ضرب المثل :من خیک رو رها میکنم خیک منو رها نمیکنه

 

آورده اند که دو تا رفیق اصفهانی سرپل خواجو ایستاده بودند به تماشای سیلی که رودخانه رو لبالب کرده بود.ناگهان متو جه میشوندکه یک خیک بزرگ پر از روغن روی آب شناوره. حسین که شناگر ماهری بود وسوسه میشه که بپره تو آب و خیک روغن رو بیرون بیاره .رفیقش میگه بابا ولش کن خطرناکه.بالاخره طمع چشم بصیرت حسین آقای اصفهانی رو کور میکنه.شیرجه میزنه تو آب.خودشو به خیک روغن میرسونه.خلاصه دوست حسین آقا که از بالا نظاره گر بود.می بینه که حسین خیک روغن رو گرفته و گاهی میره زیر آب گاهی میاد بالا.داد میزنه که خیک رو ولش کن غرق میشی بیا بالا.غافل از اینکه این خیک روغن نیست بلکه یک خرس بزرگه که سیل اونو از بالا آورده.خلاصه هر چقدر فریاد میزنه که خیک رو ولش کن .می بینه که حسین ول کن خیک نیست . حسین بیچاره هم در آب فریاد میزنه  "من خیک رو ول میکنم خیک منو ول نمیکنه"
و از این به بعد بود که این جمله حسین ضرب المثل عام و خاص شد .

منبع : سایت مای پرشین فروم به نشانی : http://www.mypersianforum.com/showthread.php?t=58440

ضرب المثل؛دوقورت ونیمش باقی است؛

ضرب المثل " دو قورت ونیمش باقی است " دربارۀ کسی به کار می رود که حرص و طمعش را معیار و ملاکی نباشد و بیش از میزان قابلیت و شایستگی انتظار تلطُف و مساعدت داشته باشد. عبارت مثلی بالا از جنبه دیگر هم مورد استفاده و اصطلاح قرار می گیرد و آن موقعی است که شخص در ازای تقصیر و خطای نابخشودنی که از او سرزده نه تنها اظهار انفعال و شرمندگی نکند بلکه متوقع نوازش و محبت و نازشست هم باشد.

در این گونه موارد است که اصطلاحاً می گویند:"فلانی دو قورت و نیمش باقی است " یعنی با تمتعی فراوان از کسی یا چیزی هنوز ناسپاس است.

برای اطلاع از منشأ ضرب المثل فوق به پیوند" دو قورت و نیمش باقی است "مراجعه شود.

ضرب المثل ؛آب از سرچشمه گل آلود است؛

 

اختلال و نابسامانی در هر یک از امور و شئون یک موسسه یا اداره ناشی از بی کفایتی و سوء تدبیر رئیس و مسئول آن مؤسسه یا اداره است.  زیرا اگر رئیس یا مدیر یک سازمان یا موسسه کاردان ،درست  ،دانا وکارآمد باشد بقیه افراد آن سازمان نیز کار رابدرستی انجام می دهند وسازمان  درمجموع موفق خواهدشد. ولی اگر سر سازمان آلوده یاناکارآمد باشد زیر مجموعه سازمان هم خوب کارنمی کنند.همینطور اگر آب از سرچشمه گل آلود نباشد جویبارهای جداشده ازآن هم به آن تیرگی نمی گراید وآب جویبارهای آن زلال وپاک خواهدبود ولی اگر آب از سرچشمه گل آلودباشد جویبارهای منشعب ازآن هم گل آلود خواهندبود.عبارت مثلی بالا با آنکه ساده بنظر می رسد، ریشه تاریخی دارد و از زبان بیگانه به فارسی ترجمه شده است.توضیح بیشتر را از پیوند "آب ازسرچشمه گل آلود است" بخوانید.

ضرب المثل ؛سنگ کسی را به سینه زدن؛

این عبارت که به صورت ضرب المثل درآمده و عارف و عامی به آن استناد و تمثیل می کنند، در موارد حمایت و جانبداری از کسی یا جمعیتی به کار میرود، فی المثل گفته می شود: «از کثرت پاکدلی و عطوفت سنگ هر ضعیفی را به سینه میزند و از هر ناتوانی هواداری می کند.» یا «چرا این همه سنگ فلانی را به سینه می زنی؟» که در هر دو صورت مبین حمایت و غمخواری و جانبداری است که از طرف شخصی نسبت به شخص یا افراد و جمعیتهای دیگر ابراز می شود. درمورد منشأ این ضرب المثل توضیح "سنگ کسی را به سینه زدن" را ببینید.

ضرب المثل ؛ماستها را کیسه کرد؛

اصطلاح "ماستها را کیسه کرد"کنایه از: جا خوردن، ترسیدن، از تهدید کسی غلاف کردن و دم در کشیدن و یا دست از کار خود برداشتن است.

فی المثل گفته می شود:«فلانی چون سنبه را پر زور دید "ماستها را کیسه کرد" » یا به عبارت دیگر به محض اینکه صدای مدیر یا ناظم بلند شد بچه ها "ماستها را کیسه کردند "و غیره...

اکنون ببینیم وقتی که ماست داخل کیسه می شود چه ارتباطی با ترس و تسلیم و جا خوردگی پیدا می کند. توضیح بیشتر را از پیوند"ماستها را کیسه کرد" بخوانید.

ضرب المثلها

ازاین پس سعی می شود درمورد برخی از ضرب المثلهای فارسی وسابقه آنها وموارد کاربردشان ومنشاء آنها توضیح داده شود.اینک یکی از ضرب المثلهای فارسی بنام اشک تمساح شرح می گردد:

اشک تمساح ریختن

گریه دروغین را به اشک تمساح تعبیر کرده اند. خاصه گریه و اشکی که نه از باب دلسوزی، بلکه از رهگذر ریا و تدلیس باشد، تا بدان وسیله مقصود حاصل آید و سوءنیت گریه کننده جامه عمل بپوشد. فی المثل مرد ثروتمندی بمیرد و صغیر یا صغاری از خود باقی گذارد. مفتخوران و شیادان که همه جا و همه وقت چون علف هرز سبز میشوند، در ماتم متوفی اشک حسرت می ریزند تا اعتماد بازماندگان را جلب کرده و ماترک متوفی را یکسره تصاحب و تملک نمایند. این اشکهای مزورانه را در عرف اصطلاح عامه اشک تمساح گویند؛ که مخوفترین اشکهای روی زمین شناخته شده است. اگر چه اشک تمساح ریشه تاریخی ندارد ولی چون علت تسمیه آن از نظر علوم طبیعی قابل توجه به نظر می رسید لازم است در این زمینه اشارتی رود.

تمساح سوسمار عظیم الجثه دریایی است که چون در شط نیل و بعضی از رودخانه های پر آب آفریقا نیز زندگی میکند آنرا "نهنگ مصری و نهنگ آفریقایی" نیز می گویند. سابقاً معتقد بودند که غذا و خوراک تمساح به وسیله اشک چشم تأمین می شود. بدین طریق که هنگام گرسنگی به ساحل می رود و مانند جسد بی جانی ساعتهای متمادی بر روی شکم دراز می کشد. در این موقع اشک لزج و مسموم کننده ای از چشمانش خارج می شود که حیوانات و حشرات هوایی به طمع تغذیه بر روی آن می نشینند.

پیداست که سموم اشک تمساح آنها را از پای در می آورد. فرضاً نیمه جان هم بشوند و قصد فرار کنند به علت لزج بودن "اشک تمساح" نمی توانند از آن دام گسترده نجات یابند.

خلاصه هر بار که مقدار کافی حیوان و حشره در دام اشک تمساح افتند، تمساح پوزه ای جنبانیده به یک حمله آنها را بلع می کند و مجدداً برای شکار کردن طعمه های دیگر اشک می ریزد. به همین جهت تا چند سال قبل که راجع به اشک تمساح تحقیقات کافی نشده بود، خاصیت اشک مزبور را در این می دانستند که تمساح از آن برای صید طعمه و تغذیه استفاده می کند؛ ولی در مجله رادیو ایران راجع به این اشک چنین آمده است:

«در تاریخ "اشک تمساح" شهرت پیدا کرده است. در سال 1400 میلادی سر جان ماندویل سیاح انگلیسی گفت تمساح قبل از بلعیدن طعمه اش اشک دروغی می ریزد. لیندزی جانسون در سال 1924 در چشم چهار نوع تمساح پیاز و نمک ریخت، ولی اثری از غم و اندوه و گریه در آنها نیافت. پس ملاحضه می فرمایید این اشک تمساح که این قدر مشهور شده مبنای واقعی ندارد و صحیح نیست.... و کالینز در سال 1932 میلادی پس از تحقیقات و تجسسات به این نتیجه رسید که: هیچ حیوانی - جز انسان - بر اثر اندوه گریه نمی کند.»

به عقیده علما و دانشمندان: «انسان تنها موجودی است که گریه می کند. ریزش اشک در فشارهای هیجانی و یا خوشحالی زیاد، در هیچ آفریده دیگری به غیر از انسان به عنوان یک کار و عمل طبیعی شناخته نشده است.»

این نکته هم ناگفته نماند که اخیراً یکی از دانشمندان ضمن آزمایش به این نتیجه رسید که اشک تمساح و لاک پشت یکی از نیازهای طبیعی این دو حیوان است. توضیح آنکه در کنار چشم تمساح و لاک پشت غددی وجود دارد که مازاد آب نمک بدنشان از آن غدد به خارج ترشح می کند. به همین ملاحضه تا کنون آب نمک مترشحه را با اشک تمساح اشتباه می کرده اند.

در پایان چون در این قسمت بحث در پیرامون اشک و گریه بوده است، از لحاظ حسن ختام بی مناسبت نیست یادآوری شود که بر اثر آخرین تحقیقات دانشمندان ثابت گردیده که: گریه کردن عمر را طولانی می کند. به عقیده این دانشمندان گریستن خاص اشخاص رقیق القلب نیست، بلکه کسانی که در طول زندگی خود به مناسبتهای مختلف گریه می کنند حداقل پنجسال بیشتر از کسانی که گریه نمی کنند عمر می کنند.

به اعتقاد دانشمندان طولانی تر بودن عمر خانمها نسبت به آقایان به این خاطر است که زنان توانایی بیشتری برای گریه کردن دارند.

برگرفته ازسایت فرهنگسرا به نشانی :

http://www.farhangsara.com/fzarbolmasal_ashktemsah.htm