محمدعلی جناح

محمدعلی جناح

محمدعلی جناح (۲۵ دسامبر ۱۸۷۶ کراچی - ۱۱ سپتامبر ۱۹۴۸ کراچی) از سیاستمداران سدهٔ بیستم و بنیادگذار کشور پاکستان بود. وی رهبر حزب مسلم لیگ پاکستان و نخستین فرماندار کل آن کشور بود.

محمدعلی جناح در ۲۵ دسامبر ۱۸۷۶ در کراچی زاده شد، پدرش بازرگان بود و خواهرش «فاطمه» یکی از مبارزان دوران استقلال پاکستان و هندوستان بود، بعد از گذراندن ابتدائی ودبیرستان در سال ۱۸۹۲ وارد دانشگاه لینکلن شد و بعد از چهار سال تحصیل در رشته حقوق وکیلی توانا شد. سخت کوشی و انضباط فکری او صعودش را به مراکز قدرت آسان کرد اودر سال ۱۹۰۵ به طور رسمی وارد سیاست شد.

فعالیتهای سیاسی

حزب کنگره ملی هند که برای کمک به انگلیسها توسط خود آنها تاسیس شده بود اکنون با ورود محمد علی جناح به آن نه تنها متناسب با منافع آن نبود بلکه مخالف اهدافشان عمل می‌کرد، مسلمانان هم برای حفظ منافع خود حزبی به نام مسلم لیگ را تاسیس کردند این دو حزب راه استقلال را هموارنمودند و فعالیتهای جناح منجر به استقلال پاکستان شد. او مردی دانا بود واز تعصب‌های فرقه‌ای دوری می‌کرد وبه همین خاطر یکی از بهترین نمایندگان اتحاد مسلمانان با هندوها به شمار می‌رفت. جناح در ۱۹۱۶ عهده‌دار مسئولیت پیمان اتحادیه‌ای حزب کنگره به نام حزب«لکنو» شد در این پیمان که دستاوردهای خوبی برای مسلمانان داشت حق داشتن کرسی نمایندگی برای مسلمانان در آن پیش بینی شده بود. گاندی در سال ۱۹۱۸ وارد فعالیت سیاسی در شبه قاره شد ایشان در حزب کنگره نیز وارد شد وطرح نافرمانی مدنی یا مقاومت منفی را مطرح کرد ولی محمد علی جناح با آن مخالفت کرد جناح و گاندی بر سر مسائل عقیدتی اختلاف نداشتند بلکه آنها در شیوه عملی اختلاف داشتند.

مبازره برای قانون اساسی

در مارس ۱۹۲۷ جناح توانست طرحهای مسلمانان دهلی را تدوین کند اما در طرح مربوط به قانون اساسی حق رای دادن از مسلمانان گرفته شد وکارهای جناح بی نتیجه ماند در سال ۱۹۲۹ محمد علی جناح طرح معروفی را در ۱۴ ماده تنظیم کرد وبه کنگره داد گنگره ملی هند به طرح ۱۴ ماده‌ای جناح چندان توجه نکرد او پس از این ناکامی‌ها به لندن رفت و از دور فعالیتهای اجتماعی سیاسی شبه قاره را دنبال می‌کرد جناح عاقبت در سال ۱۹۳۵ به هند بازگشت ورهبری مسلم لیگ را بر عهده گرفت ولی در این زمان مردم سر خورده شده بودند واز نظر سیاسی هیچ موضع روشنی نداشتند.

اسلام و جناح

جناح به قدری به اسلام دلبستگی داشت که در تاسیس پاکستان شعارش به کارگیری اسلام وقوانین اسلامی بود ویکی از مولفه‌های استقلال خواهی او را اسلام تشکیل می‌داد او دین اسلام را فردی نمی‌دانست وبه ابعاد انسانی واجتماعی آن توجه داشت حکومتی را می‌پسندید که هم نشانی از مدل دموکراسی را داشته باشد وهم احکام اسلام درآن جاری باشد.

