت پر نعمتت را ارزانى من دار و از فضل خویش به من بچشان طعمفراغت را در گزاردن آنچه تو دوست مىدارى و طعم مجاهدت را درآنچه موجب تقرب به درگاه توست و مرا تحفهاى کرامند عطا کن.
بار خدایا،چنان کن که در تجارتم سود برم و بىهیچ زیان باز گردم وخوف ایستادن و پاسخ گفتن در روز باز جست را در دل من افکن و بهدیدار خود مشتاق فرماى و به توبهاى بىبازگشت که پس از آن نه گناهخردم باقى ماند نه گناه بزرگ،نه گناه آشکار و نه گناه پنهان،توفیق ده.
بیخ کینه مؤمنان از سینه من برکن.قلبم را با مردمان فروتن مهربانگردان.با من چنان باش که با صالحان هستى.به زیور پرهیزگارانمبیاراى.نام نیک من بر زبان آیندگان جارى گردان آوازه من در میانمعاصران به نیکى بلند نماى و در روز رستاخیز مرا در زمره آنان که باپیامبر تو مهاجرت کردند در آور.
بار خدایا،مرا فراخى نعمت ده به حد کمال و کرامتهاى آن از پىیکدیگر به من ارزانى دار .دستان من از عطاى خود پر کن و مواهبکرامند خویش به سوى من روان دار.مرا در بهشتى که براى برگزیدگان خویش آراستهاى،در جوار اولیاى پاک خود جاى ده.
تشریف عطاى خویش بر من بپوشان و در منازلى که براى دوستانتمهیا ساختهاى مکان ده.براى من مکانى مطمئن که در آن آرام گیرم وجایى که در آن مسکن گزینم و دلم شاد شود،برگزین .اى خداوند،کیفرمرا با گناهان بزرگى که مرتکب شدهام برابر منماى و در آن روز کهاسرار آشکار مىشود هلاکم مکن.هر شک و شبهتى از دلم بزداى.ازدروازههاى رحمت راه من به حق بگشاى.سهم مرا از مواهب نعم خودافزون فرماى و از سر افضال خویش نصیبم را از احسان و بخششخود فراوان گردان.
بار خدایا،دلم را به آنچه در نزد توست آرام و مطمئن نماى و همه قصدمرا ویژه اعمالى ساز که رضاى تو در آن باشد و مرا به کارى برگمار کهخاصان درگاهت را بر آن مىگمارى.چون خردها به غفلت افتند،تو دلمرا به آب طاعت خویش سیراب فرماى و توانگرى و عفت و آسایش وبىگزندى و تندرستى و فراخى در روزى و آرامش و عافیت را همه یکجانصیب من گردان.حسنات مرا با معصیتى که به آن آمیخته گردد تباهمنماى.خلوتهایم را به خیالات ناپسندى که براى آزمایش بر دل منمىفرستى بر هم مزن.آبروى مرا حفظ کن که چیزى از مردم زمانهنخواهم و مرا از خواهش فاسقان باز دار.پشتیبان ستمگرانم قرار مده ومرا از همدلى و همدستى با آنان در محو کتاب خود در امان دار.محافظتمکن،آن سان که خود ندانم و از هر بد در امان باشم.درهاى توبه و رحمت ورأفت و رزق فراوان خود به رویم بگشاى،که من از روى آورندگان بهدرگاه توام.بار خدایا،نعمتت را بر من تمام کن،که تو بهترین نعمتدهندگانى.براى خشنودى خود،باقى عمر مرا در حج و عمره سپرىساز،اى پروردگار جهانیان.و صلى الله على محمد و آله الطیبینالطاهرین،و السلام علیه و علیهم ابد الآبدین.
پىنوشتها
1.سوره 57/آیه 12
(48)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ یَوْمَ الْأَضْحَى وَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ)
اللَّهُمَّ هَذَا یَوْمٌ مُبَارَکٌ مَیْمُونٌ، وَ الْمُسْلِمُونَ فِیهِ مُجْتَمِعُونَ فِی أَقْطَارِ أَرْضِکَ، یَشْهَدُ السَّائِلُ مِنْهُمْ وَ الطَّالِبُ وَ الرَّاغِبُ وَ الرَّاهِبُ وَ أَنْتَ النَّاظِرُ فِی حَوَائِجِهِمْ، فَأَسْأَلُکَ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ وَ هَوَانِ مَا سَأَلْتُکَ عَلَیْکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ. وَ أَسْأَلُکَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا بِأَنَّ لَکَ الْمُلْکَ، وَ لَکَ الْحَمْدَ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ الْحَنَّانُ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ، بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، مَهْمَا قَسَمْتَ بَیْنَ عِبَادِکَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ خَیْرٍ أَوْ عَافِیَةٍ أَوْ بَرَکَةٍ أَوْ هُدًى أَوْ عَمَلٍ بِطَاعَتِکَ، أَوْ خَیْرٍ تَمُنُّ بِهِ عَلَیْهِمْ تَهْدِیهِمْ بِهِ إِلَیْکَ، أَوْ تَرْفَعُ لَهُمْ عِنْدَکَ دَرَجَةً، أَوْ تُعْطِیهِمْ بِهِ خَیْراً مِنْ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ أَنْ تُوَفِّرَ حَظِّی وَ نَصِیبِی مِنْهُ. وَ أَسْأَلُکَ اللَّهُمَّ بِأَنَّ لَکَ الْمُلْکَ وَ الْحَمْدَ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ حَبِیبِکَ وَ صِفْوَتِکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ الْأَبْرَارِ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیَارِ صَلَاةً لَا یَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا إِلَّا أَنْتَ، وَ أَنْ تُشْرِکَنَا فِی صَالِحِ مَنْ دَعَاکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ مِنْ عِبَادِکَ الْمُؤْمِنِینَ، یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ، وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا وَ لَهُمْ، إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ. اللَّهُمَّ إِلَیْکَ تَعَمَّدْتُ بِحَاجَتِی، وَ بِکَ أَنْزَلْتُ الْیَوْمَ فَقْرِی وَ فَاقَتِی وَ مَسْکَنَتِی، وَ إِنِّی بِمَغْفِرَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ أَوْثَقُ مِنِّی بِعَمَلِی، وَ لَمَغْفِرَتُکَ وَ رَحْمَتُکَ أَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبِی، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ تَوَلَّ قَضَاءَ کُلِّ حَاجَةٍ هِیَ لِی بِقُدْرَتِکَ عَلَیْهَا، وَ تَیْسِیرِ ذَلِکَ عَلَیْکَ، وَ بِفَقْرِی إِلَیْکَ، وَ غِنَاکَ عَنِّی، فَإِنِّی لَمْ أُصِبْ خَیْراً قَطُّ إِلَّا مِنْکَ، وَ لَمْ یَصْرِفْ عَنِّی سُوءاً قَطُّ أَحَدٌ غَیْرُکَ، وَ لَا أَرْجُو لِأَمْرِ آخِرَتِی وَ دُنْیَایَ سِوَاکَ. اللَّهُمَّ مَنْ تَهَیَّأَ وَ تَعَبَّأَ وَ أَعَدَّ وَ اسْتَعَدَّ لِوِفَادَةٍ إِلَى مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ وَ نَوَافِلِهِ وَ طَلَبَ نَیْلِهِ وَ جَائِزَتِهِ، فَإِلَیْکَ یَا مَوْلَایَ کَانَتِ الْیَوْمَ تَهْیِئَتِی وَ تَعْبِئَتِی وَ إِعْدَادِی وَ اسْتِعْدَادِی رَجَاءَ عَفْوِکَ وَ رِفْدِکَ وَ طَلَبَ نَیْلِکَ وَ جَائِزَتِکَ. اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تُخَیِّبِ الْیَوْمَ ذَلِکَ مِنْ رَجَائِی، یَا مَنْ لَا یُحْفِیهِ سَائِلٌ وَ لَا یَنْقُصُهُ نَائِلٌ، فَإِنِّی لَمْ آتِکَ ثِقَةً مِنِّی بِعَمَلٍ صَالِحٍ قَدَّمْتُهُ، وَ لَا شَفَاعَةِ مَخْلُوقٍ رَجَوْتُهُ إِلَّا شَفَاعَةَ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ سَلَامُکَ. أَتَیْتُکَ مُقِرّاً بِالْجُرْمِ وَ الْإِسَاءَةِ إِلَى نَفْسِی، أَتَیْتُکَ أَرْجُو عَظِیمَ عَفْوِکَ الَّذِی عَفَوْتَ بِهِ عَنِ الْخَاطِئِینَ، ثُمَّ لَمْ یَمْنَعْکَ طُولُ عُکُوفِهِمْ عَلَى عَظِیمِ الْجُرْمِ أَنْ عُدْتَ عَلَیْهِمْ بِالرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ. فَیَا مَنْ رَحْمَتُهُ وَاسِعَةٌ، وَ عَفْوُهُ عَظِیمٌ، یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ، یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عُدْ عَلَیَّ بِرَحْمَتِکَ وَ تَعَطَّفْ عَلَیَّ بِفَضْلِکَ وَ تَوَسَّعْ عَلَیَّ بِمَغْفِرَتِکَ. اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا الْمَقَامَ لِخُلَفَائِکَ وَ أَصْفِیَائِکَ وَ مَوَاضِعَ أُمَنَائِکَ فِی الدَّرَجَةِ الرَّفِیعَةِ الَّتِی اخْتَصَصْتَهُمْ بِهَا قَدِ ابْتَزُّوهَا، وَ أَنْتَ الْمُقَدِّرُ لِذَلِکَ، لَا یُغَالَبُ أَمْرُکَ، وَ لَا یُجَاوَزُ الْمَحْتُومُ مِنْ تَدْبِیرِکَ کَیْفَ شِئْتَ وَ أَنَّى شِئْتَ، وَ لِمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ غَیْرُ مُتَّهَمٍ عَلَى خَلْقِکَ وَ لَا لِإِرَادَتِکَ حَتَّى عَادَ صِفْوَتُکَ وَ خُلَفَاؤُکَ مَغْلُوبِینَ مَقْهُورِینَ مُبْتَزِّینَ، یَرَوْنَ حُکْمَکَ مُبَدَّلًا، وَ کِتَابَکَ مَنْبُوذاً، وَ فَرَائِضَکَ مُحَرَّفَةً عَنْ جِهَاتِ أَشْرَاعِکَ، وَ سُنَنَ نَبِیِّکَ مَتْرُوکَةً. اللَّهُمَّ الْعَنْ أَعْدَاءَهُمْ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ، وَ مَنْ رَضِیَ بِفِعَالِهِمْ وَ أَشْیَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ، کَصَلَوَاتِکَ وَ بَرَکَاتِکَ وَ تَحِیَّاتِکَ عَلَى أَصْفِیَائِکَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ، وَ عَجِّلِ الْفَرَجَ وَ الرَّوْحَ وَ النُّصْرَةَ وَ التَّمْکِینَ وَ التَّأْیِیدَ لَهُمْ. اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنِی مِنْ أَهْلِ التَّوْحِیدِ وَ الْإِیمَانِ بِکَ، وَ التَّصْدِیقِ بِرَسُولِکَ، وَ الْأَئِمَّةِ الَّذِینَ حَتَمْتَ طَاعَتَهُمْ مِمَّنْ یَجْرِی ذَلِکَ بِهِ وَ عَلَى یَدَیْهِ، آمِینَ رَبَّ الْعَالَمِینَ. اللَّهُمَّ لَیْسَ یَرُدُّ غَضَبَکَ إِلَّا حِلْمُکَ، وَ لَا یَرُدُّ سَخَطَکَ إِلَّا عَفْوُکَ، وَ لا یُجِیرُ مِنْ عِقَابِکَ إِلَّا رَحْمَتُکَ، وَ لَا یُنْجِینِی مِنْکَ إِلَّا التَّضَرُّعُ إِلَیْکَ وَ بَیْنَ یَدَیْکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ هَبْ لَنَا یَا إِلَهِی مِنْ لَدُنْکَ فَرَجاً بِالْقُدْرَةِ الَّتِی بِهَا تُحْیِی أَمْوَاتَ الْعِبَادِ، وَ بِهَا تَنْشُرُ مَیْتَ الْبِلَادِ. وَ لَا تُهْلِکْنِی یَا إِلَهِی غَمّاً حَتَّى تَسْتَجِیبَ لِی، وَ تُعَرِّفَنِی الْإِجَابَةَ فِی دُعَائِی، وَ أَذِقْنِی طَعْمَ الْعَافِیَةِ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِی، وَ لَا تُشْمِتْ بِی عَدُوِّی، وَ لَا تُمَکِّنْهُ مِنْ عُنُقِی، وَ لَا تُسَلِّطْهُ عَلَیَّ إِلَهِی إِنْ رَفَعْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَضَعُنِی، وَ إِنْ وَضَعْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْفَعُنِی، وَ إِنْ أَکْرَمْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یُهِینُنِی، وَ إِنْ أَهَنْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یُکْرِمُنِی، وَ إِنْ عَذَّبْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَرْحَمُنِی، وَ إِنْ أَهْلَکْتَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی یَعْرِضُ لَکَ فِی عَبْدِکَ، أَوْ یَسْأَلُکَ عَنْ أَمْرِهِ، وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّهُ لَیْسَ فِی حُکْمِکَ ظُلْمٌ، وَ لَا فِی نَقِمَتِکَ عَجَلَةٌ، وَ إِنَّمَا یَعْجَلُ مَنْ یَخَافُ الْفَوْتَ، وَ إِنَّمَا یَحْتَاجُ إِلَى الظُّلْمِ الضَّعِیفُ، وَ قَدْ تَعَالَیْتَ یَا إِلَهِی عَنْ ذَلِکَ عُلُوّاً کَبِیراً. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تَجْعَلْنِی لِلْبَلَاءِ غَرَضاً، وَ لَا لِنَقِمَتِکَ نَصَباً، وَ مَهِّلْنِی، وَ نَفِّسْنِی، وَ أَقِلْنِی عَثْرَتِی، وَ لَا تَبْتَلِیَنِّی بِبَلَاءٍ عَلَى أَثَرِ بَلَاءٍ، فَقَدْ تَرَى ضَعْفِی وَ قِلَّةَ حِیلَتِی وَ تَضَرُّعِی إِلَیْکَ. أَعُوذُ بِکَ اللَّهُمَّ الْیَوْمَ مِنْ غَضَبِکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِی. وَ أَسْتَجِیرُ بِکَ الْیَوْمَ مِنْ سَخَطِکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْنِی وَ أَسْأَلُکَ أَمْناً مِنْ عَذَابِکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ آمِنِّی. وَ أَسْتَهْدِیکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اهْدِنِی وَ أَسْتَنْصِرُکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ انْصُرْنِی. وَ أَسْتَرْحِمُکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْحَمْنِی وَ أَسْتَکْفِیکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اکْفِنِی وَ أَسْتَرْزِقُکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِی وَ أَسْتَعِینُکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّی. وَ أَسْتَغْفِرُکَ لِمَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِی، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِی. وَ أَسْتَعْصِمُکَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اعْصِمْنِی، فَإِنِّی لَنْ أَعُودَ لِشَیْءٍ کَرِهْتَهُ مِنِّی إِنْ شِئْتَ ذَلِکَ. یَا رَبِّ یَا رَبِّ، یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ، یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اسْتَجِبْ لِی جَمِیعَ مَا سَأَلْتُکَ وَ طَلَبْتُ إِلَیْکَ وَ رَغِبْتُ فِیهِ إِلَیْکَ، وَ أَرِدْهُ وَ قَدِّرْهُ وَ اقْضِهِ وَ أَمْضِهِ، وَ خِرْ لِی فِیمَا تَقْضِی مِنْهُ، وَ بَارِکْ لِی فِی ذَلِکَ، وَ تَفَضَّلْ عَلَیَّ بِهِ، وَ أَسْعِدْنِی بِمَا تُعْطِینِی مِنْهُ، وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِکَ وَ سَعَةِ مَا عِنْدَکَ، فَإِنَّکَ وَاسِعٌ کَرِیمٌ، وَ صِلْ ذَلِکَ بِخَیْرِ الْآخِرَةِ وَ نَعِیمِهَا، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. ثُمَّ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَکَ، وَ تُصَلِّی عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَلْفَ مَرَّةٍ هَکَذَا کَانَ یَفْعَلُ عَلَیْهِ السَّلَامُ.
نیایش چهل و هشتم
.دعاى آن حضرت است در روز عید قربان و روز جمعه.
بار خدایا،امروز روزى مبارک است و خجسته و مسلمانان در اقطارزمین تو گردهم آمدهاند .برخى سائلان آمرزش تواند،برخى طالباننعمت تو،جمعى با دلى پر شوق و امید و جمعى ترسان و لرزان و تو درنیازمندیشان مىنگرى.پس،از تو مىخواهم به جود و کرمت و آسانبودن خواهش من در نزد تو که بر محمد و خاندان او درود فرستى.
اى خداوند ما،اى پروردگار ما،از آن توست پادشاهى و خاصتوست حمد و سپاس.هیچ خدایى جز تو نیست.تویى خداوند بردبارکریم مهربان بخشنده صاحب جلالت و اکرام.تویى آفریدگارآسمانها و زمین.از تو مىخواهم که هر گاه میان بندگان مؤمن خودخیرى یا عافیتى یا برکتى یا هدایتى تقسیم کنى،یا توفیق طاعتشاننصیب فرمایى،یا برایشان منت نهى و به عملى نیک به سوى خودهدایتشان کنى،یا درجات و مراتبشان در نزد خود بر افرازى یا خیرى ازخیرات دنیا و آخرت ارزانیشان مىدارى،در حظ و نصیب من از آنبیفزایى.
بار خدایا،از آن توست پادشاهى و خاص توست حمد و سپاس.هیچخدایى جز تو نیست.از تو مىخواهم که بر محمد بنده خود و رسولخود و حبیب خود و برگزیده خود از میان آفریدگانت و بر خاندانمحمد،آن نیکان و پاکان و برگزیدگان،درود فرستى،درودى که جز توکسى را یاراى شمار کردنش نباشد،و ما را در گروه بندگان صالح ومؤمنت که در این روز تو را مىخوانند در آورىـاى پروردگار جهانیانـو ما و ایشان را بیامرزى،که تو بر هر کار توانایى.
بار خدایا،حاجت به تو آوردهام و امروز بار فقر و فاقه و مسکنتخویش بر دوش کشیده بر درگاه تو فرود آمدهام،در حالى که اعتمادم بهآمرزش و رحمت تو بیشتر از اعتمادم به عمل خویش است،زیراعرصه مغفرت و رحمت تو پهناورتر از گناهان من است.پس بر محمد وآل او درود بفرست و روا گردان هر نیازى که مراست،که تو بر آن توانایى و این بس بر تو آسان است و من فقیر درگاه توام و تو از منبىنیازى،زیرا هر خیر که دیدهام تنها از تو دیدهام و هر حادثه بد که از مندور شده تنها تو دور کردهاى و در امور این جهانى و آن جهانى جز به توامید ندارم.
اى خداوند،هر کس ساز سفر کند و مهیا شود و کمر بندد و آهنگکند که به امید صلات و عطایا و به چنگ آوردن مال و منال به درگاهمخلوقى رود،اى مولاى من،من ساز سفر مىکنم و مهیا مىشوم وکمر مىبندم،و آهنگ مىکنم به سوى تو،به امید عفو تو،به امید صلات وعطایاى تو و به طلب بخشش و احسان تو.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست و امروز مرا از امیدمنومید مکن،اى خداوندى که شوخ چشمى سائلان تو را از عطاباز نمىدارد و از عطایت نمىکاهد،که من به اتکاى عمل صالح خود بهنزد تو نیامدهام و به شفاعت هیچ مخلوقى،جز شفاعت محمد و اهل بیتاوـعلیه و علیهم سلامکـامید نبستهام.اى خداوند،به درگاه توآمدهام در حالى که به جرم خود و ستمى که در حق خود روا داشتهام اقرارمىکنم.آمدهام در حالى که به عفو عظیم تو امید بستهام که بدانخطاکاران را مىبخشایى.هر چند که آنان مدتى دراز سرگرم گناه وتباهکارى بودهاند،باز هم رحمت و مغفرت خویش از آنان دریغنمىدارى.
اى خداوندى که دریاى رحمتت پهناور است و عرصه عفوو بخشایشت عظیم است،اى خداى بزرگ،اى خداى بزرگ،اىخداى بخشنده،اى خداى بخشنده،بر محمد و خاندانش درود بفرستو رحمت خود نصیب من کن و به فضل خود بر من مهربان باش وآمرزش خویش بهره من ساز.
بار خدایا،این جایگاه،جاى خلفاى تو و برگزیدگان توست.ولى جایگاه رفیع امینان تو را که آنان را بدان اختصاص دادهاى دیگرانبربودند.و این تقدیر توست و فرمان تو مغلوب نمىشود و از تدبیرمحتومت،به هر گونه که بخواهى و هر جا که بخواهى،کس را یاراىتجاوز نیست و تو به هر کارى که کنى داناترى و در آفرینش و اراده خودمتهم نیستى.پس برگزیدگان و خلفاى تو مغلوب و مقهور شدند وحقشان از کف بشد.اکنون مىنگرند که احکامت دگرگون شده وکتابت به یک سو افتاده و فرایض تو نه به روش تو به جاى آورده مىشودو سنتهاى پیامبرت متروک مانده است.