جناح و پاکستان

جناح از مدتها قبل با اقبال لاهوری راجع به تاسیس پاکستان یعنی کشور مستقل مسلملنان صحبت کرده بودند وبه نتایجی رسیده بودند.جناح از سال ۱۹۴۰ بعد از پشت سر نهادن مرحله زمینه سازی افکار عمومی در این راستا علنا وارد مرحله رویارویی استدلالی با مخالفان بر سر این مساله شد.مخالفان خواستار این بودند که یک حکومت دموکرات بر هندوستان حکومت کند وگاندی هم موافق این امر بود تامبادا هندوستان تجزیه شود و حکومت‌های مختلف در آن به قدر ت برسند همانطور که جناح آرزوی حکومت مستقل اسلامی را داشت.

جناح لزوم تشکیل پاکستان را در ۱۹۴۰ در سخنرانی معروف خود تدوین نمود، در سال۱۹۴۶کشتار فجیعی بین مسلمانان و هندوها در گرفت و احزاب مختلف هم نتوانستند آرامش را برقرار کنند و نهایتا گاندی برای جلوگیری از خونریزی با طرح تقسیم هندوستان واستقلال پاکستان موافقت کرد سرانجام «مونت» باتن نایب السلطنه انگلیس این طرح را به تصویب رساند و در ۱۵اوت ۱۹۴۷ پاکستان استقلال یافت. جناح در حدود ۱۳ماه در راس حکومت پاکستان قرار داشت و خط مشی کلی سیاست خارجی آن را مشخص کرد. جناح همیشه دنبال حل مساله کشمیر برای ایجاد روابط دوستانه با هندوستان بود او همچنین برگره گشایی از مساله فلسطین اصرار می‌ورزید.

حس وحدت‌خواهی جناح

جناح از همه مسلمانان به نیکی یاد می‌کند و آنان را به سوی وحدت وتشکیل امت اسلامی فرا می‌خواند او از مسلملنان مصر، اندونزی، عربستان، ایران، افغانستان می‌خواهد که برای همکاری و مساعدت با هم تلاش کنند. او بر اتحاد همه مسلمانان اصرار داشت و همواره بر این امر تاکید می‌کرد. او قدرت جهان اسلام را به همبستگی دولتها وملت‌های اسلامی می‌دانست ومی گفت :«وظیفه ماست که به برادران مسلمانمان در هر جای دنیا که هستند کمک کنیم، از چین تا پرو، چرا که اسلام به ما توصیه می‌کند تا وظیفه خود را برای نجات برادران مسلمان خود ادا نما ئیم.» جناح در منظر بزرگان: جناح سمبل مبارزه عقلانی ومذهبی مسلمانان است وبه همین دلیل به او لقب قائد اعظم دادند.گاندی او را سرسخت ترین فرد ملی ومایه امید هند خطاب می‌کرد، اقبال لاهوری اورا منجی مسلمانان هند وحتی منجی تمام هندوستان می‌دانست علاوه بر اینها افرادی مثل دکتر زوار زیدی، استنلی ولپرت، بیورلی نیکولس و...، از جناح به عنوان فردی سیاست‌مدار، فعال سیاسی، وفادار وصادق به مردم، با انصاف نسبت به دیگران وانسانی حقوق دان و با سواد یاد کرده‌اند.

منابع وماخذ

۱- نهضت بیدارگری در جهان اسلام حامد الگار، عزیر احمد.

۲- جناح حماسه‌ای در تاریخ دکتر شهین دخت کامران مقدم.

۳- مسلمانان هند بریتانیا، پی هاردی، حسن لاهوتی.

۴- مسلمانان در نهضت آزادی هندوستان، سید علی خامنه‌ای.

۵- سخنرانی جناح در ۱۱ آگوست ۱۹۴۷ در مجلس قانون اساسی پاکستان.

۶- خاطره گاندی، ویلیام شایرر.

۷- محمد علی جناح واندیشه استقلال مسلمانان سید محمد جواد هاشمی.

منابع

Wikipedia contributors, «Muhammad Ali Jinnah,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Muhammad_Ali_Jinnah&oldid=206755222

منبع : سایت ویکی پدیا به نشانی :

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%A7%D8%AD