بار خدایا،لعنت کن دشمنان ایشان را از اولین و آخرین،و لعنت کنهر کس را که به اعمال آنان رضا مىدهد و لعنت کن اتباع و پیروانایشان را.
بار خدایا،بر محمد و خاندانش درود بفرست،که تویى خداوندستوده صاحب مجد و عظمت.و آن سان که به اصفیاى خود ابراهیم و آلابراهیم درود فرستادى،برکات و تحیات خویش بر محمد و آل محمدارزانى دار.و در گشایش و آسایش و یارى کردن و تسلط بخشیدن وتأییدشان تعجیل فرما .
بار خدایا،مرا از کسانى قرار ده که تو را به یکتایى مىپرستند و به توایمان آوردهاند و پیامبرت را تصدیق کردهاند و امامان را به پیشوایىپذیرفتهاند امامانى که اطاعتشان را فریضه ساختهاى و ایمان به تو وتصدیق به رسول تو به دست ایشان اجرا مىشود.آمین رب العالمین.
اى خداوند،غضب تو را جز حلم تو فرو نمىنشاند و سخط تو را جزعفو تو باز نمىگرداند و در برابر عقاب تو جز رحمتت پناهگاهى نیست.
و مرا جز تضرع به درگاه تو و زارى در برابر تو هیچ چیز از عذابتنمىرهاند.پس بر محمد و آل محمد درود بفرست و اى خداى من،بدانقدرت که تو راست و مردگان را بدان حیات مىبخشى و بلاد مرده را زنده مىکنى،در کار من گشایشى پدید آور.
اى خداى من،مرا به اندوه هلاک مکن تا دعایم را اجابت کنى وآگاهم سازى که دعایم را اجابت کردهاى،و تا زندهام طعم عافیت را بهمن بچشان و مرا دشمنکام مگردان و خصم مرا بر گردن من سوار مکن وبر من مسلطش منماى.
بار خدایا،اگر توام بر فرازى،چه کسى را یاراست که به پستم آورد واگر به پستم آورى،چه کسى را توان بر افراختن من باشد.اگر گرامیمدارى،چه کسى خوارم تواند ساخت و اگر خوارم دارى،چه کسىگرامیم تواند داشت.اگر عذابم کنى چه کسى بر من رحمت آورد و اگرهلاکم کنى،چه کسى به دفاع از بندهات در برابر تو یاراى ایستادنشباشد،یا تو را از کار او پرسد.دانستهام که در حکم ستم روا ندارى و درانتقام شتاب نکنى.زیرا کسى در کارى شتاب کند که مىترسد از کفشبرود و کسى ستم کند که ضعیف و ناتوان باشد.و تو اى خداى من،بسبرتر از اینهایى،برتریى بس عظیم.
بار خدایا،بر محمد و آل محمد درود بفرست و مرا هدف تیر بلامگردان و آماج خشم و سخط خود مساز.مهلتم ده و از اندوهم برهان و ازلغزشها و خطاهایم در گذر و به بلایى پس از بلاى دیگر مبتلا مکن،که توخود ناتوانى مرا و بیچارگى مرا و تضرع و زارى مرا به درگاه خود،مىبینى .
بار خدایا،امروز از خشم تو به تو پناه مىجویم،پس بر محمد وخاندانش درود بفرست و مرا پناه ده.
امروز از سخط تو به زینهار تو مىآیم،پس بر محمد و خاندانشدرود بفرست و مرا زینهار ده.
از تو خواهم که مرا از عذاب خود در امان دارى،پس بر محمد وخاندانش درود بفرست و مرا امان ده. از تو خواهم که راهنماى من باشى،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و مرا راه نماى.
از تو خواهم که یاور من باشى،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و مرا یارى کن.
از تو خواهم که بر من رحمت آورى،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و بر من رحمت آور.
از تو خواهم که مرا کفایت کنى،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و مرا کفایت کن.
از تو خواهم که مرا روزى دهى،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و مرا روزى ده.
از خواهم که مرا مدد فرمایى،پس بر محمد و خاندانش درودبفرست و مرا مدد فرماى.
از تو خواهم که گناهان گذشته مرا بیامرزى،پس بر محمد وخاندانش درود بفرست و مرا بیامرز .
از تو خواهم که مرا از گناه مصون دارى،پس بر محمد و خاندانشدرود بفرست و مرا از گناه مصون دار،که اگر مشیت تو باشد،هر گز بهکارى که تواش نپسندى باز نگردم.
اى پروردگار من،پروردگار من،اى خداى مهربان،اى خداىبخشنده،اى صاحب جلالت و بزرگوارى،بر محمد و خاندان او درودبفرست و همه آنچه را از تو خواستهام و از تو طلبیدهام و براى آن روى بهتو آوردهام اجابت کن.آن را براى من بخواه و مقدر کن و حکم کن و روادار.و خیر مرا قرار ده در آنچه از خواستههایم بر مىآورى و مرا در آنبرکت ده و بدان بر من تفضل نماى و در آنچه مرا عطا مىکنى نیکبختم گردان و براى من در فضل و احسان خود بیفزاى،که تو توانگر وبخشایندهاى،و آن را به خیر و نعمت آخرتم بپیوند،یا ارحمالراحمین.#(1)
پىنوشتها
1.پس از پایان دعا هر چه در نظر دارى از خدا بخواه و هزار بار صلوات بفرست که آن حضرت علیه السلام خود این چنین مىکرده است.
(49)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی دِفَاعِ کَیْدِ الْأَعْدَاءِ، وَ رَدِّ بَأْسِهِمْ)
إِلَهِی هَدَیْتَنِی فَلَهَوْتُ، وَ وَعَظْتَ فَقَسَوْتُ، وَ أَبْلَیْتَ الْجَمِیلَ فَعَصَیْتُ، ثُمَّ عَرَفْتُ مَا أَصْدَرْتَ إِذْ عَرَّفْتَنِیهِ، فَاسْتَغْفَرْتُ فَأَقَلْتَ، فَعُدْتُ فَسَتَرْتَ، فَلَکَ إِلَهِی الْحَمْدُ. تَقَحَّمْتُ أَوْدِیَةَ الْهَلَاکِ، وَ حَلَلْتُ شِعَابَ تَلَفٍ، تَعَرَّضْتُ فِیهَا لِسَطَوَاتِکَ وَ بِحُلُولِهَا عُقُوبَاتِکَ. وَ وَسِیلَتِی إِلَیْکَ التَّوْحِیدُ، وَ ذَرِیعَتِی أَنِّی لَمْ أُشْرِکْ بِکَ شَیْئاً، وَ لَمْ أَتَّخِذْ مَعَکَ إِلَهاً، وَ قَدْ فَرَرْتُ إِلَیْکَ بِنَفْسِی، وَ إِلَیْکَ مَفَرُّ الْمُسیءِ، وَ مَفْزَعُ الْمُضَیِّعِ لِحَظِّ نَفْسِهِ الْمُلْتَجِئِ. فَکَمْ مِنْ عَدُوٍّ انْتَضَى عَلَیَّ سَیْفَ عَدَاوَتِهِ، وَ شَحَذَ لِی ظُبَةَ مُدْیَتِهِ، وَ أَرْهَفَ لِی شَبَا حَدِّهِ، وَ دَافَ لِی قَوَاتِلَ سُمُومِهِ، وَ سَدَّدَ نَحْوِی صَوَائِبَ سِهَامِهِ، وَ لَمْ تَنَمْ عَنِّی عَیْنُ حِرَاسَتِهِ، وَ أَضْمَرَ أَنْ یَسُومَنِی الْمَکْرُوهَ، وَ یُجَرِّعَنِی زُعَاقَ مَرَارَتِهِ. فَنَظَرْتَ یَا إِلَهِی إِلَى ضَعْفِی عَنِ احْتِمَالِ الْفَوَادِحِ، وَ عَجْزِی عَنِ الِانْتِصَارِ مِمَّنْ قَصَدَنِی بِمُحَارَبَتِهِ، وَ وَحْدَتِی فِی کَثِیرِ عَدَدِ مَنْ نَاوَانِی، وَ أَرْصَدَ لِی بِالْبَلَاءِ فِیمَا لَمْ أُعْمِلْ فِیهِ فِکْرِی. فَابْتَدَأْتَنِی بِنَصْرِکَ، وَ شَدَدْتَ أَزْرِی بِقُوَّتِکَ، ثُمَّ فَلَلْتَ لِی حَدَّهُ، وَ صَیَّرْتَهُ مِنْ بَعْدِ جَمْعٍ عَدِیدٍ وَحْدَهُ، وَ أَعْلَیْتَ کَعْبِی عَلَیْهِ، وَ جَعَلْتَ مَا سَدَّدَهُ مَرْدُوداً عَلَیْهِ، فَرَدَدْتَهُ لَمْ یَشْفِ غَیْظَهُ، وَ لَمْ یَسْکُنْ غَلِیلُهُ، قَدْ عَضَّ عَلَى شَوَاهُ وَ أَدْبَرَ مُوَلِّیاً قَدْ أَخْلَفَتْ سَرَایَاهُ. وَ کَمْ مِنْ بَاغٍ بَغَانِی بِمَکَایِدِهِ، وَ نَصَبَ لِی شَرَکَ مَصَایِدِهِ، وَ وَکَّلَ بِی تَفَقُّدَ رِعَایَتِهِ، وَ أَضْبَأَ إِلَیَّ إِضْبَاءَ السَّبُعِ لِطَرِیدَتِهِ انْتِظَاراً لِانْتِهَازِ الْفُرْصَةِ لِفَرِیسَتِهِ، وَ هُوَ یُظْهِرُ لِی بَشَاشَةَ الْمَلَقِ، وَ یَنْظُرُنِی عَلَى شِدَّةِ الْحَنَقِ. فَلَمَّا رَأَیْتَ یَا إِلَهِی تَبَارکْتَ وَ تَعَالَیْتَ دَغَلَ سَرِیرَتِهِ، وَ قُبْحَ مَا انْطَوَى عَلَیهِ، أَرْکَسْتَهُ لِأُمِّ رَأْسِهِ فِی زُبْیَتِهِ، وَ رَدَدْتَهُ فِی مَهْوَى حُفْرَتِهِ، فَانْقَمَعَ بَعْدَ اسْتِطَالَتِهِ ذَلِیلًا فِی رِبَقِ حِبَالَتِهِ الَّتِی کَانَ یُقَدِّرُ أَنْ یَرَانِی فِیهَا، وَ قَدْ کَادَ أَنْ یَحُلَّ بِی لَوْ لَا رَحْمَتُکَ مَا حَلَّ بِسَاحَتِهِ. وَ کَمْ مِنْ حَاسِدٍ قَدْ شَرِقَ بِی بِغُصَّتِهِ، وَ شَجِیَ مِنِّی بِغَیْظِهِ، وَ سَلَقَنِی بِحَدِّ لِسَانِهِ، وَ وَحَرَنِی بِقَرْفِ عُیُوبِهِ، وَ جَعَلَ عِرْضِی غَرَضاً لِمَرَامِیهِ، وَ قَلَّدَنِی خِلَالًا لَمْ تَزَلْ فِیهِ، وَ وَحَرَنِی بِکَیْدِهِ، وَ قَصَدَنِی بِمَکِیدَتِهِ. فَنَادَیْتُکَ یَا إِلَهِی مُسْتَغِیثاً بِکَ، وَاثِقاً بِسُرْعَةِ إِجَابَتِکَ، عَالِماً أَنَّهُ لَا یُضْطَهَدُ مَنْ أَوَى إِلَى ظِلِّ کَنَفِکَ، وَ لَا یَفْزَعُ مَنْ لَجَأَ إِلَى مَعْقِلِ انْتِصَارِکَ، فَحَصَّنْتَنِی مِنْ بَأْسِهِ بِقُدْرَتِکَ. وَ کَمْ مِنْ سَحَائِبِ مَکْرُوهٍ جَلَّیْتَهَا عَنِّی، وَ سَحَائِبِ نِعَمٍ أَمْطَرْتَهَا عَلَیَّ، وَ جَدَاوِلِ رَحْمَةٍ نَشَرْتَهَا، وَ عَافِیَةٍ أَلْبَسْتَهَا، وَ أَعْیُنِ أَحْدَاثٍ طَمَسْتَهَا، وَ غَوَاشِی کُرُبَاتٍ کَشَفْتَهَا. وَ کَمْ مِنْ ظَنٍّ حَسَنٍ حَقَّقْتَ، وَ عَدَمٍ جَبَرْتَ، وَ صَرْعَةٍ أَنْعَشْتَ، وَ مَسْکَنَةٍ حَوَّلْتَ. کُلُّ ذَلِکَ إِنْعَاماً وَ تَطَوُّلًا مِنْکَ، وَ فِی جَمِیعِهِ انْهِمَاکاً مِنِّی عَلَى مَعَاصِیکَ، لَمْ تَمْنَعْکَ إِسَاءَتِی عَنْ إِتْمَامِ إِحْسَانِکَ، وَ لَا حَجَرَنِی ذَلِکَ عَنِ ارْتِکَابِ مَسَاخِطِکَ، لَا تُسْأَلُ عَمَّا تَفْعَلُ. وَ لَقَدْ سُئِلْتَ فَأَعْطَیْتَ، وَ لَمْ تُسْأَلْ فَابْتَدَأْتَ، وَ اسْتُمِیحَ فَضْلُکَ فَمَا أَکْدَیْتَ، أَبَیْتَ یَا مَوْلَایَ إِلَّا إِحْسَاناً وَ امْتِنَاناً وَ تَطَوُّلًا وَ إِنْعَاماً، وَ أَبَیْتُ إِلَّا تَقَحُّماً لِحُرُمَاتِکَ، وَ تَعَدِّیاً لِحُدُودِکَ، وَ غَفْلَةً عَنْ وَعِیدِکَ، فَلَکَ الْحَمْدُ إِلَهِی مِنْ مُقْتَدِرٍ لَا یُغْلَبُ، وَ ذِی أَنَاةٍ لَا یَعْجَلُ. هَذَا مَقَامُ مَنِ اعْتَرَفَ بِسُبُوغِ النِّعَمِ، وَ قَابَلَهَا بِالتَّقْصِیرِ، وَ شَهِدَ عَلَى نَفْسِهِ بِالتَّضْیِیعِ. اللَّهُمَّ فَإِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِالْمُحَمَّدِیَّةِ الرَّفِیعَةِ، وَ الْعَلَوِیَّةِ الْبَیْضَاءِ، وَ أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِهِمَا أَنْ تُعِیذَنِی مِنْ شَرِّ کَذَا وَ کَذَا، فَإِنَّ ذَلِکَ لَا یَضِیقُ عَلَیْکَ فِی وُجْدِکَ، وَ لَا یَتَکَأَّدُکَ فِی قُدْرَتِکَ وَ أَنْتَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ فَهَبْ لِی یَا إِلَهِی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ دَوَامِ تَوْفِیقِکَ مَا أَتَّخِذُهُ سُلَّماً أَعْرُجُ بِهِ إِلَى رِضْوَانِکَ، وَ آمَنُ بِهِ مِنْ عِقَابِکَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
نیایش چهل و نهم
.دعاى آن حضرت است در دور ساختن مکر دشمنان و بازگرداندن قهر ایشان.
اى خداى من،تو مرا هدایت کردى و من به لهو و غفلت روى آوردم.
پندم دادى و من سخت دلى نمودم.نعمتهاى نیکویم دادى و من نافرمانىکردم.آنگاه آنچه مرا از آن منع کرده بودى به من شناسانیدى و منشناختم و آمرزش طلبیدم و تو گناه من بخشیدى .زان سپس من بار دیگربه گناه بازگشتم و تو اغماض کردى.پس حمد باد تو را اى خداوند من .
خود را در وادیهاى هلاکت در افکندم و به درههاى تلف در آمدم ودر آن احوال،با سطوت و قهر تو،با عذابها و عقوبتهاى تو رویاروىشدم.
بار خدایا،رهتوشه من براى رسیدن به تو،اعتقاد من به یکتایىتوست و دستاویز من اینکه هیچ چیز در خدایى با تو شریک نساختهام وکسى را جز تو به خدایى نگرفتهام و اینک خود در تو گریختهام،زیراخطاکاران را جز تو فرارگاهى نیست و براى پناهندهاى که بهره خویشتباه کرده است جز تو پناهگاهى نیست.
بار خدایا،چه بسا دشمنى که شمشیر عداوت آخت و بر من تاخت وبراى کشتن من خنجر خویش تیز کرد و با دم برنده آن آهنگ جان مننمود و زهر کشنده به آب من بیامیخت و خدنگ جان شکار خویش درکمان نهاد و مرا نشانه گرفت و چون پاسبانان همواره بیدار،دیده از منبر نمىگرفت و در دل داشت که مرا گزندى سخت رساند و شرنگ کینهخویش به کامم ریزد.آنگاه اى خداوند من،دیدى که چسان از تحملرنجها ناتوانم و چسان از انتقام کسى که با منش آهنگ قتال استعاجزم و در میان آن همه دشمنان چسان تنهایم و دشمن چسان در کمیننشسته تا از طریقى که اندیشه مرا بدان راه نیست گرفتار گرداند.
بار خدایا،در چنین حالتى تو به یاریم آغاز کردى و به نیروى خودپشت مرا محکم ساختى و شمشیر قهرش را کند نمودى و با آن همهیاران که او را بودند تنهایش گذاشتى و مرا بر او غلبه دادى و آن تیر که بهقصد هلاک من در کمان نهاده بود بر او باز گردانیدى.پس بى آنکه آتشخشمش فرو نشسته باشد یا عطش انتقامش تسکین یافته باشد،هزیمتش دادى و او از سر خشم سر انگشتان خویش مىگزید ومىگریخت،بىآنکه یارانش وعدههایى را که داده بودند به جاى آرند.
اى خداوند من،چه بسا دشمن ستمگر که با مکاید خویش مرابیازرد و دامهاى خود بر سر راه من تعبیه کرد و مرا زیر نظر خود گرفت وچونان درندهاى که در کمین شکار گریخته خود بنشیند در کمین مننشست تا مگر فرصت حملهاش به دست افتد و در همان حال که باگشاده رویى چاپلوسى مىکرد با نگاه خشم آلودش در من.
مىنگریست.
اى خداوند که متبارک و متعالى هستى،چون خبث باطنش و قبحنهانش را دیدى،او را در همان گودال که براى در دام افکندن من کندهبود به سر در انداختى و در عمق گودالش سرنگون ساختى و او پس ازآن همه سرکشى،ذلیل و سرکوفته گردید و در همان دامى گرفتار آمد کهمرا گرفتار آن مىخواست.اگر نه رحمت تو بود،نزدیک بود که هر چه اورا بر سر آمد مرا بر سر آید.
اى خداى من،بسا حسود مردى که بر نعمت من رشک برد و غصه راهگلویش بگرفت و خشم چون استخوانى حلقومش بیازرد و با نیشزبان خود مرا آزار داد و به هر عیب که در خود داشت مرا تهمت بر نهاد و آبروى مرا آماج تیرهاى بهتان خود ساخت و صفاتى را که خود بدانموصوف بود بر من بست و به کید و نیرنگ خویش مرا خشمگینساخت و با حربه مکر خود بر من حمله کرد.
پس اى پروردگار من،تو را ندا دادم و به درگاه تو استغاثه کردم.
امیدم چنان بود که دعاى مرا به زودى اجابت کنى و نیک مىدانستم کهآن کس که در سایه امن تو پناه جوید هرگز ستم نبیند و آن که به پناهگاهنصرت تو در آید از کس نهراسد.پس تو مرا به قدرت خویش از آسیباو نگه داشتى.
اى خداوند،چه بسیار ابرهاى بلا که بر سر من خیمه زده بود و توآنها را پراکنده ساختى و چه بسا ابرهاى آبستن از نعمت خود بر سر منفرستادى تا بر من ببارند و چه بسا جویباران رحمت که براى سیراب کردنمن جارى کردى و چه بسا جامههاى عافیت که بر تن من پوشیدى و چهبسا چشمان حوادث را که بر دوختى و چه بسا حجابهاى غم و اندوه که بهیک سو زدى و حسن ظن مرا صورت حقیقت دادى.چه بسا به جاى فقرو نیازمندى،توانگرى و بىنیازى بخشیدى.چه بسا به سر در افتاده بودمو تو مرا بر پاى داشتى و چه بسا مسکنت و بیچارگى که به یکبارگى ازمیان برداشتى.
بار خدایا،همه اینها انعام و احسان تو بود و حال آنکه من همچنان درنافرمانى تو غوطهور بودم،ولى نه بدکرداریهاى من تو را از احسانخویش بازداشت و نه احسان و تفضل تو مرا از ارتکاب اعمالى که تو رابه خشم آورد.آرى،تو هر چه کنى کس را یاراى بازخواست تو نیست.
اى خداوند،از تو خواسته شد،عطا کردى.بىدرخواست،دهشآغاز کردى.چون خواستار فضل و احسانت شدند،در بخششسخاوت ورزیدى.زیرا اى مولاى من،جز احسان و تفضل و نیکى وانعام را بر خود پسندیدى و من جز ارتکاب محرمات و تجاوز از حدود تو و غفلت از هشدارهاى تو به جاى نیاوردم .پس حمد باد تو را اى خداوندمن،که تو آن مقتدرى هستى که مغلوب نمىگردى و بندهات را مهلتمىدهى و در کیفر او شتاب نمىکنى.
بار خدایا،در اینجا کسى ایستاده که به فراوانى نعمتت اعترافمىکند ولى نعمتهاى تو را با خطا و تقصیر خود پاسخ مىگوید.جاىکسى است که خود به تباهى خود گواهى مىدهد.
اى خداوند من،به تو تقرب مىجویم به مقام رفیع محمد و طریقتدرخشان على و به وسیله آن دو به تو روى مىآورم که مرا از شر آنچه ازآن به تو پناه آوردهام پناه دهى،که بر آوردن این نیاز با وجود توانگریتتو را به تنگنا نیفکند و با وجود قدرتت به رنج نیندازد،که تو بر هر کارىتوانایى.
اى خداوند من،به من ارزانى دار رحمت و دوام توفیق خود را تا آن راچون نردبامى گیرم و به مقام خشنودیت عروج کنم و از عذاب تو ایمنىگزینم.یا ارحم الراحمین.
(50)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی الرَّهْبَةِ)
اللَّهُمَّ إِنَّکَ خَلَقْتَنِی سَوِیّاً، وَ رَبَّیْتَنِی صَغِیراً، وَ رَزَقْتَنِی مَکْفِیّاً اللَّهُمَّ إِنِّی وَجَدْتُ فِیمَا أَنْزَلْتَ مِنْ کِتَابِکَ، وَ بَشَّرْتَ بِهِ عِبَادَکَ أَنْ قُلْتَ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ، إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً، وَ قَدْ تَقَدَّمَ مِنِّی مَا قَدْ عَلِمْتَ وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی، فَیَا سَوْأَتَا مِمَّا أَحْصَاهُ عَلَیَّ کِتَابُکَ فَلَوْ لَا الْمَوَاقِفُ الَّتِی أُؤَمِّلُ مِنْ عَفْوِکَ الَّذِی شَمِلَ کُلَّ شَیْءٍ لَأَلْقَیْتُ بِیَدِی، وَ لَوْ أَنَّ أَحَداً اسْتَطَاعَ الْهَرَبَ مِنْ رَبِّهِ لَکُنْتُ أَنَا أَحَقَّ بِالْهَرَبِ مِنْکَ، وَ أَنْتَ لَا تَخْفَى عَلَیْکَ خَافِیَةٌ فِی الْأَرْضِ وَ لَا فِی السَّمَاءِ إِلَّا أَتَیْتَ بِهَا، وَ کَفَى بِکَ جَازِیاً، وَ کَفَى بِکَ حَسِیباً. اللَّهُمَّ إِنَّکَ طَالِبِی إِنْ أَنَا هَرَبْتُ، وَ مُدْرِکِی إِنْ أَنَا فَرَرْتُ، فَهَا أَنَا ذَا بَیْنَ یَدَیْکَ خَاضِعٌ ذَلِیلٌ رَاغِمٌ، إِنْ تُعَذِّبْنِی فَإِنِّی لِذَلِکَ أَهْلٌ، وَ هُوَ یَا رَبِّ مِنْکَ عَدْلٌ، وَ إِنْ تَعْفُ عَنِّی فَقَدِیماً شَمَلَنِی عَفْوُکَ، وَ أَلْبَسْتَنِی عَافِیَتَکَ. فَأَسْأَلُکَ اللَّهُمَّ بِالْمَخْزُونِ مِنْ أَسْمَائِکَ، وَ بِمَا وَارَتْهُ الْحُجُبُ مِنْ بَهَائِکَ، إِلَّا رَحِمْتَ هَذِهِ النَّفْسَ الْجَزُوعَةَ، وَ هَذِهِ الرِّمَّةَ الْهَلُوعَةَ، الَّتِی لَا تَسْتَطِیعُ حَرَّ شَمْسِکَ، فَکَیْفَ تَسْتَطِیعُ حَرَّ نَارِکَ، وَ الَّتِی لَا تَسْتَطِیعُ صَوْتَ رَعْدِکَ، فَکَیْفَ تَسْتَطِیعُ صَوْتَ غَضَبِکَ فَارْحَمْنِیَ اللَّهُمَّ فَإِنِّی امْرُؤٌ حَقِیرٌ، وَ خَطَرِی یَسِیرٌ، وَ لَیْسَ عَذَابِی مِمَّا یَزِیدُ فِی مُلْکِکَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ، وَ لَوْ أَنَّ عَذَابِی مِمَّا یَزِیدُ فِی مُلْکِکَ لَسَأَلْتُکَ الصَّبْرَ عَلَیْهِ، وَ أَحْبَبْتُ أَنْ یَکُونَ ذَلِکَ لَکَ، وَ لَکِنْ سُلْطَانُکَ اللَّهُمَّ أَعْظَمُ، وَ مُلْکُکَ أَدْوَمُ مِنْ أَنْ تَزِیدَ فِیهِ طَاعَةُ الْمُطِیعِینَ، أَوْ تَنْقُصَ مِنْهُ مَعْصِیَةُ الْمُذْنِبِینَ. فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، وَ تَجَاوَزْ عَنِّی یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ، وَ تُبْ عَلَیَّ، إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ.
نیایش پنجاهم
.دعاى آن حضرت است در خوف از خداى تعالى.
اى خداوند،مرا درست اندام و کامل آفریدى و در خردى بپروردىو به کفایت روزىام دادى .
اى خداوند،در کتابى که نازل کردهاى و بندگانت را به آن بشارتدادهاى،یافتهام که گفتهاى :«بگو اى بندگان من که بر زیان خویشاسراف کردهاید،از رحمت خداوند مأیوس مشوید،زیرا خدا همهگناهان را مىآمرزد.»#(1) و تو خود دانى و بهتر از من دانى که چه گناهانى ازمن سر زده است و از آن همه گناهان که براى من در طومار تو ثبت شده،چه رسوایى عظیمى است مرا.و اگر به عفو تو که همه کس و همه چیز رادر بر مىگیرد امیدم نبود،از دست مىرفتم .اگر کسى را یاراى آن بود کهاز پروردگارش بگریزد،من از هر کس دیگر سزاوارتر مىبودم که از توبگریزم.بار خدایا،تویى که در آسمان و زمین هیچ رازى بر تو پوشیدهنیست و آن را در روز رستاخیز آشکار مىکنى و در آن روز نه بهجزا دهندهاى نیازت هست و نه به حسابگرى .
بار خدایا،اگر بگریزم،مرا طلب کنى و مرا در خواهى یافت.پساینک در برابر تو خاضع و ذلیل و سر افکنده ایستادهام.اگر عذابم کنى،شایسته آنم و اینـاى پروردگار منـاز سوى تو عدل است.و اگرعفو کنى،از دیر باز مشمول عفو تو بودهام و تو جامه عافیت خود برپیکر من پوشیدى .
بار خدایا،تو را سوگند مىدهم به نامهاى نهانیت،نامهایى که جز توکس آنها را نداند،و به شکوه و جلالت که در پس پردههاى عزت پوشیدهشده که بر این جان بىتاب و این مشت استخوان ناتوان رحمت آورى:
کسى که طاقت تاب آفتابت را ندارد.پس چسان طاقت تاب آتشدوزخت را داشته باشد.کسى که تحمل بانگ رعد تواش نیست.
چگونه تحمل بانگ قهر تواش باشد.
اى خداوند،بر من رحم کن،که من مردى حقیرم و کم ارج.عذابکردن من به قدر ذرهاى هم به عظمت پادشاهیت نخواهد افزود و اگرمىدانستم که عذاب من به عظمت پادشاهیت خواهد افزود،از تومىخواستم که مرا به تحمل آن شکیبایى دهى و خود خواهان آن زیادتمىبودم.ولى نه اى خداوند،قدرت بیشتر و پادشاهى تو گستردهتر از آناست که فرمانبردارى فرمانبرداران بر آن بیفزاید یا نافرمانىنافرمانان از آن بکاهد.
بر من رحمت آور اى مهربانترین مهربانان.از گناه من در گذر اىصاحب جلالت و اکرام.توبه من بپذیر که تو توبه پذیرنده و مهربانى.
پىنوشتها
1.سوره 39/آیه 53
(51)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی التَّضَرُّعِ وَ الِاسْتِکَانَةِ)
إِلَهِی أَحْمَدُکَ وَ أَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلَى حُسْنِ صَنِیعِکَ إِلَیَّ، وَ سُبُوغِ نَعْمَائِکَ عَلَیَّ، وَ جَزِیلِ عَطَائِکَ عِنْدِی، وَ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِی بِهِ مِنْ رَحْمَتِکَ، وَ أَسْبَغْتَ عَلَیَّ مِنْ نِعْمَتِکَ، فَقَدِ اصْطَنَعْتَ عِنْدِی مَا یَعْجِزُ عَنْهُ شُکْرِی. وَ لَوْ لَا إِحْسَانُکَ إِلَیَّ وَ سُبُوغُ نَعْمَائِکَ عَلَیَّ مَا بَلَغْتُ إِحْرَازَ حَظِّی، وَ لَا إِصْلَاحَ نَفْسِی، وَ لَکِنَّکَ ابْتَدَأْتَنِی بِالْإِحْسَانِ، وَ رَزَقْتَنِی فِی أُمُورِی کُلِّهَا الْکِفَایَةَ، وَ صَرَفْتَ عَنِّی جَهْدَ الْبَلَاءِ، وَ مَنَعْتَ مِنِّی مَحْذُورَ الْقَضَاءِ. إِلَهِی فَکَمْ مِنْ بَلَاءٍ جَاهِدٍ قَدْ صَرَفْتَ عَنِّی، وَ کَمْ مِنْ نِعْمَةٍ سَابِغَةٍ أَقْرَرْتَ بِهَا عَیْنِی، وَ کَمْ مِنْ صَنِیعَةٍ کَرِیمَةٍ لَکَ عِنْدِی أَنْتَ الَّذِی أَجَبْتَ عِنْدَ الِاضْطِرَارِ دَعْوَتِی، وَ أَقَلْتَ عِنْدَ الْعِثَارِ زَلَّتِی، وَ أَخَذْتَ لِی مِنَ الْأَعْدَاءِ بِظُلَامَتِی. إِلَهِی مَا وَجَدْتُکَ بَخِیلًا حِینَ سَأَلْتُکَ، وَ لَا مُنْقَبِضاً حِینَ أَرَدْتُکَ، بَلْ وَجَدْتُکَ لِدُعَائِی سَامِعاً، وَ لِمَطَالِبِی مُعْطِیاً، وَ وَجَدْتُ نُعْمَاکَ عَلَیَّ سَابِغَةً فِی کُلِّ شَأْنٍ مِنْ شَأْنِی وَ کُلِّ زَمَانٍ مِنْ زَمَانِی، فَأَنْتَ عِنْدِی مَحْمُودٌ، وَ صَنِیعُکَ لَدَیَّ مَبْرُورٌ. تَحْمَدُکَ نَفْسِی وَ لِسَانِی وَ عَقْلِی، حَمْداً یَبْلُغُ الْوَفَاءَ وَ حَقِیقَةَ الشُّکْرِ، حَمْداً یَکُونُ مَبْلَغَ رِضَاکَ عَنِّی، فَنَجِّنِی مِنْ سُخْطِکَ. یَا کَهْفِی حِینَ تُعْیِینِی الْمَذَاهِبُ وَ یَا مُقِیلِی عَثْرَتِی، فَلَوْ لَا سَتْرُکَ عَوْرَتِی لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِینَ، وَ یَا مُؤَیِّدِی بِالنَّصْرِ، فَلَوْ لَا نَصْرُکَ إِیَّایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبِینَ، وَ یَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نِیرَ الْمَذَلَّةِ عَلَى أَعْنَاقِهَا، فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ، وَ یَا أَهْلَ التَّقْوَى، وَ یَا مَنْ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى، أَسْأَلُکَ أَنْ تَعْفُوَ عَنِّی، وَ تَغْفِرَ لِی فَلَسْتُ بَرِیئاً فَأَعْتَذِرَ، وَ لَا بِذِی قُوَّةٍ فَأَنْتَصِرَ، وَ لَا مَفَرَّ لِی فَأَفِرَّ. وَ أَسْتَقِیلُکَ عَثَرَاتِی، وَ أَتَنَصَّلُ إِلَیْکَ مِنْ ذُنُوبِیَ الَّتِی قَدْ أَوْبَقَتْنِی، وَ أَحَاطَتْ بِی فَأَهْلَکَتْنِی، مِنْهَا فَرَرْتُ إِلَیْکَ رَبِّ تَائِباً فَتُبْ عَلَیَّ، مُتَعَوِّذاً فَأَعِذْنِی، مُسْتَجِیراً فَلَا تَخْذُلْنِی، سَائِلًا فَلَا تَحْرِمْنِی مُعْتَصِماً فَلَا تُسْلِمْنِی، دَاعِیاً فَلَا تَرُدَّنِی خَائِباً. دَعَوْتُکَ یَا رَبِّ مِسْکِیناً، مُسْتَکِیناً، مُشْفِقاً، خَائِفاً، وَجِلًا، فَقِیراً، مُضْطَرّاً إِلَیْکَ. أَشْکُو إِلَیْکَ یَا إِلَهِی ضَعْفَ نَفْسِی عَنِ الْمُسَارَعَةِ فِیمَا وَعَدْتَهُ أَوْلِیَاءَکَ، وَ الْمُجَانَبَةِ عَمَّا حَذَّرْتَهُ أَعْدَاءَکَ، وَ کَثْرَةَ هُمُومِی، وَ وَسْوَسَةَ نَفْسِی. إِلَهِی لَمْ تَفْضَحْنِی بِسَرِیرَتِی، وَ لَمْ تُهْلِکْنِی بِجَرِیرَتِی، أَدْعُوکَ فَتُجِیبُنِی وَ إِنْ کُنْتُ بَطِیئاً حِینَ تَدْعُونِی، وَ أَسْأَلُکَ کُلَّمَا شِئْتُ مِنْ حَوَائِجِی، وَ حَیْثُ مَا کُنْتُ وَضَعْتُ عِنْدَکَ سِرِّی، فَلَا أَدْعُو سِوَاکَ، وَ لَا أَرْجُو غَیْرَکَ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ، تَسْمَعُ مَنْ شَکَا إِلَیْکَ، وَ تَلْقَى مَنْ تَوَکَّلَ عَلَیْکَ، وَ تُخَلِّصُ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ، وَ تُفَرِّجُ عَمَّنْ لَاذَ بِکَ. إِلَهِی فَلَا تَحْرِمْنِی خَیْرَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَى لِقِلَّةِ شُکْرِی، وَ اغْفِرْ لِی مَا تَعْلَمُ مِنْ ذُنُوبِی. إِنْ تُعَذِّبْ فَأَنَا الظَّالِمُ الْمُفَرِّطُ الْمُضَیِّعُ الْآثِمُ الْمُقَصِّرُ الْمُضَجِّعُ الْمُغْفِلُ حَظَّ نَفْسِی، وَ إِنْ تَغْفِرْ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.
نیایش پنجاه و یکم
.دعاى آن حضرت است در تضرع و اظهار فروتنى.
اى خداوند من،حمد مىگویم تو راـو تو سزاوار حمدىـحمدمىگویم تو را به سبب نیکیهایت که در حق من روا داشتى و به سببنعمتهاى فراوانت که به من ارزانى فرمودى و عطایاى بسیارت که مرابدان نواختى و رحمت و بخشایش و نعمتت که مرا بر دیگران برترىنهادى و به من دادى .درباره من نیکیها کردهاى و مرا نعمتها دادهاى کهزبان از سپاس آن عاجز است.و اگر احسان تو و نعم بىشمارتنمىبود،هرگز نمىتوانستم بهره خویش فراچنگ آرم و به اصلاحنفس خود پردازم.ولى تو پیش از آنکه خواستار احسانت شوم،مراغرقه احسان خود ساختى و در همه کارهایم مرا از دیگران بىنیازىبخشیدى و بلا از من بگردانیدى و قضاى سهمگین از من بازداشتى .
بار خدایا،چه بلاهاى رنج آور که از من بگردانیدهاى و چه نعمتهاىفراوان که مرا بدان شادمان ساختهاى و چه احسانهاى بزرگوارانه کهدر حق من نمودهاى.
بار خدایا،تویى که به هنگام بیچارگى دعاى من اجابت کردى وچون به خطا و لغزشى گرفتار آمدم از من در گذشتى و حق مرا از دشمنانبگرفتى.
اى خداوند،هر گاه که از تو درخواستى نمودهام بخیلت نیافتهام و هرزمان که آهنگ تو کردهام گرفتهات ندیدهام،بل چنانت یافتهام که دعاىمرا مىشنوى و آنچه خواستهام عطا مىکنى و در هر کار که هستم و درهر زمان که هستم دیدهام که نعمت بسیارت بر من روان است.از اینروست که در نزد من ستودهاى و احسانت بس نیکوست.
اى خداوند،جان من و زبان من و عقل من،حمد و سپاس تو گویند،حمدى به کمال رسیده،حمدى به حقیقت شکر نایل آمده،حمدى تاغایت خشنودیت فرا رفته.پس مرا از خشم خود در امان دار.
اى پناهگاه من هنگامى که یافتن راههاى رهایى براى من دشوارمىشود،اى عفو کننده از خطا،اگر تو بر گناه من پرده نیفکنده بودى،من از رسوایان مىبودم.اى خداوندى که به یارى خویش مرا توانایىبخشیدهاى،اگر یارى تو نبود من از مغلوبان مىبودم.اى خداوندى کهپادشاهان در برابر تو یوغ مذلت بر گردن نهادهاند و از سطوت توبیمناکند.اى خداوندى که سزاوار آنى که از تو بترسند،اى خداوندىکه نامهاى نیکو از آن توست،از تو مىخواهم که مرا عفو کنى وبیامرزى،که من بىگناه نیستم که عذرى اقامه کنم و نیرومند نیستم کههواى غلبهام در سر باشد و گریزگاهى ندارم که بدان در گریزم.
از تو خواهم که خطاهایم ببخشایى و از آن گناهان که مرا گرفتارخود ساخته و گرد من فرا گرفته و به هلاکتم نزدیک کرده،پوزشمىخواهم.از آن گناهان در تو مىگریزمـاى پروردگار منـو توبهمىکنم،توبه من بپذیر.به تو پناه مىجویم،پناهم ده.از تو زنهارمىطلبم،خوارم فرومگذار.دست سؤال پیش تو دراز کردهام،محرومممکن.به رشته رحمت تو چنگ زدهام،رهایم مکن.تو را مىخوانم،نومیدم باز مگردان.
اى پروردگار من،تو را مىخوانم،در حالى که مسکینم،زار و نزارم، ترسان و هراسان و بیمناکم،فقیرم و به تو محتاجم.
اى خداى من،به تو شکایت مىکنم ناتوانیم را،که نمىتوانم به آنوعدهاى که به اولیاى خود دادهاى بشتابم و نمىتوانم از آنچه دشمنانترا از آن ترساندهاى دورى جویم.به تو شکایت مىآورم از فراوانى غم واندوهم و وسوسه نفسم.
خدایا،به سبب آنچه در باطنم مىگذرد،مرا رسوا نساختهاى و بهسبب گناهانم هلاک نکردهاى .تو را مىخوانم و تو پاسخم مىدهى،هر چند به هنگامى که مرا مىخوانى من در پاسخ تو درنگ مىکنم.هرنیازم که باشد،از تواش مىخواهم و هر جا که باشم،راز دل خود به تومىسپارم .جز تو کسى را نمىخوانم،جز تو به کسى امید ندارم.لبیکلبیک.هر کس به تو شکایت آورد،مىشنوى .هر کس بر تو توکل کند،بدو روى مىکنى.هر کس را که چنگ در ریسمان تو زند،رهایىمىبخشى و از کسى که به تو پناه آورد،غم و اندوه مىزدایى.
اى خداوند،مرا به سبب اندک بودن سپاسگزاریم از خیر دنیا وآخرت محروم مکن.گناهانم را که تنها تو مىدانى چیست بیامرز.اگرمرا عذاب کنى،سزاى من است،که من ستمگرم و تباهکارم و گنهکارم ومقصرم و سهل انگارم و غافل از بهره خویش هستم.اگر مرا بیامرزى،چه شگفت،که تو مهربانترین مهربانانى.
(52)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی الْإِلْحَاحِ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى)
یَا اللَّهُ الَّذِی لَا یَخْفَى عَلَیْهِ شَیْءٌ فِی الْأَرْضِ وَ لَا فِی السَّمَاءِ، وَ کَیْفَ یَخْفَى عَلَیْکَ یَا إِلَهِی مَا أَنْتَ خَلَقْتَهُ، وَ کَیْفَ لَا تُحْصِی مَا أَنْتَ صَنَعْتَهُ، أَوْ کَیْفَ یَغِیبُ عَنْکَ مَا أَنْتَ تُدَبِّرُهُ، أَوْ کَیْفَ یَسْتَطِیعُ أَنْ یَهْرُبَ مِنْکَ مَنْ لَا حَیَاةَ لَهُ إِلَّا بِرِزْقِکَ، أَوْ کَیْفَ یَنْجُو مِنْکَ مَنْ لَا مَذْهَبَ لَهُ فِی غیْرِ مُلْکِکَ. سُبْحَانَکَ أَخْشَى خَلْقِکَ لَکَ أَعْلَمُهُمْ بِکَ، وَ أَخْضَعُهُمْ لَکَ أَعْمَلُهُمْ بِطَاعَتِکَ، وَ أَهْوَنُهُمْ عَلَیْکَ مَنْ أَنْتَ تَرْزُقُهُ وَ هُوَ یَعْبُدُ غَیْرَکَ سُبْحَانَکَ لَا یَنْقُصُ سُلْطَانَکَ مَنْ أَشْرَکَ بِکَ، وَ کَذَّبَ رُسُلَکَ، وَ لَیْسَ یَسْتَطِیعُ مَنْ کَرِهَ قَضَاءَکَ أَنْ یَرُدَّ أَمْرَکَ، وَ لَا یَمْتَنِعُ مِنْکَ مَنْ کَذَّبَ بِقُدْرَتِکَ، وَ لَا یَفُوتُکَ مَنْ عَبَدَ غَیْرَکَ، وَ لَا یُعَمَّرُ فِی الدُّنْیَا مَنْ کَرِهَ لِقَاءَکَ. سُبْحَانَکَ مَا أَعْظَمَ شَأْنَکَ، وَ أَقْهَرَ سُلْطَانَکَ، وَ أَشَدَّ قُوَّتَکَ، وَ أَنْفَذَ أَمْرَکَ سُبْحَانَکَ قَضَیْتَ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِکَ الْمَوْتَ مَنْ وَحَّدَکَ وَ مَنْ کَفَرَ بِکَ، وَ کُلٌّ ذَائِقُ الْمَوْتِ، وَ کُلٌّ صَائِرٌ إِلَیْکَ، فَتَبَارَکْتَ وَ تَعَالَیْتَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ. آمَنْتُ بِکَ، وَ صَدَّقْتُ رُسُلَکَ، وَ قَبِلْتُ کِتَابَکَ، وَ کَفَرْتُ بِکُلِّ مَعْبُودٍ غَیْرِکَ، وَ بَرِئْتُ مِمَّنْ عَبَدَ سِوَاکَ. اللَّهُمَّ إِنِّی أُصْبِحُ وَ أُمْسِی مُسْتَقِلًّا لِعَمَلِی، مُعْتَرِفاً بِذَنْبِی، مُقِرّاً بِخَطَایَایَ، أَنَا بِإِسْرَافِی عَلَى نَفْسِی ذَلِیلٌ، عَمَلِی أَهْلَکَنِی، وَ هَوَایَ أَرْدَانِی، وَ شَهَوَاتِی حَرَمَتْنِی. فَأَسْأَلُکَ یَا مَوْلَایَ سُؤَالَ مَنْ نَفْسُهُ لَاهِیَةٌ لِطُولِ أَمَلِهِ، وَ بَدَنُهُ غَافِلٌ لِسُکُونِ عُرُوقِهِ، وَ قَلْبُهُ مَفْتُونٌ بِکَثْرَةِ النِّعَمِ عَلَیْهِ، وَ فِکْرُهُ قَلِیلٌ لِمَا هُوَ صَائِرٌ إِلَیْهِ. سُؤَالَ مَنْ قَدْ غَلَبَ عَلَیْهِ الْأَمَلُ، وَ فَتَنَهُ الْهَوَى، وَ اسْتَمْکَنَتْ مِنْهُ الدُّنْیَا، وَ أَظَلَّهُ الْأَجَلُ، سُؤَالَ مَنِ اسْتَکْثَرَ ذُنُوبَهُ، وَ اعْتَرَفَ بِخَطِیئَتِهِ، سُؤَالَ مَنْ لَا رَبَّ لَهُ غَیْرُکَ، وَ لَا وَلِیَّ لَهُ دُونَکَ، وَ لَا مُنْقِذَ لَهُ مِنْکَ، وَ لَا مَلْجَأَ لَهُ مِنْکَ، إِلَّا إِلَیْکَ. إِلَهِی أَسْأَلُکَ بِحَقِّکَ الْوَاجِبِ عَلَى جَمِیعِ خَلْقِکَ، وَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الَّذِی أَمَرْتَ رَسُولَکَ أَنْ یُسَبِّحَکَ بِهِ، وَ بِجَلَالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ، الَّذِی لَا یَبْلَى وَ لَا یَتَغَیَّرُ، وَ لَا یَحُولُ وَ لَا یَفْنَى، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تُغْنِیَنِی عَنْ کُلِّ شَیْءٍ بِعِبَادَتِکَ، وَ أَنْ تُسَلِّیَ نَفْسِی عَنِ الدُّنْیَا بِمَخَافَتِکَ، وَ أَنْ تُثْنِیَنِی بِالْکَثِیرِ مِنْ کَرَامَتِکَ بِرَحْمَتِکَ. فَإِلَیْکَ أَفِرُّ، و مِنْکَ أَخَافُ، وَ بِکَ أَسْتَغِیثُ، وَ إِیَّاکَ أَرْجُو، وَ لَکَ أَدْعُو، وَ إِلَیْکَ أَلْجَأُ، وَ بِکَ أَثِقُ، وَ إِیَّاکَ أَسْتَعِینُ، وَ بِکَ أُومِنُ، وَ عَلَیْکَ أَتَوَکَّلُ، وَ عَلَى جُودِکَ وَ کَرَمِکَ أَتَّکِلُ.
نیایش پنجاه و دوم
.دعاى آن حضرت است به هنگام طلب به اصرار از بارى تعالى.
اى خداوند یکتایى که در آسمان و زمین چیزى بر تو پوشیده نیست وچگونه تواندـاى خداى منـچیزى که خود آن را آفریدهاى بر توپوشیده ماند،یا چگونه شمار نتوانى کرد آنچه خود آن را پدیدآوردهاى،یا چگونه از تو پنهان تواند ماند آنچه تدبیر کار او به دستتوست،یا چگونه از تو تواند گریخت آن که اگر روزىاش ندهى زندهنخواهد بود،یا چگونه از چنبر فرمان تو تواند رست آن که راهى جزحیطه فرمانروایى تواش در پیش نیست.
اى خداوند،منزهى تو.از آفریدگانت آن که تو را بیشتر شناسد،بیشتر از تو ترسد و آن که تو را بیشتر فرمان برد،خضوعش در برابر توبیشتر باشد و آن که تواش روزى دهى و او دیگرى را پرستد،در نزد تو ازهمه کس فرومایهتر است.
اى خداوند،منزهى تو.سلطه و قدرت تو را نمىکاهد کسى که به توشرک آورد و پیامبرانت را به دروغ نسبت دهد.آن کس که خواست تو راخوش ندارد،نتواند فرمانت را نپذیرد و آن کس که منکر قدرت تو بود،خود را از تو در امان نتواند داشت و آن کس که جز تو دیگرى را پرستد،از کیفر تواش گریزى نیست و آن کس که دیدار تو را نخواهد،نتواند تاابد در دنیا زیستن گیرد .
اى خداوند،منزهى تو.چه رفیع است مقام تو،چه قهار است قدرتتو،چه سخت است نیروى تو،چه نافذ است فرمان تو.
اى خداوند،منزهى تو.مرگ را بر همه آفریدگانت مقرر داشتهاى:
خواه به یکتاییت بپرستند یا نپرستند.همه چشنده شرنگ مرگند و همهرهسپار سراى آخرت.پس متبارک و متعالى هستى.خدایى جز تونیست.یکتایى و بى شریکى.
به تو ایمان آوردم و پیامبرانت را تصدیق کردم و کتابت را پذیرفتم وبه هر معبودى جز تو کافر شدم و از هر کس که جز تو را بپرستد بیزارىجستم.
بار خدایا،شام را به بامداد مىآورم و بامداد را به شام مىرسانم درحالى که عمل خویش اندک مىشمارم و به گناه خود اعتراف مىکنم وبه خطاى خویش اقرار مىآورم.
بار خدایا،چون پیروى از هواى نفس را از حد گذرانیدهام،آفریدهاى ذلیلم.عمل من مرا به هلاکت افکند و هوى و هوس من بهتباهیم کشید و شهوات من مرا از کردار نیک محروم داشت .
اى مولاى من،از تو مىخواهم،همانند کسى که آرزوىدور و درازش به لهو و لعب سرگرم داشته و جسمش به سبب تن پرورىغافل است و دلش به سبب افزونى نعمت مفتون است و خود دربارهآیندهاى که به سوى آن رهسپار است اندک مىاندیشد،همانند آن کسکه آرزو بر او چیره شده و هوى و هوس او را فریفته و دنیا بر او تسلطیافته و مرگ بر او سایه افکنده است،همانند آن کس که گناه خود بسیارمىشمرد و به خطاى خود اعتراف مىکند،همانند آن کس کهپروردگارى جز تو ندارد و جز تواش دوستى نیست و کسى از خشمتواش نمىرهاند و پناهگاهیش جز آستان تو نیست.اى خداوند،از تومىخواهم،به حق خود که بر همگان واجب گردانیدهاى و به نام مهین توکه پیامبرت را فرمودهاى که تو را بدان نام تسبیح گوید و به عظمت ذاتبزرگوار تو که نه کهنه مىشود و نه تغییر مىیابد و نه فنا مىپذیرد،که برمحمد و خاندانش درود بفرستى و مرا به نیروى عبادتت از هر چه هستبىنیاز کنى و خوف خویش در دلم افکنى تا محبت دنیا از صحراى دلم خیمه برچیند و مرا به رحمت خود به کرامت و احسان فراوانتبازگردانى.
بار خدایا به سوى تو مىگریزم،از تو مىترسم،به درگاه تو استغاثهمىکنم،به تو امید مىبندم،تو را مىخوانم،به تو پناه مىجویم،اعتمادمبه توست و از تو یارى مىخواهم،به تو ایمان مىآورم و بر تو توکلمىکنم و به جود و کرم تو متکى هستم.
(53)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی التَّذَلُّلِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ)
رَبِّ أَفْحَمَتْنِی ذُنُوبِی، وَ انْقَطَعَتْ مَقَالَتِی، فَلَا حُجَّةَ لِی، فَأَنَا الْأَسِیرُ بِبَلِیَّتِی، الْمُرْتَهَنُ بِعَمَلِی، الْمُتَرَدِّدُ فِی خَطِیئَتِی، الْمُتَحَیِّرُ عَنْ قَصْدِی، الْمُنْقَطَعُ بِی. قَدْ أَوْقَفْتُ نَفْسِی مَوْقِفَ الْأَذِلَّاءِ الْمُذْنِبِینَ، مَوْقِفَ الْأَشْقِیَاءِ الْمُتَجَرِّینَ عَلَیْکَ، الْمُسْتَخِفِّینَ بِوَعْدِکَ سُبْحَانَکَ أَیَّ جُرْأَةٍ اجْتَرَأْتُ عَلَیْکَ، وَ أَیَّ تَغْرِیرٍ غَرَّرْتُ بِنَفْسِی مَوْلَایَ ارْحَمْ کَبْوَتِی لِحُرِّ وَجْهِی وَ زَلَّةَ قَدَمِی، وَ عُدْ بِحِلْمِکَ عَلَى جَهْلِی وَ بِإِحْسَانِکَ عَلَى إِسَاءَتِی، فَأَنَا الْمُقِرُّ بِذَنْبِی، الْمُعْتَرِفُ بِخَطِیئَتِی، وَ هَذِهِ یَدِی وَ نَاصِیَتِی، أَسْتَکِینُ بِالْقَوَدِ مِنْ نَفْسِی، ارْحَمْ شَیْبَتِی، وَ نَفَادَ أَیَّامِی، وَ اقْتِرَابَ أَجَلِی وَ ضَعْفِی وَ مَسْکَنَتِی وَ قِلَّةَ حِیلَتِی. مَوْلَایَ وَ ارْحَمْنِی إِذَا انْقَطَعَ مِنَ الدُّنْیَا أَثَرِی، وَ امَّحَى مِنَ الْمَخْلُوقِینَ ذِکْرِی، وَ کُنْتُ مِنَ الْمَنْسِیِّینَ کَمَنْ قَدْ نُسِیَ مَوْلَایَ وَ ارْحَمْنِی عِنْدَ تَغَیُّرِ صُورَتِی وَ حَالِی إِذَا بَلِیَ جِسْمِی، وَ تَفَرَّقَتْ أَعْضَائِی، وَ تَقَطَّعَتْ أَوْصَالِی، یَا غَفْلَتِی عَمَّا یُرَادُ بِی. مَوْلَایَ وَ ارْحَمْنِی فِی حَشْرِی وَ نَشْرِی، وَ اجْعَلْ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ مَعَ أَوْلِیَائِکَ مَوْقِفِی، وَ فِی أَحِبَّائِکَ مَصْدَرِی، وَ فِی جِوَارِکَ مَسْکَنِی، یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ.
نیایش پنجاه و سوم
.دعاى آن حضرت است در اظهار خشوع و خضوع به درگاه خداوند.
اى پروردگار من،گناهانم زبانم را بند آوردهاند و از گفتار عاجزآمدهام و یاراى آنم نیست که عذرى آورم یا حجتى اقامه کنم.اسیر بلیهخویشتنم و در گرو اعمال خود.در وادى خطاى خود سرگردانم و ندانمبه کجا مىروم،چونان مسافرى از همه جا بریده و در راه مانده .
خود را در جایگاه گنهکاران ذلیل بر پاى داشتهام،در جایگاهشوربختانى که در برابرت گستاخى کردهاند و وعدههاى عذابت را بهچیزى نشمردهاند.منزهى تو،اى خداوند.به کدام جرأت با تو گستاخىکردم؟به دمدمه کدام فریب خود را در ورطه هلاکت افکندم؟
اى مولاى من،مىبینى که چسان لغزیدهام و به رو در افتادهام،پسبر من رحمت آور و به حلم خود بر جهل من و به احسان خود بربدکرداریم ببخشاى،که به گناه خود اقرار مىکنم و به خطاى خودمعترفم.این دست من و این سر من که اکنون براى قصاص از نفسخود زاروار تسلیم کردهام.بار خدایا،بر پیرى من و پایان یافتن روزگارمن و نزدیک شدن اجل من و ناتوانى و بیچارگى من رحم کن.
اى مولاى من،بر من رحمت آور آنگاه که نشان من از جهان بر افتدو نامم از میان آفریدگان محو شود و در زمره فراموش شدگان در آیم.
اى مولاى من،بر من رحمت آور آنگاه که چهرهام و حالتم دگرگونشود:آن هنگام که پیکرم بپوسد و اعضایم پراکنده گردد و بند بندم از همبگسلند.اى واى بر غفلت من از آنچه برایم مهیا کردهاند.
اى مولاى من،رحم کن بر من در آن روز که زنده شوم و براى حسابحاضر آیم.در آن روز،جایگاه ایستادنم را در میان اولیاى خود قرار ده وچنان کن که با دوستان تو باز گردم و مرا در جوار خود مسکن ده.یا ربالعالمین.
(54)
(وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی اسْتِکْشَافِ الْهُمُومِ)
یَا فَارِجَ الْهَمِّ، وَ کَاشِفَ الْغَمِّ، یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ افْرُجْ هَمِّی، وَ اکْشِفْ غَمِّی. یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ، اعْصِمْنِی وَ طَهِّرْنِی، وَ اذْهَبْ بِبَلِیَّتِی. وَ اقْرَأْ آیَةَ الْکُرْسِیِّ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، وَ قُلْ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ سُؤَالَ مَنِ اشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ، وَ ضَعُفَتْ قُوَّتُهُ، وَ کَثُرَتْ ذُنُوبُهُ، سُؤَالَ مَنْ لَا یَجِدُ لِفَاقَتِهِ مُغِیثاً، وَ لَا لِضَعْفِهِ مُقَوِّیاً، وَ لَا لِذَنْبِهِ غَافِراً غَیْرَکَ، یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ أَسْأَلُکَ عَمَلًا تُحِبُّ بِهِ مَنْ عَمِلَ بِهِ، وَ یَقِیناً تَنْفَعُ بِهِ مَنِ اسْتَیْقَنَ بِهِ حَقَّ الْیَقِینَ فِی نَفَاذِ أَمْرِکَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اقْبِضْ عَلَى الصِّدْقِ نَفْسِی، وَ اقْطَعْ مِنَ الدُّنْیَا حَاجَتِی، وَ اجْعَلْ فِیمَا عِنْدَکَ رَغْبَتِی شَوْقاً إِلَى لِقَائِکَ، وَ هَبْ لِی صِدْقَ التَّوَکُّلِ عَلَیْکَ. أَسْأَلُکَ مِنْ خَیْرِ کِتَابٍ قَدْ خَلَا، وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ کِتَابٍ قَدْ خَلَا، أَسْأَلُکَ خَوْفَ الْعَابِدِینَ لَکَ، وَ عِبَادَةَ الْخَاشِعِینَ لَکَ، وَ یَقِینَ الْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ، وَ تَوَکُّلَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَیْکَ. اللَّهُمَّ اجْعَلْ رَغْبَتِی فِی مَسْأَلَتِی مِثْلَ رَغْبَةِ أَوْلِیَائِکَ فِی مَسَائِلِهِمْ، وَ رَهْبَتِی مِثْلَ رَهْبَةِ أَوْلِیَائِکَ، وَ اسْتَعْمِلْنِی فِی مَرْضَاتِکَ عَمَلًا لَا أَتْرُکُ مَعَهُ شَیْئاً مِنْ دِینِکَ مَخَافَةَ أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ. اللَّهُمَّ هَذِهِ حَاجَتِی فَأَعْظِمْ فِیهَا رَغْبَتِی، وَ أَظْهِرْ فِیهَا عُذْرِی، وَ لَقِّنِّی فِیهَا حُجَّتِی، وَ عَافِ فِیهَا جَسَدِی. اللَّهُمَّ مَنْ أَصْبَحَ لَهُ ثِقَةٌ أَوْ رَجَاءٌ غَیْرُکَ، فَقَدْ أَصْبَحْتُ وَ أَنْتَ ثِقَتِی وَ رَجَائِی فِی الْأُمُورِ کُلِّهَا، فَاقْضِ لِی بِخَیْرِهَا عَاقِبَةً، وَ نَجِّنِی مِنْ مَضَلَّاتِ الْفِتَنِ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ الْمُصْطَفَى وَ عَلَى آلِهِ الطَّاهِرِینَ.
نیایش پنجاه و چهارم
.دعاى آن حضرت است به هنگام درخواست از میان بردن غم و اندوه.
اى از میان برنده غمها و اى زداینده اندوهان.اى بخشاینده در دنیا وآخرت و اى رحمت آورنده بر بندگان خود هم در این سراى و هم در آنسراى.بر محمد و خاندان او درود بفرست و غمم از جان بردار و اندوهماز دل بزداى.
اى خداى یگانه،اى خداى یکتا،اى خدایى که در نیازمندیها به توپناه آورند،اى خداوندى که نزادهاى و زاده نشدهاى و تو را همسر وهمتایى نیست.مرا از گناهان نگهدار و پاکیزهام گردان و بلیه از مندور نماى#(1).
بار خدایا،چونان کسى که نیازمندىاش به غایت رسیده و نیرویشبه ضعف گراییده و گناهانش افزون شده،چونان کسى که حاجتخویش را فریاد رسى نمىیابد و ناتوانىاش را نیرو بخشندهاى وگناهانش را آمرزندهاى جز تو نیست،از تو مىخواهم اى صاحبجلالت و اکرام که مرا به کارى وادارى که هر کس چنان کند،محبوب توشود و حق الیقینى عطا کنى که هر کس در طریق مشیت تو بدان مقامفرا رود،به پاداشى نیکو رسد.
بار خدایا،بر محمد و خاندان او درود بفرست و مرا بر صدق و راستىبمیران و نیاز من از دنیا ببر و رغبت مرا به آنچه در نزد توست شوق لقاىخود قرار ده و مرا روزى ساز توکل به تو را از سر صدق.
بار خدایا،از تو مىخواهم سرنوشت نیکى را که در گذشته براى منرقم زده شده،و به تو پناه مىآورم از سرنوشت بدى که براى من رقم زدهشده.از تو مىخواهم خوف و خشیت عابدان را به من ارزانى دارى وعبادت خاشعان را و یقین متوکلان را و توکل مؤمنان را.
بار خدایا،مرا برانگیز که بدان رغبت از تو چیزى خواهم که اولیاىتو از تو مىخواهند،و از تو چنان ترسم که اولیاى تو از تو مىترسند.مرادر راه رضاى خود چنان به کار دار که چیزى از وظایف دینى تو را از بیمهیچ یک از آفریدگانت فرو نگذارم.بار خدایا،این حاجت من است،پس رغبت مرا براى رسیدن به آن عظیم گردان و عذر من در ایندرخواست بپذیر و حجت مرا در آن بر زبانم نه و جسمم را در آن عافیتعطا کن.
بار خدایا،هر کس که اعتماد و امیدى به جز تو داشته باشد،اعتماد وامید من در تمام احوال به توست.پس مقدر ساز براى من هر چه را کهپایانى بهتر دارد،و مرا از فتنههاى گمراه کننده وارهان،به رحمت خوداى مهربانترین مهربانان.
و صلى الله على سیدنا محمد رسول الله المصطفى و على آلهالطاهرین.
پىنوشتها
1.در اینجا آیة الکرسى و معوذتین و قل هو الله احد را بخوان.
منبع: برگرفته ازسایت حوزه به نشانی:
http://www.hawzah.net/per/k/sahi/sahi.htm